همواره یکی از چالش‌های توسعه فناوری، دستیابی به دقت بالاتر در اندازه‌گیری کمیت‌های فیزیکی بوده است. برای ساخت ابزارهای مورداستفاده بشر، ابتدا لازم است که شناخت کاملی از مواد و ساختارهای مورداستفاده حاصل شود و همچنین این مواد و ساختارها با دقت زیادی در کنار هم قرار گیرند تا ابزار موردنظر ساخته شود.

طبیعتا هرچه دقت ساخت بالاتر باشد، کیفیت محصول نهایی بیشتر خواهد بود. درواقع منظور از دقت ساخت، توانایی اندازه‌گیری هرچه دقیق‌تر پارامترهای فیزیکی دخیل در فرآیند ساخت و تولید است. به همین منظور با پیشرفت فناوری، به مرور حوزه‌ای به نام مهندسی کنترل و ابزار دقیق در صنایع مختلف شکل گرفت که وظیفه کنترل فرآیند ساخت و تولید را برعهده داشت.

به زبان ساده، ابزار دقیق عبارت است از سامانه‌ای متشکل از حسگرهای مختلف که بتواند با دقت زیاد، پارامترهای فیزیکی یک فرآیند را اندازه‌گیری کند. واضح است که وقتی صحبت از حسگر بـه میان می‌آید، علوم الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در گذشته حسگرهای دقیق، مبتنی بر مدارهای الکترونیکی بودند، اما امروزه با پیشرفت فناوری و نیاز بـه سنجش دقیق‌تر، حسگرهای فوتونیکی به مرور جایگزین حسگرهای الکترونیکی می‌شوند تا پارامترهای فیزیکی یک فرآیند را با دقت بسیار بالاتری اندازه‌گیری کنند.

با توجه به کاربرد حوزه ابزار دقیق در ﺗﻤام صنایع اگرچه نمی‌توان حجم بازار مالی این حوزه را تخمین زد، اما متناظر با کاربرد گسترده ابزار دقیق در ﺗﻤام حوزه‌های نیازمند بـه سـنجش، حجـم بازار مالی بسیار بزرگی را می‌توان برای این حوزه متصور شد.
اکنون جای این امیدواری وجود دارد که با تلاش هرچه بیشتر صنعتگران و افزایش دانش فنی تولیدکنندگان از پیشرفت‌های اخیر این حوزه، محصولاتی باکیفیت مطابق با آخرین استانداردهای جهانی، شایسته اعتماد ستودنی هم‌میهنان عزیزمان تولید شود که به این‌ترتیب بتوانیم همگام با کشورهای پیشرفته دنیا به بهره‌وری حداکثری در صنایع ابزار دقیق دست یابیم و سهم قابل‌توجهی از بازار گسترده جهانی این محصولات را به دست آوریم.

*مشاور ستاد توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری

منبع: isti.ir

#