مهدی نبی^*

هنگامی که سال‌های فعالیت خودم در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی و آزمون مرور می‌کنم، تغییر و تحول توانمندی آزمایشگاهی را با سرعتی و حجمی متراکم مشاهده می‌کنم؛ توگویی واگن‌های پرتعداد قطار زمان،  مملو از رخ‌دادهایی هستند که هریک، علی‌رغم خوب و یا بد بودن البته نسبت به نگاه ما و زمیانه و زمینه‌شان، لازمه‌ی حرکت بر ریل‌های دگرگونی و پیشرفت حرکت می‌کنند، صدای تیک تاک نیز ثانیه‌ به ثانیه حرکت به سوی پیشرفت را نوید می‌دهد.

زمانی‌که فعالیت خود را در انرژی اتمی اصفهان آغاز کردم فضا و حال و هوای فعالیتم در حوزه آزمون بود. موفقیتی که در استاندارد شدن آزمایشگاه‌های شرکت سوخت راکتورهای هسته‌ای، شرکت غنی سازی اورانیوم نطنز، پالایشگاه آب سنگین اراک، و بعد در فضای دانشگاهی، حول همین محور می‌گشت. در دانشگاه آزاد اصفهان فعالیتم را به ‌عنوان عضو هیئت علمی این دانشگاه از سر گرفتم و در این فضا نیز راه‌اندازی و بهره‌برداری از آزمایشگاه‌های پژوهشگاه مرکزی دانشگاه یکی از کارها بود و نطفه شرکت معیار دانش پارس از همان‌جا بسته شد.

مواد مرجعی که بتوانند صحت و درست آزمایش را به اثبات برسانند، از ضرورت‌های آزمون قابل اعتناست و تأمین این مواد البته با فراز و نشیب‌هایی در کشورمان توأمان بوده است. بنابراین مواد مرجع گواهی شده (CRM) راهی بود که انتخاب کردیم زیرا این مواد در تمامی مراکز دانشگاهی، تحقیقاتی، بیمارستانی، آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف در کلیه زمینه ها از قبیل شیمی، فیزیک، متالورژی، خواص مکانیکی، میکروبیولوژی، ابعادی، کالیبراسیون، پلیمر، به منظور کالیبراسیون و تنظیم تجهیزات اندازه گیری مورد نیازند. از سویی، به طور کلی وارداتی بوده و سالیانه چند صد میلیون دلار ارز از کشور بابت خرید آن‌ها خارج می شود.

قطعا کمک به ارتقای کیفیت فعالیت‌های آزمایشگاهی و کنترل کیفیت محصولات و فرآورده های مختلف، افزایش سطح آگاهی عمومی جامعه، افزایش سطح سلامت و امنیت غذایی مصرف کنندگان و ارتقای جایگاه آزمایشگاه ها و کنترل کیفیت کشور در مجامع بین المللی حاصل این فعالیت‌هاست و در نهایت به دیده بانی ملی از طریق فعالیتهای آزمایشگاهی و کنترل کیفیت کمک می‌کند و در ای مسیر با انعقاد بالغ بر 500 قرارداد و برگزاری حدود 500 هزار نفر ساعت دوره آموزشی درون و برون‌سازمانی و تدوین استاندارد در دو سطح ملی و بین المللی، تلاش کردیم در این مسیر حرکت کنیم.

در حال حاضر آزمایشگاه ها و فعالیتهای کنترل کیفیت کشور، تا رسیدن به جایگاه واقعی و مورد نیاز و نیز قابل قیاس بودن با مجامع بین‌المللی فاصله زیادی دارند که برای رسیدن به این جایگاه، می‌بایست سازمان‌های بازرس، به نظارت کیفی بپردازند و آزمایشگاه‌ها برای بهبود نتیجه کیفیت آزمایش‌های خود گام‌ بردارند.

اگر پتانسیل سازمان‌های نظارتی با حذف فعالیت‌های موازی و دوباره کاری‌ها به طور هماهنگ در اختیار پایش و کنترل آزمایشگاه‌های ما در سطح کشور قرار بگیرد، ضمن سطح کیفیت آزمایشگاه‌ها، از فرسایشی شدن ممیزی‌های بی هدف و چندگانه آزمایشگاه‌ها در طی یک دوره مشخص کاسته می‌شود.

یکی از بهترین و مؤثرترین بازوهای کمک کننده استفاده از ظرفیت اطلاع رسانی است؛ هنگامی‌که ساختاری منسجم برای نظارت وجود داشته باشد و اطلاع‌رسانی صحیح صورت بگیرد، با مشتریان ارتباط برقرار شود، بخش آموزش فعال شود قطعا می‌توان شاهد رشد کیفیت آزمایش‌ها و در نهایت تحقیق، پژوهش و تولید محصول دانش‌بنیان کیفی باشیم؛ چنان‌که آلمان، ژاپن و بسیاری از کشورهای صنعتی دیگر به واسطه آزمایشگاه‌ها و کنترل کیفیت قوی موفق به تولید محصولات با کیفیت شده‌اند.

حمایت در زمینه آزمایشگاه و تجهیز آن باید با رویکردی متفاوت صورت گیرد. باید به این فکر کنیم که تجهیز آزمایشگاه های با کیفیت مثلاً در زمینه کنترل کیفیت مواد غذایی باعث پایش سلامت و امنیت و ایمنی مواد غذایی می گردد که تأثیر مستقیم آن بر روی سلامت جامعه و کیفیت زندگی انسان‌هاست.

روزها از پس یک می‌آیند و می‌روند. از ثانیه به ثانیه تا سال به سال، همه چیز رنگ و رخ تازگی می‌گیرد و سال‌های پیش رو نوید روزهایی درخشان است و بار دیگر، نگاهی به شرایط کنونی آزمایشگاه‌های کشور و شبکه‌سازی حجم گسترده‌ای از خدمات و تجهیزات آزمایشگاهی می‌اندازم، این روزهای درخشان را نزدیک‌تر می‌بینم.

^* عضو هیأت علمی دانشگاه و عضو شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

منبع: isti.ir

پایان پیام/