13 سال از انتشار نخستین گزارش شاخص جهانی نوآوری می‌گذرد. این گزارش در سیزدهمین دوره انتشار خود به ارزیابی 131 کشور پرداخت. شاخص جهانی نوآوری (GII)، هر ساله اقتصادهای جهان را براساس قابلیت نوآوری آنها رتبه‌بندی می‌کند. این شاخص از 7 رکن، 21 بخش و 80 زیربخش تشکیل شده است که به دو گروه ورودی و خروجی تقسیم می شوند و هدف آن دست‌یافتن به جنبه‌های گوناگون نوآوری است.

در شاخص نوآوری جهانی 2020، تعداد 131 اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته که امتیاز هر کشور از صفر تا 100 متغیر است. امتیاز 100 نشان از بهترین عملکرد و امتیاز صفر نشان از ضعیف‌ترین عملکرد دارد.

اما این گزارش چه معیارهایی را برای شناخت نوآور بودن یک اقتصاد بررسی می‌کند؟ معیارهایی مانند «تحقیق و سرمایه انسانی»، «نهادها» جزو  ارکان ورودی یا درون‌دادهای شاخص نوآوری جهانی هستند و  ارکان خروجی یا برون دادها را معیارهایی مانند «پیچیدگی کسب و کار»، «پیچیدگی بازار»، «زیرساخت‌ها» تشکیل می‌دهد.خلاقیت، دانش و فناوری شاخص نوآوری جهانی را شامل می‌شود. بر اساس میانگین این شاخص‌ها، ایران در بین 10 کشور منطقه آسیای میانه و جنوبی رتبه دوم را کسب کرده است.

رتبه نخست در ثبت علائم تجاری

ایران در ثبت علائم تجاری در منطقه، جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است.  شاخص‌های مالکیت فکری از مهم‌ترین نقاط قوت ایران محسوب شده و کشور از این لحاظ در ترازی جهانی قرار دارد. ایران در تمام شاخص‌های مالکیت فکری گزارش شاخص‌ جهانی نوآوری فاصله معناداری با کشورهای منطقه دارد.

جایگاه 67 جهانی ایران در شاخص‌های جهانی نوآوری

ایران در منطقه رتبه دوم و در میان کشورهای جهان، جایگاه 67 را کسب کرده است. امتیاز ایران در شاخص نوآوری جهانی 2020 برابر با 30.89  بوده است. ایران در سال 2019 امتیاز 34.43 را و در شاخص جهانی نوآوری سال 2018، امتیاز 34.44 را کسب کرده است. به طور کلی ایران در ارکان خروجی نوآوری، عملکرد بهتری نسبت به ارکان ورودی نوآوری داشته است. در سال 2020 ،در مجموع ورودی‌های نوآوری ایران، رتبه 90 و در خروجی‌های نوآوری، رتبه 50 را کسب کرده است.

کشورمان در شاخص‌های جهانی نوآوری سال 2018، در ورودی‌های نوآوری امتیاز 93 و در خروجی نوآوری امتیاز 46 را کسب کرده بود. این مقایسه در حالی است که سال 2020 میان 131 کشور و در سال 2019 از میان 129 کشور بود، در سال 2018 بین 126 کشور مقایسه صورت گرفت. در میان 37 اقتصاد با درآمد بالاتر از متوسط، ایران نوزدهمین جایگاه را به خود اختصاص داده و در میان 10 اقتصاد در جنوب و مرکز آسیا، رتبه دوم را کسب کرده است.

نقاط قوت ایران در شاخص نوآوری جهانی

ایران در برخی اجزای 5 رکن نسبتاً عملکرد قویتری داشته است. از جمله این معیارها می‌توان به تحقیق و سرمایه انسانی با رتبه 46 ، زیرساخت با رتبه 69 جزو ظرفیت‌های بالقوه ایران به حساب می‌آید

رتبه 108، جایگاهی است که کشورمان در معیار پیچیدگی بازار به خود اختصاص داده است و در خروجی‌های خلاقانه با رتبه 46 در میان توانمندترین کشورهای جهان در این حوزه قرار دارد. همچنین رتبه 59 را در خروجی‌های دانش‌ و فناوری به خود اختصاص داده است.

کشورهای سوئیس، سوئد، آمریکا، انگلستان، هلند، دانمارک، فنلاند، سنگاپور، آلمان و کره جنوبی در رتبه نخست تا دهم کشورهای برتر بر اساس شاخص‌های جهانی نوآوری جای دارند.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24