قبلا هم در اين‌جا و جاهاي ديگر، به مناسبت‌هاي مختلف نوشته‌ايم و به خودمان و به مسئولين امر يادآوري کرده‌ايم که امروز بيش از هر زمان ديگري شرايط براي تحقق اقتصاد دانش‌بنيان فراهم است و بيش از هر زمان ديگري موقعيت مناسب است تا همگي با هم جهدي کنيم و اين مختصر موانعي را که بر سر راه علم و فناوري وجود دارد، برداريم. واقع‌بينانه به وضعيت کشور نگاه کنيم، مي‌بينيم که ديگر هيچ عذري پذيرفته نيست تا کار مهم امروز را -يعني همين اقتصاد دانش‌بنيان را- به فردا بيندازيم و به دلايل ناموجه دست‌دست کنيم تا فرصت‌ها -خدايي نکرده- بسوزند و ما نتوانيم از نعمت‌هاي ارزشمندي که خداي متعال سر راهمان قرار داده، بهره ببريم. «شکر نعمت» به تصريح آموزگاران دين و اخلاق، هميني است که قدر داشته‌هايمان را بدانيم و از آن‌ها در جهت خير و صلاح دنيا و به خصوص در جهت ارتقاي سطح کيفي و کمي زندگي هموطنان بهره ببريم. بزرگ‌ترين نعمتي که خداوند ارزاني‌مان داشته، نعمت انقلاب اسلامي و متعاقب آن حاکميت اسلام -يعني جمهوري اسلامي ايران- است. اگر خدايي نکرده در عمل ناکام بمانيم و تجربه حکومت ديني را در اداره جامعه ناکام جلوه دهيم و کاري کنيم که براي رفع حتي ابتدايي‌ترين نيازهايمان دست در برابر طاغوت‌هاي دنيا دراز کنيم، آن وقت اين نعمت از کفمان بيرون مي‌رود و مهر کفران نعمت تا قيام قيامت بر پيشاني‌مان مي‌خورد. شکر نعمت، نعمتت افزون کند/ کفر نعمت از کفت بيرون کند. شکر نعمت همين است که سرعت پيشرفت کشور و شتاب توسعه علم و فناوري را افزايش دهيم و از علم و تجربه و نيروي انساني -به خصوص نيروي جوانان متخصص کشور- و از ظرفيت‌هاي اعتقادي و سياسي استفاده کنيم و هر چه زودتر ‌-ان‌شاءالله تعالي- ايران اسلامي را به قله‌هاي شرف و اقتدار و عزت برسانيم. اين جملات را نبايد تعبير به تعارف و شعار کرد و چنين پنداشت که براي تهييج قشر دانشگاهي و علمي بايد چنين سخناني بر زبان آورد، نه اتفاقا اگر به دور و برمان نيک بنگريم و ظرفيت‌هاي موجود و امکانات دم دستمان را بسنجيم، خيلي زود به اين نتيجه مي‌رسيم که امروز بيش از هر روز ديگري شرايط رشد و توسعه فراهم است، بلکه در بعضي از سطوح حجت بر ما تمام است که تعلل نکنيم و کليد اقتصاد دانش‌بنيان را با توجه به اقتضائات و مباني اقتصاد مقاومتي بزنيم. شايد بر سر تحقيق اقتصاد دانش‌بنيان و بر سر اقدام و عمل اقتصاد مقاومتي يک مانع بيشتر نباشد؛ مانعي سفت و سخت که با يک همت ملي و عزم علمي مي‌توانيم از سر راهش برداريم. مشکل ما در اين امر مهم «گفتمان‌سازي» است که آن را به تعويق انداخته‌ايم و در فراگير کردنش هنوز به توفيق نرسيده‌ايم. رهبر فرزانه انقلاب اسلامي هم اگر ديدار پر‌خير و برکت اخيرشان را با رئيس‌جمهور محترم و کابينه ساعي و خدوم دولت ديده باشيد، مي‌بينيد که بر امر مهم گفتمان‌سازي اقتصاد دانش‌بنيان و بالادست آن اقتصاد مقاومتي تاکيد موکد کردند و دست‌اندر‌کاران کلان کشور را سفارش کردند که اين مهم را به مثابه يک ضرورت پي بگيرند و معاونت علمي فناوري رياست‌جمهوري را به عنوان متولي اصلي دانش‌بنيان همراهي کنند و تنهايش نگذارند. يکي از نعمت‌هاي مهمي که امروز بايد قدرش را بدانيم همين همدلي و همزباني مسئولين عالي رتبه نظام اسلامي است. امروز دولت و نهادهاي عالي جمهوري اسلامي هم از صدر تا ذيل بر اين امر اتفاق نظر دارد که اقتصاد کشور را به سمت و سوي دانش‌بنيان ببرد و قطار رشد و توسعه را در اين ريل حرکت دهد. در واقع آن چيزي که مي‌تواند راه ما را در رسيدن به اهداف عاليه اقتصادي، سياسي، فرهنگي کوتاه کند و مثل يک ميانبر ما را زودتر به نتيجه برساند و در عين حال مثل يک شتاب‌دهنده عمل کند، همين دانش‌بنيان است که اتفاقا بيش از هر چيزي به کار اقتصاد مقاومتي مي‌آيد و موقعيت و قدرت ما را در «جهان» ممتاز مي‌گرداند. اما همان‌طوري که بزرگان، خردمندانه بر گفتمان‌سازي تاکيد فرموده‌اند، اين مسئله مهم و مقدماتي را پي بگيريم. البته بحث فرهنگ‌سازي هم هست و ما همواره به قدر وسع کوشيده‌ايم چنين فرهنگي را در جامعه احيا و تقويت کنيم و البته در اين راه پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي هم کرده‌ايم.

تا همين چند سال پيش دانش‌بنيان تعبيري نامفهوم بود و نه فقط در حوزه‌هاي اقتصادي که حتي در محيط‌هاي علمي و دانشگاهي هم کسي آن را جدي نمي گرفت، حتي خيلي‌ها دقيقا معني و مفهوم آن را در نمي‌يافتند، اما امروز اولا به برکت عنايت ويژه‌اي که رهبري روي آن داشتند و همواره و مکرر روي آن تاکيد کردند، ثانيا به همت و تلاش جامعه علم و فناوري -به‌خصوص همکاران ما در معاونت علمي فناوري رياست جمهوري-، ثالثاً به دليل ورود نيروي نخبه و جوان و دانشگاهي به اين عرصه، رابعا به دليل عملکرد مفيد رسانه‌ها، چه رسانه‌هاي مکتوب و چه رسانه‌هاي ديداري - شنيداري و فضاي مجازي و نيز نقش موثر رسانه ملي، مفاهيم و مباحث دانش‌بنيان فراگير شده، بلکه در ذهن و ضمير جامعه به امري «مفهوم» بدل شده. چيزي که پيش‌تر عرض کردم «همه مقدمات و شرايط فراهم است» ناظر بر همين چيزهاست که حالا ابر و باد و مه و خورشيد فلک درکارند تا بتوانيم کار ملي اقتصاد دانش‌بنيان را پيش ببريم و ان‌شاءالله به نتيجه برسانيم. ما آنچه در توان داريم بايد به کار ببنديم تا تجربه جمهوري اسلامي در عرصه رفاه و پيشرفت به توفيق برسد که براي مسلمانان جهان و براي مستضعفين دنيا سرمشق و الگو شود. ان‌شاءالله تعالي.

*پرویز کرمی. مشاور معاون علمی وفناوری رئیس جمهوری و دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم فناوری واقتصاد دانش بنیان