*علی‌رضا راضی
کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب دارای گستره وسیعی از منابع آبی است. دریای خزر با آب لب شور در شمال ایران، خلیج فارس و دریای عمان با آب شور در جنوب کشور و دریاچه ها و رودخانه های متعدد در سراسر کشور زمینه بسیار مناسبی جهت استفاده از این منابع به منظور آبزی پروری ایجاد کرده اند، که هر کدام از این‌ها بستری برای تولید و ایجاد اشتغال است.
دانشگاه هرمزگان در طی چند سال اخیر معمولا 25 نفر ظرفیت داشته که دانش آموزان با رتبه‌های بالا  امکان قبولی در این رشته را دارند. امسال نیز با توجه به ظرفیت اعلام شده در دفترچه انتخاب رشته، ظرفیت پذیرش دانشگاه هرمزگان 27 نفر است. تنوع گونه‌های پرورش و بازارهای هدف داخلی و خارجی، توان اقتصادی و تولیدی این رشته را افزایش داده است.
فارغ‌التحصیلان این رشته بایستی جهت کار در بازار آزاد و به صورت خصوصی برنامه‌ریزی کنند. در چند سال اخیر به دلیل فرهنگ‌سازی در مصرف آبزیان و توجه به تولیدات داخلی در حوزه دریایی ، توجه بیشتری به رشته شیلات و دانش‌آموختگان این رشته شده است. در حال حاضر ماهیانی همچون کپور و قزل آلا و همچنین میگو به عنوان تولید اصلی در این رشته مطرح به شمار میروند.
کارشناسان این حوزه می‌توانند با برنامه ریزی بر روی گونه‌های جدید خصوصا در حوزه دریایی، زمینه اشتغال و کسب درآمد بیشتر را برای خود و سایر افراد ایجاد کنند. به همین منظور سازمان‌های اجرایی و حمایتی به طرح‌های اقتصادی در حوزه شیلات توجه ویژه ای دارند.

از سوی دیگر اجرای طرح‌های تحقیقاتی به منظور کنترل و بهره‌برداری از آبزیان و حفظ ذخایر اکولوژیک منابع آبی به عهده کارشناسان شیلاتی است، که زمینه‌ی دیگری از اشتغال در این حوزه است. در سال جاری نیز سازمان شیلات آزمون استخدامی برگزار کرده و در بین شرکت کنندگان 40 نفر تنها در هرمزگان استخدام می‌شوند. این در حالی است که برخی از استان های دیگر نیز در این رشته پذیرش دارند.

سازمان جهاد کشاورزی، اداره شیلات، دامپزشکی، سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط زیست سازمان‌هایی هستند که بطور مستقیم با این رشته در ارتباط بوده و ممکن است دانش‌آموختگان این رشته را جذب کنند.

فارغ‌التحصیلان موفقی در  بین دانشجویان خانم حضور داشته‌اند، که در حوزه علمی و کارآفرینی به موفقیت‌های چشمگیری رسیده‌اند. هر کدام از گرایش‌ها  بر اساس علاقه، مورد توجه خانم‌ها بوده است، اما معمولا گرایش تکثیر و پرورش آبزیان از شرایط مناسب‌تری برخوردار بوده است چرا که محیط کاری آن‌ها از ثبات بیشتری برخوردار بوده و امکان حضور برای آن‌ها راحت‌تر است.

شیلات در مقطع کارشناسی به صورت واحد بوده و تحت عنوان علوم و مهندسی شیلات است که در مقطع کارشناسی ارشد به گرایش‌های تکثیر و پرورش آبزیان، بوم‌شناسی آبزیان، فرآوری محصولات شیلاتی تقسیم می‌شود.
این رشته که جزو علوم زیستی و منابع طبیعی محسوب می‌شود کمتر درگیر مسائل سیاسی بوده و با توجه به اینکه تخصص در این رشته می‌تواند در نقاط مختلف جهان کارایی داشته باشد، دانشجویانی که از علم و تخصص بالایی برخوردارند می‌توانند در دانشگاه‌های معتبر دنیا که در این رشته پذیرش دارند به ادامه تحصیل بپردازند.

هم اکنون نیز دانشجویان بسیاری از ایران در کشورهای مختلف در حال ادامه تحصیل در این رشته هستند. همچنین این امکان وجود دارد که دانشجویان بتوانند جهت گذراندن دوره فرصت مطالعاتی به کشورهای دیگر سفر کنند و از دستاوردها و علوم آن‌ها بهرهمند شوند.  
با نگاه ویژه به این رشته در سال‌های اخیر  کارشناسان این رشته می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب به موفقیت‌های زیادی از لحاظ علمی و اقتصادی دست پیدا کنند. همچنین، نگاه ویژه به علوم دریایی موجب شده است که زمینه کار برای متخصصان این رشته بیش از پیش مهیا شود.
از سوی دیگر به دلیل محدود بودن مطالعات و دانش در حوزه آبزیان دریایی، متخصصان این رشته می‌توانند با دستیابی به دانش تکثیر و پرورش آبزیان دریایی زمینه‌ی مناسبی جهت پیشرفت در حوزه‌ی علوم دریایی و اقتصادی ایجاد کنند. 

*  کارشناس حوزه شیلات