از کوچک‌ترین واحدهای سازنده پیکره بدنمان شاید تنها به نام آن بسنده کرده باشیم. سلول‌ها واحدهایی که در هر بخش از بدن، ساختار و شکل و ماهیت منحصر به خود را دارند و به انجام وظیفه‌ای مشخص می‌پردازند. اما تعریف، کاربردها و نقش این سلول‌ها در بدن به پیچیدگی شکل‌گیری آن‌ها است و هرکدام از میلیاردها میلیارد سلول بدن، پیشینه‌ای منحصر به فرد در پس خود دارند.

دانش و شناخت از کارایی سلول‌ها به مدد پیشرفت فناوری‌های این حوزه دست‌خوش تحولات بسیاری شده و اکنون همین سلول‌ها هستند که به کمک درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌آیند. برهمین اساس «سلول‌درمانی» به عنوان یک روش پیشرفته و کارآمد در درمان بسیاری از بیماری‌هایی که امید به درمانشان با روش‌های مرسوم قطع شده است، ایفای نقش می‌کنند. سلول درمانی نوعی درمان است که در آن سلول‌های بنیادی به بیمار پیوند زده گاهی این کار با تزریق سلول‌های زنده و دست نخورده انجام می‌شود.

سلول‌ها، کارخانه‌های قدرتمندی هستند که می‌توانند اثرات درمانی را از طریق روش‌های متعددی اعمال کند. سلولها می‌توانند در محل آسیب لانه گزینی کنند، مواد محرک رشد ترشح کنند و در برخی موارد به سلول‌های دیگری تبدیل شوند. این تطبیق پذیری باعث می‌شود سلول درمانی به‌طور قدرتمندی عمل کند و امکان بالایی برای درمان بیماری‌های غیرقابل برگشت فراهم‌ ‌کند.

نقش‌آفرینی در درمان ناباروری

در سراسر جهان ، ناباروری 8 تا 12 درصد از زوجین در سن باروری را تحت تأثیر قرار می دهد و به یک مشکل رایج تبدیل شده است. روش های زیادی برای درمان ناباروری وجود دارد، از جمله دارو، تلقیح داخل رحمی و لقاح آزمایشگاهی. در سال های اخیر، درمان با سلول های بنیادی امید جدیدی را در زمینه مدیریت ناتوانی تولید مثل ایجاد کرده است.

سلول‌های بنیادی سلول‌های تمایز نیافته‌ای هستند که تجدید می شوند و خود را تکثیر می کنند و در شرایط مناسب قادر به تولید سلول‌های تخصصی هستند. آنها در تمام مراحل جنینی و بزرگسالان وجود دارند و می توانند به سلولهای مختلف تکثیر شوند. سلول‌های بنیادی به عنوان سلول‌های اصلی چندتوانمندی، نه تنها در ناباروری بلکه برای ترمیم ، تکامل و بازسازی به سلول‌های مختلف دیگر کارایی دارند. مطالعات بر روی مدل‌های تجربی نشان داده است که درمان ناباروری با سلولهای بنیادی مورد استقبال قابل توجهی قرار گرفته است.

ورود دانش‌بنیان‌ها به عرصه درمان ناباروری

در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، به حوزه درمان ناباروری و ساخت تجهیزات این حوزه ورود پیدا کرده و به دستاوردهای قابل توجهی رسیده‌اند. ساخت کیت‌های تشخیص ناباروری یکی از دستاوردهایی است که کشورمان را در میان 3 کشور تولیدکننده این کیت در جهان جای داده است. محصول دانش‌بنیانی که هزینه تولید این محصول دانش بنیان یک پانزدهم نمونه های خارجی است.

همچنین یک شرکت دانش‌بنیان دیگر توانسته است با تولید ۳۰ محصول در زمینه ناباروری، کشورمان را در فهرست ۶ کشور سازنده، وسایل و مواد مصرفی مورد نیاز مراکز درمان ناباروری، همچون کیت‌های تشخیصی، محیط‌های کشت، محیط‌های رشد و محیط‌های ذوب و انجماد اسپرم، تخمک و جنین قرار دهد.

بومی سازی دانش تولید این مواد علاوه بر قطع وابستگی به خارج و صرفه‌جویی ارزی، امکان صادرات آن به کشورهای منطقه و همسایگان ایران و ارزآوری بالای آن، موجب تثبیت اقتدار علمی و تقویت بنیان‌های اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری نیز خواهد شد.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/24