واسطه‌های بهاری‌شدن دانشگاه و صنعت
زهرا محمدهاشمی*
بهار، گام بلندی‌ست تا نو شدن و مصداقی بر تحوّل حال‌ها؛ که باری‌تعالی بهار را برای این تحول خواسته است و امسال نیز، به یاری‌اش حال همه به‌تر از سال‌های پیشین خواهد بود؛ ان‌شالله. اما یکی از حوزه‌هایی که امیدمان می‌رود حال و هوای بهار امسال و به پشتوانه تحولات این سال‌ها در حوزه علم و فناوری، در حال و هوایش تاثیر بگذارد، ارتباط دو حوزه مهم و راهبردی «صنعت» و «دانشگاه» است.
دانشگاه و صنعت، از مهمترین و اثرگذارترین نهادها در توسعه اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، پیشرفتهای اقتصادی و فناورانه جوامع هستند. ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ راﺑﻄﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻴﻦ داﻧﺸﮕﺎه و ﺻﻨﻌﺖ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ، در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ بهخصوص ﻛﺸﻮر ایران ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﻣﺸﻜﻼت و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺘﻌﺪد، ﻧﺒـﻮد یا ناکارایی ﺣﻠﻘـﻪﻫـﺎي واﺳـﻂ و ﻓـﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك و ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط این دو ﺑﺨﺶ در ﺳﻄﻮح ﻛﻼن و ﺧﺮد، ﺷﻨﺎﺧﺖ داﻧﺸﮕﺎه وﺻﻨﻌﺖ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺮ ﻳﻚ در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل هستند. ﺑﻪ ﻃﻮريﻛﻪ ارﺗﺒﺎط ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎمﻣﻨـﺪ اﻳﻦ دوﺣﻮزه تاﺛﻴﺮ زﻳﺎدي ﺑﺮ روﻧـﺪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻓﻨّـﺎوري و ﺻـﻨﻌﺘﻲ ﻛـﺸﻮر داشته است.
بهمنظور ارتباط دانشگاه و صنعت در کشور، اقدامات گستردهای در طول چهار دهه گذشته از منظر تدوین سیاست ها، قوانین و ایجاد ساختارهای حمایتی صورت گرفته است. با وجود شکلگیری نهادهایی در بخش دانشی، صنعت و تولید، سازمان‌ها و نهادهای مختلف دولتی و زمینه‌های سازمانی در طول سال‌های اخیر در کشور نظیر؛ مراکز تحقیقاتی و پژوهشی متعدد، پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد، ارتباط نظام‌مند و ساختاریافته‌ای در جهت تکمیل زنجیره‌ی نوآوری در این زمینه شکل نگرفته است.
عملکرد نادرست بازیگران عرصه نظام نوآوری و عدم تعامل صحیح آنها در شکلدهی سازوکارهای فرآیند نوآوری، منجر به کاهش نوآوری و یادگیری بین اجزای مختلف این نظام(بویژه شرکتها) در سطح ملی شده و ضعف در عملکرد کارکرد های این نظام را در پی خواهد شد. در این راستا، تقویت همکاری بین اجزای مختلف نظام ملی نوآوری یکی از سیاستهایی است که معمولا توسط دولتها در نظر گرفته می شود. به منظور تحقق این سیاست، شبکه سازی و شکل دهی نهادهای واسطه ای، جزء مهمترین ابزار سیاستی تحریک طرف عرضه در حوزه علم،فناوری و نوآوری است که در پشتيباني از ایجاد، توسعه و انتشار فناوري نقش مهمی دارد.
در راستای کاهش تعارضات و عدم اطمینان که موجب ناکارآمدی کل سیستم نوآوری می شود ایجاد و شکل دهی به نهادهای واسطه ای می تواند تا حدی در جهت جبران این ناکارآمدی گام بردارد. نهادهای واسطه ای به عنوان یکی از اجزای سیستم نوآوری به رسمیت شناخته می شوند و نقش گسترده اي در زنجيره نوآوري ايفاء مي نمايند. شناسایی، ایجاد و توسعه نهادهای واسطه ای که جزء مهمی از نظام ملی نوآوری هستند، ضمن ایجاد پیوند بین بازیگران این نظام، نقش مهمی را در رصد تحولات فناورانه ایفا نموده و اثر مستقیم بر ایجاد، توسعه و انتشار فناوری و نوآوری در حوزه کسب و کار دارد.
بهمنظور بهبود رابطه نظام «عرضه فناوری» و نظام «تقاضای فناوری» و بهطور خاص، بهبود رابطه دانشگاه و صنعت ، یکی از
سیاستهای مهم دولت که پس از تأسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اجرایی شده است، ایجاد نهاد واسطی بین بخشهای دانشگاه، صنعت و دولت تحت عنوان "کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار" است. ضعف در هماهنگی بین نهادهای سه‌گانه دانشگاه، دولت و صنعت در این ساختار به عنوان مهمترین مسئله مورد توجه قرار گرفته است.
اهداف کلیدی کانون های هماهنگی دانش، صنعت و بازار شامل؛ افزایش همگرايي، هماهنگي و هم افزایی ميان نهادهای عرضه و تقاضاي فناوري، کمک به توسعه و نفوذ فناوری در صنعت مربوطه، کمک به حل مشکلات تولید، توسعه، فروش و صادرات محصولات دانش بنیان و ایجاد رویه های مناسب یادگیری و گردش مناسب اطلاعات است.
با شکل گیری و توسعه کیفی کانون های هماهنگی دانش صنعت و بازار واثربخشی بیشتر این تشکل در عرصه ملی و با محوریت بخش خصوصی، می توان ضمن برطرف نمودن خلا یا ضعف ارتباط بین نهادهای بخش صنعت و دانش در برخی حوزه ها، توسعه و نفوذ فناوری در صنعت را با جدیت بیشتری در کشور دنبال کرد.
*کارشناس هماهنگی دانش، صنعت و بازار
منبع: isti.ir
پایان پیام/
Send to friends