بیماری همه گیر کرونا باعث شده است تا حرکت و جابه‌جایی‌های بین‌المللی با بسته شدن مرزها، معلق شود و دولت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای مهاجرت‌های بین‌المللی در نظر بگیرند.

بسیاری از مراکز آموزشی تا این لحظه به حالت تعطیلی کامل یا نیمه تعطیل رسیدند و اگرچه هر چند که اخیراً گشایش هایی در این زمینه ایجاد شده است اما با یا این حال با خیز موج‌های بعدی کرونا در جهان، هم‌چنان بسیاری از محدودیت ها پابرجاست.

افزایش شدید تعطیلی دانشگاه‌ها و بیکاری‌‌ها در تمام دنیا، بسته شدن مرزها و رکود در جابجایی‌‌های بین‌‌المللی، وضعیت نامشخص دانشگاه‌ها و دانشجویان بین‌‌المللی نسبت به برنامه‌‌های تحصیلی و ثبت نام‌ها در ترم‌های بعدی تحصیلی و هم‌چنین زمان بازگشت به دانشگاه‌‌ها، مشکلات زیادی را برای جهانیان به همراه داشته است.

در زمان اوج بحران کرونا، حدود 5/1 میلیارد دانش‌آموز و دانشجو در سراسر جهان از حضور فیزیکی در مدارس و دانشگاه‌ها محروم شدند. این تأثیر، بسیار چشمگیر و شگرف بوده است، زیرا استادان در تلاش هستند تا راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و کارآمدی برای آموزش و یادگیری از راه دور، به ویژه در بازارهای نوظهور که دانش‌آموزان و مدارس با چالش‌های دیگری در رابطه با تأمین اعتبار و زیرساخت‌های موجود روبرو هستند، پیدا کنند.

از ژانویه سال 2020، گسترش ویروس کرونا بر سفر جهانی هزاران دانشجو و همچنین برنامه‌های جذب و استخدام موسسات آموزش عالی در سراسر جهان تأثیر گذاشته است. همچنین از اواخر فوریه 2020، محدودیت‌های مسافرت به چندین مکان از جمله چین، ایران، کره جنوبی و ایتالیا مانع از حرکت دانشجویان بین‌المللی، اساتید و کارمندان دانشگاه در سراسر جهان شده است.

با شیوع بیشتر ویروس کرونا، تقریباً همه موسسات آموزش عالی در سراسر دنیا تصمیم به پایان دادن به آموزش حضوری گرفتند و تعامل با دانشجویان را به سمت ارتباطات مجازی سوق دادند. اکثر برنامه‌های تحصیل در خارج از کشور لغو شد و از دانشجویان خواسته شد به وطن خود بازگردند.

بحران‌های غیر منتظره برای دانشجویان

همزمان با بازگشت اکثر دانشجویان بین‌المللی به خانه و گذار به آموزش‌های آنلاین و از راه دور، دانشجویان بین‌المللی با چالش‌ها و دغدغه‌های مختلفی درگیر شده‌اند. کیفیت دوره‌های آموزشی، حفظ سلامتی، مدیریت وضعیت ویزا شامل محدودیت‌های سفر و فرصت‌های شغلی در آینده، حمایت مالی کافی، مدیریت بیمه درمانی و به دست آوردن خدمات درمانی از مهم‌ترین نگرانی‌های دانشجویان بین‌المللی در طول دوران پاندمی بوده است. مسائل مرتبط با بیگانه‌هراسی، آزار و اذیت و برخورد تبعیض‌آمیز با دانشجویان بین‌المللی از دیگر دغدغه‌های دانشجویان بین‌المللی در زمان همه‌گیری ویروس بوده است.

ویروس کرونا در کنار چالش‌هایی که برای دانشجویان بین‌المللی به وجود آورده است، بخش آموزش عالی جهانی را نیز دستخوش تغییراتی اساسی کرده است. توانایی‌های یادگیری آنلاین مورد بازاندیشی قرار گرفته است و مسائل مرتبط با ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی و پیچیده شدن فرآیند ورود و اخذ ویزا از جمله مسائلی هستند که دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را در حالتی از سردرگمی قرار داده است.

کاهش شهریه‌ها به ویژه در بخش دانشجویان بین‌المللی و لغو برنامه‌های تحصیل در خارج از کشور، بودجه دانشگاه‌ها و بسیاری از کالج‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. دانشجویان بین‌المللی در بسیاری از کشورها، خصوصاً کشورهایی که به عنوان مقاصد اصلی دانشجویان بین‌المللی شناخته می‌شوند، منبع درآمد قابل توجهی برای این کشورها تلقی می‌شوند.

تهدید مشاغل

مشاغل آکادمیک و پشتیبان در دانشگاه‌های سراسر دنیا که اتکای قابل توجهی به دانشجویان بین‌المللی دارند، به این درآمد بستگی دارد. بنابراین حمایت از دانشگاه‌هایی که با افت درآمد ناشی از کاهش تعداد دانشجویان بین‌المللی و یا تعطیلی مقاطع تحصیلی روبرو شد‌اند به عنوان اقدامی ضروری برای حفظ رفاه و منافع عمومی در این کشورها تلقی می‌شود.

بخش آموزش بین‌المللی به قدری از نظر اقتصادی برای کشورهای میزبان دارای اهمیت است که آسیب دیدن این بخش می‌تواند بهبود اقتصادی قابل انتظار پس از پایان همه‌گیری کرونا را در بسیاری از کشورها کند و تضعیف کند. لذا خروج دانشجویان بین‌المللی به مدت طولانی ممکن است خسارات جبران ناپذیری را بر اقتصاد کشورهای مقصد وارد کند، زیرا دانشجویان بین‌المللی نه تنها در تأمین مالی مؤسسات آموزش عالی بلکه آنها در تامین مالی ارائه‌دهندگان خدمات اسکان، رستوران‌ها و سایر مواردی که نیازهای دانشجویان بین‌المللی را تأمین می‌کنند، نقش دارند.

آینده پیش رو

چیزی که مسلم است بحران کووید 19 بر تحرک دانشجویان بین‌المللی در سال تحصیلی جدید پیش رو و احتمالاً برای سال‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت. مؤسسات آموزش عالی در سراسر جهان در حال انجام اقدامات خلاقانه‌ای هستند تا ضمن برگزاری با کیفیت کلاس‌‌های درس و حفظ دانشجویان بین‌المللی خود که اثرات چشمگیری بر درآمد دانشگاه‌ها و کشورهای اصلی دانشجو پذیر دارند، اثرات منفی ناشی از ویروس کرونا را به حداقل رسانند. مسئله مهم دیگری که بخش آموزش عالی و بین‌الملل موسسات آموزشی در سراسر دنیا را با خطر فروپاشی همراه ساخته است، تحمیل محدودیت‌های مسافرتی بیشتر بر کشورهایی است که با گذشت زمان به طور جدی درگیر این پاندمی شده‌اند که این امر مبادله آموزش عالی بین‌المللی را از طریق کاهش تعداد دانشجویانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند و همچنین ورود دانشجویان بین‌المللی و همکاری‌های جهانی با دانشگاه‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

منبع: رصدخانه مهاجرت ایران

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری