از آغاز حیات تا به امروز، یکی از چالش‌های بشر، شناخت بهتر ماهیـت مـاده بـوده اسـت. بـا پیشــرفت علوم پایه و مهندسی اپتیک، شاخه مهمی در زمینه برهمکنش نور با ماده به منظور شناخت بهتر ساختار مـواد مختلـف شـکل گرفـت و در نتیجـه، پیشــرفت فنـاوری، ابـزاری بـه نـام میکروسـکوپ‌ سـاخته شد.

میکروسکوپ واژه‌ای یونانی و ترکیبی از میکرو به معنی کوچک و اسکوپ به معنی دیدن اسـت. اگرچـه عدسی‌ها به‌عنوان ابزار بزرگ‌نمایی، سـال‌ها قبـل از اخـتراع میکروسـکوپ اسـتفاده مـی‌شـدند امـا اولـین میکروسکوپ توسط لیوونهوک در سـال١٥٩٠مـیلادی سـاخته شـد و از آن زمـان تـاکنون پیشــرفت‌های چشمگیری در زمینه خلق تصاویر با وضوح بالاتر در این حوزه حاصل شده است کـه خـدمت بزرگـی بـه پیشرفت علوم پزشکی و شناخت بهتر از ساختار مـواد کـرده اسـت.

مطـابق بـا جدیـدترین بـرآورد بانـک جهانی، بازار محصولات و فناوری‌های میکروسکوپی تا پایان سال٢٠٢٠، بالغ بـر ٧ میلیـارد دلار ارزیـابی شده است و پیش‌بینی می‌شود که حجم این بازار تا ٥ سـال آینـده، بـه ارزشـی بـالغ بـر١٠ میلیـارد دلار دست یابد.

اگرچه واژه میکروسکوپ بیشتر تداعی‌کننده محصول کلاسیکی آن است که مبتنـی بـر اپتیـک هندسی بود و بر پایـه عدسـی بـرای بزرگ‌نمایـی تصـاویر کـار مـی‌کـرد، امـا بـا پیشــرفت علـوم اپتیـک و فوتونیک، فناوری‌های جدیدی پا به عرصه ظهور گذاشتند تا تصاویری با وضوح بسیاربالا خلق شـوند.

ازجمله این فناوری‌ها، انواع میکروسکوپ‌های الکترونی و میکروسکوپ‌های هولوگرافی بودند که بـه جـای استفاده از عدسی برای بزرگ‌نمایی تصویر، از برهمکنش نور با ماده جهت خلق تصاویری با دقت در حـد نانومتر بهره بردند. همچنین میکروسکوپ‌های مبتنی بر نیروی اتمی که مـی‌تواننـد بـه کمـک ایـن نیـرو، تصاویری سه‌بعدی با دقتی از مرتبه ابعاد اتم یعنی در حدود ١ آنگستروم خلق کند، در سال‌های اخیـر به‌شدت توسعه یافتند.

جای امیدواری است که با تلاش هرچه بیشتر صـنعتگران و افـزایش دانـش فنـی تولیدکننـدگان از پیشـرفت‌های اخیر این حوزه، محصولاتی باکیفیـت مطـابق بـا آخـرین اسـتانداردهای جهـانی، شایسـته اعتماد ستودنی هم‌میهنان عزیزمان تولید شود که به این‌ترتیب بتـوانیم همگـام بـا کشـورهای پیشــرفته دنیا، به بهره‌وری حداکثری در صـنایع میکروسـکوپی دسـت یـابیم و سـهم قابـل‌تـوجهی از بـازار گسـترده جهانی این محصولات را به دست آوریم.

*مشاور ستاد توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری

منبع: isti.ir

#