کاربردهای گسترده فتونیک و لیزر در علوم مخابراتی، ارتباطات و فیزیک، بسیار وسیع است. با این همه علم پزشکی نیز، بسیاری از فرایندهای درمانی خود را با کمک دستگاه‌های متکی به لیزر انجام می‌دهد.

این علم در کشور ما نیز به شکل قابل توجهی گسترش یافته است. ستاد توسعه فناوری‌های فتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در این راستا، یکی از محورهای فعالیت خود را حمایت از طرح‌های منتخب و درخشان استارتاپی و فناورانه حوزه پزشکی و تجهیزات مرتبط با آن قرار داده است.

تمام انواع لیزر با تابش نور، انتقال انرژی می‌دهند. در جراحی بافت نرم یا بافت سخت، انرژی لیزر مانند یک وسیله برنده یا تبخیر کننده بافت، سبب برداشته شدن بافت مورد نظر می‌شود.

البته کاربردهای نور لیزر در پزشکی، بسیار متنوع است. علاوه بر اینکه امروز در کشور ما از لیزر در برخی جراحی‌ها استفاده می شود، کاربردهای مختلف درمانی دیگری نیز پیدا کرده است.

نابود کردن سنگ کلیه از کاربردهای رایج لیزرها در کشور است. از لیزر درمانی، همچنین برای تشخیص و درمان سرطان‌ها استفاده می‌شود. لیزر در چشم پزشکی هم، برای اصلاح انحنای عدسی چشم به کار می‌رود و در آندوسکوپی فیبر نوری، برای تشخیص زخم روده، کاربرد دارد.

امروزه، بیماری‌های کبدی و ریوی نیز با استفاده از لیزر قابل درمان هستند. لیزرها، همچنین برای مطالعه ساختار داخلی میکرو ارگانیسم‌ها و سلول‌ها کمک‌کننده هستند و برای تولید واکنش‌های شیمیایی نیز از لیزر استفاده می‌شود.

انواع میکروسکوپ‌های نوری هم وجود دارند که از منابع نوری لیزری در آن استفاده می‌شود. این سیستم‌ها قابلیت اندازه‌گیری تا حد 100 نانومتر را نیز دارا می‌باشند. در بسیاری از دستگاه‌های پزشکی مانند شمارنده‌ها و آنالیزگرهای سلول نیز، از انواع لیزرها استفاده می‌شود.

تولید پلاسما و از بین بردن تومور، نیز از جمله دیگر کاربردهای این نور ارزشمند است. از دستگاه‌های فعال بر اساس لیزر، همچنین در مراکز دندانپزشکی نیز استفاده می‌شود.

بهبود نتایج درمان، کاهش آلودگی و عفونت، کاهش خونریزی در عمل، کنترل دقیق در عمل‌های جراحی، کاهش محدوده جراحی، بهبود سریع جراحی و کاهش زمان درمان، کاهش میزان مصرف دارو و  اقتصادی بودن آن نسبت به دیگر روش‌های موجود، از جمله مزایای استفاده از لیزر در محیط‌های درمانی و بیمارستانی محسوب می‌شود.

ستاد توسعه فناوری‌های فتونیک، لیزر، مواد پیشرفته، آمادگی دارد طرح‌های کاربردی، برجسته و مورد نیاز کشور، در زمینه استفاده از لیزر در حوزه پزشکی را مورد بررسی قرار دهد و از طرح‌های منتخب حمایت کند.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری

پایان پیام/ 33