بیماری های ریوی را در سه گروه بیماری های سرطانی، عفونی و مزمن غیر بدخیم می توان طبقه بندی کرد. به عنوان مثال آسم از بیماری های مزمن ریوی و غیر بدخیم است که به واسطه طول مدت بیماری و گاهی دوره های تشدید نیاز به بستری و صرف هزینه های بالا برای فرد بیمار دارد.

درمان از طریق سلول های بنیادی یکی از روش های درمانی موثر و نوین در بسیاری از شاخه های طب محسوب می شود که در ریه نیز به صورت فزاینده مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر استفاده از سلول های بنیادی برای بیماری های بدخیم یا بیماری های عفونی ریه کمتر مد نظر قرار می گیرد و عمدتا برای درمان بیماری های مزمن ریوی همچون آسم، برونشیت و بیماری های عروقی و ریوی استفاده از سلول های بنیادی مد نظر است. در ایران نیز سلول های بنیادی برای درمان بیماری هایی همچون آمفیزم ریوی و برونشیت کاربرد بیشتری دارد که شاهد نتایج موفقی نیز در این زمینه هستیم.

بنابراین محققان و متخصصان کشور از نظر حصول نتایج موفق هم پای کشورهای پیشرفته و پیشرو در این زمینه در حال تحقیق هستند. در حال حاضر نیز در مراکز دانشگاهی تهران، مشهد، تبریز و فارس تحقیقات خوبی در این زمینه انجام می شود. اما علت عدم استفاده گسترده از این روش های درمانی را باید هزینه بالا و وجود درمان های دیگر دانست که باعث شده است این روش های نوین به عنوان آخرین گزینه درمان در بیماران مورد توجه قرار گیرد.

به عنوان مثال بیماری مزمن آمفیزم ریوی بافت ریه را تخریب می کند که علت اصلی آن سیگار است. وظیفه اصلی ریه یعنی تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن با از بین رفتن بافت سالم ریه ها بر هم می خورد و اصلی ترین علامت این بیماران تنگی نفس موقع فعالیت است. به تدریج اثر تخریب بافت ریه پیشرفت می کند. بیمار وابسته به دستگاه های کمک تهویه خانگی و دستگاه های اکسیژن ساز می شود. نارسایی قلب بروز می کند. شدت بیماری گاهی در حدی است که درمان این بیماران بدون پیوند عضو امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه پیوند عضو یک عمل جراحی وسیع با عوارض و دوره نقاهت طولانی است درمان از طریق سلول های بنیادی می تواند گره گشای درمانی این دسته از بیماران در آینده ای نه چندان دور باشد.

* عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران