یکی از بخش‌های مهم و اقتصاد آفرین صنعت سلامت، حوزه دارویی است و فناوری‌های دیجیتال به این حوزه راه یافته‌اند تا ضمن سرعت بخشیدن به خدمات، کیفیت زندگی را بهبود ببخشند.

اگر فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، رایانش ابری و محاسبات زیستی به درستی اجرا شوند، صنعت سلامت عصر جدیدی را در شناخت بیماری‌ها، کشف و تولید دارو به شکلی سریع‌تر‌، ارزان تر و اثرگذارتر آغاز خواهد کرد.

با توجه به این‌که فناوری‌ها در حوزه دارو به دلیل شیوع بیماری کووید 19 به شدت درگیر فعالیت های تحقیقاتی در زمینه کشف دارو و واکسن است، فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به کسب و کارهای زیستی، پزشکی و دارویی برای رشد در حال حاضر و آینده کمک کند. در ادامه  3 روند فناورانه که این عرصه را متحول می‌کند در ادامه خواهیم شناخت:

1.هوش مصنوعی و یادگیری ماشین کشف دارو را متحول می‌کند

صحبت کردن از توسعه فناوری زیستی و دارویی بدون توجه به نقش هوش مصنوعی و یادگیری ماشین ممکن نیست. آن‌طور که حسین جان‌پناه مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری زیستی عنوان می‌کند نقش فناوری یادگیری ماشین و هوش مصنوعی در فناوری زیستی روبه گسترش است ونقش مؤثری در پژوهش‌های دارویی و بهبود کارایی فرآیند تولید ایفا کرده است.

در توسعه فناوری دارو، هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که با افزایش نظارت بر تولید، امکان تایید یک فرآورده دارویی از مراجع نظارتی را 12 درصد بهبود ببخشد و صرفه‌جویی مالی قابل توجهی را در توسعه یک محصول دارویی به ارمغان بیاورد.

به گفته جان‌پناه، توانایی فناوری در تجزیه و تحلیل داده های موجود بیماران برای شبیه سازی فعل و انفعالات شیمیایی و پیش‌بینی رفتار بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی آن‌ها بیش‌تر از انسان است.هوش مصنوعی همچنین می تواند اقدامات کنترل کیفیت را انجام دهد، زمان طراحی را کوتاه کند، ضایعات مواد را کاهش داده و استفاده مجدد از تولید را بهبود بخشد.

2. رایانش ابری نوآوری را در داروسازی افزایش می دهد

بدنه های نظارتی داروسازی به دلیل ظهور رایانش ابری ، که متمرکزسازی داده ها را تضمین کرده و امنیت داده ها و حاکمیت داده ها را ممکن می سازد، دست‌خوش تحول شده‌اند. شرکت های داروسازی از رایانش ابری برای ذخیره ، تجزیه و تحلیل و مدیریت حجم بیشتری از اطلاعات بدون نیاز به خرید سخت افزار کامپیوتر گران قیمت استفاده می‌کنند.

این امر به تولیدکنندگان ، دانشمندان و متخصصان داروسازی امکاناتی برای نظارت بر عملکرد محصول و اطمینان از کیفیت محصول ارائه می دهد ، که این امر پیگیری نوآوری در فناوری را تسهیل می کند. رایانش ابری زمان و هزینه نوآوری در فناوری زیستی را کاهش می دهد ، به طوری که شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق در حوزه دارویی، می‌توانند هزینه‌های کمتری صرف کرده و عمده تمرکز خود را بر تحقیق و توسعه قرار دهند.

3. محاسبات مولکولی آینده پزشکی را می‌سازد

با پیشرفت فناوری‌ دیجیتال، رایانه‌ها از قابلیت پردازش و محاسبات در ابعاد سلولی و مولکولی برخوردار شده‌اند. فعالان زیست‌فناوری در حال توسعه فناوری پروتئین‌هایی هستند که قابلیت کنترل به وسیله رایانه برخوردار است و در ارتقای ایمنی بدن و مقابله با بیماری‌های خاص کاربرد دارد.

پژوهشگر حوزه زیست‌شیمی با بیان این‌که پیوند فناوری‌های دیجیتال و زیست‌فناوری آینده پزشکی رارقم می‌زند، ادامه می‌دهد: فرآورده‌های زیستی که از پروتئین هایی با طراحی جدید ساخته شده اند، منعطف‌تر و کارآمدتر هستند و می‌توانند در طیف وسیعی از کاربردهای زیست پزشکی مورد استفاده قرار گیرند.

به گفته وی، ماشین‌های مولکولی همچنین می توانند آینده پزشکی شخصی و از راه دور محقق کنند.داروهایی اختصاصی برای هر بیمار  که طول عمر بیشتر و برنامه ریزی بهتر را به ارمغان می‌آورد.

توسعه فناوری‌های دیجیتال در تولیدات پزشکی ایران‌ساخت

در ایران نیز پژوهش‌ها در حوزه فناوری‌های دیجیتال، به تولید سامانه‌های هوشمند پزشکی، تجهیزات هوشمند و توسعه فناوری رایانش ابری و هوش مصنوعی در حوزه پزشکی منجر شده است. سامانه تحلیل تصاویر اسکن ریه که به صورت هوشمند اطلاعات تصویر را در اختیار پزشک قرار می‌دهد نمونه‌ای موفق از همین ابزارها است که در تشخیص عارضه ریوی ناشی از کرونا مورد استفاده قرار گرفت. سامانه‌های کمک دستیار جراحی، توان‌بخشی از راه دور و گوشی‌های پزشکی هوشمند نمونه‌های دیگری از تولیدات ایران‌ساخت پزشکی با استفاده از فناوری دیجیتال هستند

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب ستادهای توسعه فناوری از جمله ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی زمینه را برای پیوند میان این فناوری و سایر فناوری‌ها هموچن بیوتکنولوژی، پزشکی و داروسازی با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق فراهم کرده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24