هوش مصنوعی از جمله فناوری‌هایی است که در عرصه‌های مختلف و صنایع گوناگون کاربردی است. این فناوری برای تقلید از تفکر بشر پا به میدان گذاشته و قرار است در برخی موارد به جای انسان فکر و عمل کند.

هوش مصنوعی شاخه ای از علوم رایانه است که برای تولید ماشین‌های هوشمند توانمند در انجام وظایفی که به هوش و تفکر انسانی نیاز دارند به کار می‌آیند. این تعریف می‌تواند به تمامی ماشین‌هایی اطلاق شود که به‌گونه‌ای همانند ذهن انسان عمل می‌کنند و می‌توانند کارهایی مانند حل مساله و یادگیری را انجام دهند. نمونه آشنا و ساده این فناوری، جستجوی اینترنتی یا گشت و گذار در صفحات شبکه‌های اجتماعی است.

اما هوش مصنوعی یکی از فناوری‌های تاثیرگذار بر روی دیگر عرصه‌های فناورانه نیز هست و دستیاری کارآمد برای آنها محسوب می‌شود. به طور مثال یکی از پایه‌های اصلی تحقق شهر هوشمند، هوش مصنوعی است. شهری که با استفاده از فناوری‌ ارتباطات و اطلاعات، قصد رفع چالش‌ها و معضلات شهری را دارد. در این نوع از شهرها یک شبکه هوشمند از اشیاء متصل و ماشین‌هایی است که اطلاعات را با استفاده از فناوری بی‌سیم و رایانش ابری انتقال می‌دهند.

«روشنایی هوشمند»، « هوشمند»، «مدیریت هوشمند ضایعات»، «ساختمان هوشمند» و غیره از جمله شاخص‌های شهر هوشمند به حساب می‌آید. از جمله نیازهای تحقق این نوع از شهرها «اتصال بی‌سیم فراگیر»، «وجود داده‌های منبع باز»، «امنیتی که بتوان به آن اعتماد کرد» و «طرح‌های کسب درآمد انعطاف‌پذیر» و غیره است.

مفهوم شهر هوشمند در دنیا با کمک فناوری‌های مختلفی از جمله هوش مصنوعی در حال توسعه یافتن است. در ایران نیز 12 محصول فناورانه برای گسترش شهر هوشمند با کمک هوش مصنوعی تولید شده است.

محصولات کدامند

«نرم‌افزار سامانه هوشمند کنترل ترافیک دریا-ساحل مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا»، «ربات بازرسی مجاری فاضلاب (ویدیومتری)»، «مگاپارکینگ (پارکینگ مکانیزه طبقاتی)»، «سامانه محدوده ترافیک»، «سامانه موبایلی قرائت کارکرد کنتور»، «سامانه مدیریت هوشمند مخازن آب شرب»، «سامانه پلاک خوان LPR-OCR»، «خدمات ویژه شهروندی (خوش)»، «پارکومتر (مدیریت پارک حاشیه ای)- ezpark»، «سیستم شناسایی هوشمند پلاک و ارسال اطلاعات اتوماتیک خودرو فن یار»، «سامانه ستا» و «نرم‌افزار سامانه حامی مدیریت تخصیص و توزیع منابع آب در دشت قزوین»، 12 محصول تولیدی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق این حوزه است.

تلاش‌ها چه مسیری را طی کرده است

اهتمام‌های دولتی و خصوصی در این حوزه منجر شد که اتحادیه بین‌المللی ارتباطات (ITU)، شهر مشهد را به عنوان نخستین شهر هوشمند ایران انتخاب کند. این کار پس از فرآیندی مستمر انجام شد. این فرآیند در قالب پروژه «ارزیابی شاخص‌های شهر هوشمند پایدار جهان» صورت گرفت که تا کنون حدود ۱۰۰ شهر در کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار داده است.

ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق به این حوزه می‌تواند نویدبخش تحقق شهر هوشمند و افزایش تعداد این شهرها در کشور باشد. اینکه فناوران و متخصصان به این حوزه ورود کنند و با تولید محصولاتی تکنولوژیک که می‌تواند زندگی شهروندان را راحت‌تر و دسترسی آنها به خدمات اجتماعی و اقتصادی را سهل‌تر و بهتر کند، شهر هوشمند را محقق کنند.

البته این کار نیازمند حمایت‌ها و هم‌افزایی‌های بخش دولتی نیز هست. به همین دلیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در تلاش است تا تولید این محصولات را زیر چتر حمایتی خود بیاورد و از امکانات موجود برای توسعه این حوزه استفاده کند.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#23