نقش صنایع فرهنگی و خلاق در اقتصاد کشوری
یکی از چالشهای پیشرو برای توسعه اقتصاد صنایع فرهنگی و خلاق، فقدان آمار یکپارچه و بهروز در این زمینه است. سیاستگذاران فرهنگی و اقتصادی با دسترسی به آمار دقیق قادر خواهند بود تا تصمیمات آگاهانه برای توسعهی صنایع خلاق و فرهنگی اتخاذ کند.
بنابراین یکی از وظایف اصلی نهادهای فعال ملی، منطقهای و بینالمللی، جمعآوری و انتشار آمار مستند در این خصوص است. سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) به عنوان رکن فرهنگی سازمان ملل، با گردآوری آمار از منابع مختلف، مجموعهای غنی در این زمینه را در دسترس علاقمندان قرار داده است.
بر اساس آمارهای انکتاد چین در بین کشورهای در حال توسعه ،به عنوان بزرگترین صادر کننده صنایع خلاق بوده است. صادرات کالاهای خلاق چین با سه برابر افزایش از 32 میلیارد دلار در سال 2002 به بیش از 125 میلیارد دلار در سال 2015 میلادی رسیده است که معادل رشد 14.7 درصدی در سال است.
صادرات چین نهتنها نشانگر توانایی این کشور در تولید و آمیختن محصولات سنتی با فناوری پیشرفته است بلکه این واقعیت را نشان میدهد که بسیاری از کالاهای خلاق تولید و صادر شده توسط چین در سایر کشورها طراحی یا ایجاد شدهاند.
با این حال، بهطورکلی، تعداد کمی از کشورهای در حال توسعه در بین 20 کشور بزرگ و برتر در بازار جهانی محصولات خلاق قرار دارند.
تقاضا برای اکثر محصولات و خدمات خلاق به خصوص کالاهایی که در داخل مصرف میشود، مثل کالاهای طراحی داخلی، فیلم، موسیقی، بازیهای ویدئویی و فرمتهای جدید تلویزیونی و رادیویی، در دهه اول قرن حاضر همچنان بالا بوده و مقاومتر از سایر بخشهای اقتصادی در دورهی بحران و رکود اقتصادی بوده است.
مقامهای آنکتاد بر این باورند که چشمانداز ادامه رشد این بخش مثبت و خوب است چرا که اقتصاد خلاق نشانگر شیوهی زندگی معاصر است و به شدت با شبکههای اجتماعی، نوآوری، اتصال، سبک، وضعیت و برندهای تجاری و تجارب فرهنگی پیوند خورده است.
آمارها نشان میدهد تقاضای داخلی برای محصولات خلاق در سالهای اخیر در کشورهای نوظهور آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا به شدت افزایش داشته است گرچه این روند به علت تنشهای سیاسی که تأثیر منفی زیادی بر سطح رشد و تجارت و گردشگری داشته، با رونق چندانی در شمال آفریقا و غرب آسیا روبرو نشده است. پیش از رکود و بحران، بازار جهانی با افزایش تجارت محصولات خلاق در جنوب با رونق روبرو شده بود.
ملزومات رشد و توسعه صنایع فرهنگی درکشور
ملزومات رشد و توسعه صنایع فرهنگی در کشور را میتوان در ابعاد مدیریتی، نیروی انسانی و زیرساختی بررسی کرد.
- ملزومات مدیریتی رشد و توسعه صنایع فرهنگی: در حال حاضر سازمانهای متولی صنایع فرهنگی در کشور جدا از یکدیگرند. سیاستگذاریها و مدیریت صنایع فرهنگی بین نهادهای مختلف پراکنده شده است. در حالی که باید با نگاه جامع و یکپارچه به صنایع فرهنگی نگریست و مدیریت کلان صنایع فرهنگی را در اختیار یک سازمان قرار داد.
- ملزومات نیروی انسانی توسعه صنایع فرهنگی: صنایع فرهنگی به استعدادهای فرهنگی و نیروهای متخصص و توانمند نیاز دارد. در صنایع فرهنگی سه دسته از نیروهای انسانی مورد نیاز است: کار آفرینان و مدیران فرهنگی، مهندسان توسعهدهندهی فناوریهای فرهنگی و تولیدکنندگان محتوای فرهنگی.
- ملزومات زیرساختی رشد و توسعه صنایع فرهنگی: گسترش فضاهای فرهنگی نظیر سالن تئاتر، سینما، کتابخانه و… از ملزومات مهم رشد صنایع فرهنگی است. علاوه بر آن فناوریهای مورد نیاز صنایع فرهنگی از زیرساختهای توسعه صنایع فرهنگی است.
زهره توفیقی* کارشناس ستاد توسعه فناوریهای نرم و هویتساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
Send to friends