رضا پناهی عضو ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

اگر از علاقمندان به تارخ انبیا باشید قطعا داستان اصحاب کهف را شنیده اید که برای مدت حدود سیصد سال در غاری به خواب فرو رفتند و هنگامی که از این خواب برخاستند گمان می کردند که فقط در حد یک ساعت خوابیده اند اما دنیای اطراف را بسیار دگرگون، عجیب و غریب یافتند و متوجه شدند که برای سیصد سال در خواب بوده اند. همچنین در فیلم «بین ستاره ای» یکی از تاثیرگذارترین لحظات هنگامی است که شخصیت اول فیلم ویدئوهای ارسال شده از جانب پسرش را تماشا می کند. در حالی که زمان برای او فقط در حد چند ثانیه سپری شده است پسرش از کودک خردسال به مرد میانسالی تبدیل شد. 

بحث نسبیت زمان یا یخ زدن زمان همواره از موضوعات جالب برای نگارش کتاب ها، فیلم ها و انیمیشن ها بوده است و معمولا به عنوان پدیده ای که کسی وقوع آن در جهان واقعی را محتمل نمی داند به حساب می آید و آن را به همان دنیای کتاب ها و داستان ها متعلق می دانند. اما شاید کمتر کسی بداند که تارخ علوم اعصاب دربردارنده داستانی مشابه اصحاب کهف است که در دنیای واقعی صد سال اخیر ما رخ داده است و به دست دکتر «الیور ساکس» ثبت و جاودانه شده است.

الیور ساکس نورولوژیست معروف انگلیسی و استاد دانشگاه کلمبیا در سال 1933 متولد شد و در سال 1966 در بیمارستان «بث آبراهام» در نیویورک به عنوان نورولوژیست مشغول به کار شد و در آنجا با گروه عظیمی از بیمارانی مواجه شد که برای دهه های متوالی زمان برای آنها یخ زده بود. گویی چهل سال است در خوابی عمیق فرورفته باشند. این بیماران بازماندگان اپیدمی بزرگ «انسفالیت لتارجیکا» بعد از جنگ جهانی اول بودند. گفته می شود که بر اثر پاندمی های آنفولانزا یا عفونت های استرپتوکوکی این اپیدمی در دهه 1920 رخ داد و این بیماری به بیماری خواب شهرت یافت. برای مبتلایان به این بیماری زمان یخ زده بود یعنی متوجه گذر زمان نمی شدند و به طور ناگهانی مثلا هنگام غذا خوردن به خواب می رفتند و برای سالیان متمادی دچار رفتار عجیب و غریب بودند و از ضعف عمومی و فلج چشم ها رنج می بردند.

جهان برای این بیماران تیره و تار بود تا اینکه سه سال پس از ورود به این بیمارستان دکتر ساکس موفق شد درمان موفقیت آمیزی را روی این بیماران امتحان کند. او متوجه شد که با استفاده از داروی «لوودوپا» این بیماران از خواب عمیقی که فرو رفته اند بیدار می شوند و تا حدود زیادی به زندگی عادی باز می گردند. 

نهایتا دکتر ساکس تجارب خود در برخورد با این بیماران، داستان زندگی آنها و چگونگی درمان آنها را در شاهکار خود با عنوان «بیداری» جمع آوری و منتشر کرد. دیری نگذشت که این اثر به یک کتاب پر فروش و تاثیرگذار تبدیل شد و چندین جایزه نوبل ادبی را دریافت کرد و دست مایه ساخت فیلم های مختلفی نیز شد. 

تجارب خارق العاده ای که بشر تا به حال داشته است محدود به سفر به اعماق آمازون و سفر به ماه نیست. بلکه می تواند از درون سر آدمی هم وجود بیاید. 

منبع:isti.ir