ایجاد مکانیزم مدون به منظور پیشرفت و توسعه صنایع دریایی و بر اساس آن پیشبرنده های دریایی( شناورها)  که قلب تپنده این صنایع هستند از موضوعات پر اهمیت است که باید به عنوان یکی از محورهای نقشه راه دریایی کشور به آن پرداخته شود.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی، مطالعات آینده پژوهی در حوزه صنایع و فناوری های دریایی در دستور کار ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی قرار گرفته است. خبرنامه ستاد دریایی با هدف رصد و شناسایی فناوری های نو در حوزه های مختلف دریا تهیه و منتشر می شود. در این خبرنامه سعی می شود ضمن تاکید بر نقش تاثیرگذار فناوری های دریایی در پیشرفت جوامع، آخرین تحولات در این حوزه رصد و شناسایی شود. یکی از موضوعاتی که در این خبرنامه به آن پرداخته می شود نقشه راه فناوری های دریایی ایران است. پس از تدوین نقشه راه در 44 محور فناوری، از اوایل سال 95 و با کمک اساتید دانشگاهی برنامه ریزی در جهت تهیه شناسنامه محورهای فناوری صورت گرفت، که یکی از این محورهای 44 گانه محور پیشبرنده ها زیر سطحی است.
محمد رضا فتحی به عنوان مسئول تدوین شناسنامه "محور پیش برنده ها" به معرفی این محور دریایی و چالش های آن میپردازد که در زیر میخوانیم.
در ابتدا محور پیش برنده ها را به عنوان یکی از محورهای نقشه راه فناوری های دریایی کشور معرفی کنید.
شناورها به عنوان اصلیترین وسیله حرکت روی آب و زیر آب مورد استفاده قرار میگیرند که به منظور تامین نیروی انتقال و مانور مناسب مجهز به انواع مکانیزمهای پیشبرنده دریایی هستند. این مکانیزمها عبارتند از انواع پروانههای مغروق و نیمه مغروق با عملکردهای متفاوت، واترجت، پمپجت، محرکه جت بخار و جلوبرندههای هوایی. بسته به شناورهای مختلف مورد استفاده با توجه به مقاصد نظامی، تجاری، صنعتی و بر اساس کلاس شناورها از انواع این پیشبرندههای دریایی استفاده میشود.
 کلیه مکانیزمهای ذکر شده در دو حوزه طراحی و ساخت با توجه به مقاصد راهبردی صنعت دریایی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و پیرو آن، صنایع دریایی کشور در این دو حوزه در زمینههای محدودی به خودکفایی رسیده است. بنابراین ایجاد مکانیزم مدون به منظور پیشرفت و توسعه صنایع دریایی و بر اساس آن پیشبرنده های دریایی که قلب تپنده این صنایع هستند از موضوعات پر اهمیت است که باید به عنوان یکی از محورهای نقشه راه دریایی کشور به آن پرداخته شود.
به استناد این محور و تولید نگاشت فناوری بر اساس توانمندیهای داخل و توسعه این صنعت در خارج از کشور، الگوی مناسبی از جهت گیری های فنی چه در دانشگاه و چه درصنعت تعریف خواهد شد و ارتقا سطح دانش فنی پیشبرندههای دریایی را در پی خواهد داشت.
فناوری های نو در این حوزه را نام برده و بفرمایید کشورهای پیشرو چه برنامه هایی برای توسعه فناوری های مرتبط با این حوزه دارند؟
امروزه کشورهای پیشرو از فناوریهای ترکیبی و پیشبرنده با سیسیتم هیبریدی بمنظور تامین بازده بالا استفاده می کنند. در همین راستا ترکیبات متفاوت قرار گیری پروانه، توپی پروانه و سکان به صورت یکپارچه و همراه با ملحقات تامین تراست اضافه، در برنامه طراحی های شرکت های متفاوت پیشرو خارج از کشور و در فاز تحقیقاتی در برنامه دانشگاه های معتبر دریایی است که به نتایج مناسبی دست پیدا کردند.  در بخش های نظامی و حوزه شناورهای تندرو، استفاده از پروانه های نیمه مغروق به صورت گسترده ای توسعه پیدا کرده است. لذا کشورهای پیشرو مانند ایتالیا در این حوزه به تکنولوژی مناسبی از طراحی و ساخت این پروانه ها با خاصیت هوادهی مناسب دست پیدا کردند. در راستای توسعه فناوری یکی از اصلی ترین مقاصد صنعتی و نظامی، کاهش کاویتاسیون و نویز ناشی از پروانه های دریایی بوده است که در همین حوزه در کشورهای پیشرو انواع پروفیل های پره پروانه و پارامترهای موثر بر تراز شدت صوت بررسی شده و همچنان در حال بررسی است و طراحی های بهینه صورت می پذیرد.
از جمله برنامه هایی که برای توسعه فناوری پیشبرنده های دریایی در کشورهای پیشرو در حال بررسی  است می توان به ایده کشتی سبز و کاهش مصرف سوخت و افزایش راندمان رانش اشاره کرد. ترافیک بنادر عامل پر رنگی در توسعه این فناوری ها است. همچنین در حوزه نظامی این کشورها به صورت گسترده روی سیستم رانش های اژدرها و زیر دریاییها با نویز پایین همراه با جاذب های صوت و توسعه آنها فعالیت می کنند. 

وضعیت کنونی کشور در حوزه پیش برنده ها را چگونه ارزیابی می کنید؟
امروزه در حوزه صنایع دریایی و بطور خاص پیشبرنده های دریایی نقاط قوت زیادی وجود دارند. از جمله این نقاط قدرت می توان به وجود دانشگاههای دریایی، رشته مهندسی دریا و دروس مرتبط با انواع پیشبرندهها در کشور، وجود اساتید فعال متخصص در رشته مهندسی دریا- پیشبرندههای دریایی، وجود فارغ التحصیلان و دانشجویان کارآمد متخصص در حوزه طراحی و تحلیل پیشبرندههای دریایی، وجود حوضچههای کشش با ابعاد مناسب بمنظور تست هیدرودینامیکی آب آزاد پروانههای دریایی، وجود تونل کاویتاسیون در کشور بمنظور تست هیدرودینامیکی و هیدروآکوستیکی پروانههای دریایی، وجود کتابها و دستنامههای آموزشی مناسب تالیفی اساتید و متخصصان داخلی و دسترسی به این افراد در حوزه پیشبرندههای دریایی، وجود کارخانجات کشتی سازی در شمال و جنوب کشور با پتانسیل ساخت انواع شناورها و سیستمهای پیشبرنده دریایی و قابل دسترس بودن نرم افزارهای تجاری بمنظور شبیهسازی کامپیوتری سیستمهای پیشبرنده دریایی از نظر هیدرودینامیکی، سازهای و هیدروآکوستیکی در داخل اشاره کرد.
لذا ظرفیت توسعه صنایع دریایی تا حد زیادی موجود است. در سالهای اخیر نیز محققان و متخصصان دانشگاهی و صنعتی داخل توانسته اند تا حد مناسبی به توانمندی تحلیل هیدرودینامیکی تجربی و عددی پروانه های متعارف، روشها و امکانات ساخت پروانه های مغروق و نیمه مغروق در ابعاد مدل و نمونه واقعی و تحلیل سازهای پروانهها دست پیدا کنند که گام موثری در روند طراحی پروانه های متعارف در حوزه پیشبرنده های دریایی محسوب می شود.
به علاوه این که در بخش پیشبرنده های غیر متداول مانند واترجت، پمپ جت و سیستم های هیبریدی، هم بخش طراحی و تحلیل و هم بخش ساخت و تولید جز چالش های این محور در داخل کشور محسوب می گردد در صورتی که در کشورهای پیشرو و شرکت های سرشناس خارجی این مسیر به صورت مناسبی طی شده است.

نقشه راه فناوری های دریایی کشور تا چه اندازه می تواند به توسعه فناوری های این حوزه کمک کند؟
نقشه راه فناوریهای دریایی در این حوزه می تواند الگوی مناسبی از پیشبرد صنعت پیشبرنده های دریایی را با در نظر گرفتن توسعه در قالب کاربردی و تحت پوشش قرار دادن توانمندیها و نیازمندیهای صنعت و ارگانهای نظامی را در اختیار قرار دهد. در این مسیر الگوی پیشرفت شرکت ها و دانشگاه های پیشرو در دنیا بررسی شده است و با توجه به پتانسیل ها و نیازهای داخلی این الگو تغییر پیدا می کند.
لذا درخت دانش توسیع داده شده در این نقشه راه، دانشگاه ها و شرکت ها را در مسیر مناسب پیشبرد اهداف صنعتی و نظامی در این حوزه قرار می دهد و از مسیرهای اشتباه جلوگیری می گردد. قطعا این نقشه راه با برنامه ریزی زمانی مناسب که توسط دانشگاه ها با مشارکت صاحبان صنعت صورت می پذیرد، می تواند برطرف کننده نیازهای صنعتی، تامین کننده اقتدار صنعتی و نظامی در منطقه، توسعه شبکه‌های زیربنایی، حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری و ایجاد فضای کسب و کار شود.

نقش شرکت های دانش بنیان در توسعه فناوری های مرتبط با این حوزه چیست؟
در سالهای اخیر، تحقیقات دانشگاهی نسبتا خوبی در حوزه پیشبرنده های دریایی انجام شده است که در قالب پایان نامه های و مقالات منتشر شده است. علاوه بر این برخی پژوهشکده ها و دفاتر طراحی مهندسی نیز اقدامات قابل توجهی در این حوزه داشته اند. لیکن نقش بخش خصوصی در حوزه پیشبرنده ها عمدتا محدود به فعالیت های خدماتی و تامین بوده است. حال اینکه محصولات مدنظر این محور، از نظر تکنولوژی تجهیزات با سطح تکنولوژی بالا محوری می گردند. لذا وجود شرکت های دانش بنیان جهت انتقال تحقیقات دانشگاهی صورت گرفته به بخش صنعتی امری ضروری است.
چند مورد از اولویت های پژوهشی و صنعتی کشور در این حوزه که به توسعه آن کمک می کند نام ببرید
از اولویت هاس پژوهشی در حوزه پیشبرنده های دریایی می توان به تحلیل هیدرودینامیکی پروانه های مغروق و نیمه مغروق (عددی و تجربی)، تحلیل سازه ای پروانه ها (مغروق و نیمه مغروق)، طراحی پروانه های مغروق و نیمه مغروق، طراحی و تحلیل پروانه با نویز کم (عددی و تجربی)، طراحی و تحلیل پیشبرنده های غیر متداول و تست تجربی پشبرنده های غیر متداول اشاره کرد. همچنین از اولویت های صنعتی در این حوزه می توان، روشها و امکانات ساخت تولید پروانه های مغروق و نیمه مغروق در ابعاد واقعی، ساخت و تولید پیشبرنده های غیر متداول و بهره برداری از جاذب های صوتی، روشهای نصب و تعمیر و نگهداری را بیان کرد که باید در تدوین نقشه راه محور پیشبرنده های دریایی به آنها پرداخته شود.
پایان پیام/32