*بهنام رضایی آسیابر
مناطق ویژه علم و فناوری، شبکه ای انبوه از امکانات علمی، صنعتی، تولیدی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، زیرساخت‌های ارتباطی و افراد و اطلاعات است که در یک امتداد جغرافیایی و بر اساس یک نظام مدرن، با اهداف و راهکارهای معین و هماهنگ شده هستند.

این مراکز با جذب سرمایه‌های ملی منطقه ای و اشتراک منافع آورده‌های همه طرف‌های ذی نفع و هم افزایی میان سازمان‌ها، مراکز و مؤسسات حاضر، سبب ارتقای نوآوری و توسعه علم و فناوری و در نتیجه توسعه تولید و اقتصاد و ایجاد جامعه‌ی دانایی محور خواهند شد.


فرآیند تبدیل ایده به محصول نیازمند زیرساخت‌های مختلف اطلاعاتی، مدیریتی، حقوقی و مالی است. این مناطق ویژه، خدمات توسعه فناوری را با در نظر گرفتن همه این نیازمندی‌ها در نظر گرفته و اقدام به استقرار واحدی فعال در حوزه خدمات تخصصی فناوری در یک مجموعه متمرکز کرده است.

با ایجاد این شبکه توسعه فناوری و اعمال مدیریت صحیح بر فعالیت‌های پژوهشی و فناوری، زمان رسیدن به دستاوردهای مطلوب در بخش‌های مختلف کاهش خواهد یافت. این مراکز به صورت فعال، خدماتی همچون  ارزیابی قابلیت تجاری سازی طرح‌های فناورانه،  خدمات حقوقی در حوزه علم و فناوری، ارزش گذاری فناوری‌ها و یافته‌های پژوهشی و بهره مندی از خدمات مشاوره ای به منظور توسعه فناوری و سرمایه گذاری نهادها همچنین بازاریابی ایده‌ها و تولیدات جدید را ارائه می‌دهند.

لزوم ایجاد مناطق ویژه علم و فناوری دریایی در استان‌های ساحلی کشور
ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی، در راستای بهره گیری هرچه بیشتر توانمندی‌های موجود دریایی کشور در جهت توسعه فناوری‌های دریایی و همچنین در راستای سیاست‌های کوچک سازی بدنه دولت و استفاده از ساختاری چابک و به دور از گسترش تشکیلات اداری، قصد دارد تا اهداف و مأموریت‌های خود را با بهره گیری از منابع موجود در نهادها و ارگان‌های دریایی کشور و با سازماندهی واحدهای مستقر در استان‌های ساحلی دنبال کند.

طرح ایجاد منطقه ویژه علم و فناوری دریایی زمینه ای برای هم افزایی نهادها و ارگان‌های فعال در استان با هدف تشکیل یک زنجیره(اکو سیستم) پیوسته است تا بتوان  اهدافی همچون تسهیل در اجرای پروژه‌های مربوط به حوزه دریا که نیازمند مشارکت ارگان‌های مختلف در استان است و شبکه سازی و ایجاد ساختارهای فیزیکی لازم جهت جلوگیری از مداخلات سیستمی و افزایش تعاملات را برنامه ریزی کند.
تعریف مناطق ویژه علم و فناوری از مسائل ضروری است

از سویی دیگر تاثیرگذاری اجرای پروژه‌ها بر کسب و کارهای کوچک و متوسط و فعال سازی آن‌ها در سطوح استانی و ملی، ایجاد و توسعه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری به عنوان بستر کارآفرینی، فناوری و نوآوری و تغییر نظام فکری دانشگاهی از آموزش محوری به سمت پژوهش محوری، مبتنی بر نوآوری و کارآفرینی و تبدیل دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های کارآفرین همچنین توانمندسازی نیروی انسانی در حوزه فناوری با برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های علمی و توسعه زیرساخت‌های فناوری منطبق با اولویت‌های پژوهشی از دیگر برنامه ریزی‌های صورت گرفته به منظور جلوگیری از مداخلات سیستمی و افزایش تعاملات است که برنامه ریزی شده است. 

با توجه به مطالب فوق می‌توان نتیجه گرفت مناطق ویژه علم و فناوری دریایی با هدف کلان بهره گیری همه جانبه از موهبت دریا و طراحی نظام توسعه هوشمندانه بر پایه‌های نوین و ثروت آفرینی از سواحل، بنادر و دریاها به طور ویژه، نیاز است تا در استان‌های ساحلی ایجاد شود.

با توجه به برنامه ششم توسعه کشور در  تحقق اقتصاد دانش بنیان، افزایش بهره وری، تنظیم رابطه متقابل تحصیل و اشتغال، گسترش همکاری و تعاملات فعال بین المللی و افزایش نقش مردم در مدیریت علمی و فناوری کشور، ایجاد منطقه ویژه علم و فناوری دریایی می‌تواند با ایفای نقش یک تسهیل گر چابک، زمینه استفاده از سرمایه‌ها و منابع بخش دولتی، خصوصی و سرمایه گذاری‌های خارجی در توسعه فعالیت‌های دریایی استان و کشور فراهم کند.
*بهنام رضایی دبیر گروه ترویج و آموزش ستاد دریایی معاونت علمی و فناوری