فرآورده‌های گیاهی دارویی در ایران که چند سالی حلقه مفقوده درمانی کشور بودند، با سعی و همت 186 شرکت دانش‌بنیان دوباره جانی تازه گرفتند و به حوزه درمان کشور وارد شدند. گام‌هایی که در این عرصه برداشته شد، ثبت 4 هزار و 107 قلم فرآورده دارویی گیاهی در پروتکل درمانی کشور و اخذ مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را در پی داشت.

فرآورده‌هایی که سال 90 تعداد آنها 718 قلم بود و امروز با حدود 5 درصد رشد به بیش از 4 هزار قلم رسیده است. البته از دیگر دستاوردهای این حوزه می توان به رشد شرکت های دانش بنیان طی 10 سال اخیر اشاره کرد که تعداد آنها را به 186 مجموعه رسانده است. در این میان 58 شرکت خلاق نیز به این زیست‌بوم افزوده شدند.

استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ها یکی از چالش‌های عصر مدرن است و مخالفان و موافقان زیادی دارد. هرچند که اثرات درمانی این گیاهان در طول تاریخ به اثبات رسیده است؛ اما چند سالی با بی‌مهری بشر به فراموشی سپرده شد.

این اتفاق، نهادهای مختلفی را به تکاپوی احیای دوباره این صنعت انداخت. ستاد توسعه علوم و فناوری‌های گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یکی از این مجموعه‌ها است که اولویت اصلی کار خود را حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و جذب این توانمندی‌ها قرار داده است. کاری که منجر به افزایش ظرفیت اسمی تولید صنعتی این فرآوده‌ها از 359 هزار تن در سال 92 به 1 میلیون و 518 هزار تن در سال 99 شده است.

داروهایی از جنس طبیعت با اثرات درمانی مختلف که می توانند در کنار داروهای شیمیایی به پروتکل درمانی دنیا افزوده شوند. مثلا در روزهای شیوع کرونا، گفتمان‌های مختلفی درباره اثرگذاری این داروهای گیاهی بر کاهش روند پیشرفت بیماری شکل گرفت و برخی داروها با دریافت مجوز، برای درمان این بیماری تجویز شد.

این گیاهان دارویی در طول تاریخ و پیش از کشف داروهای شیمیایی تنها مرهم درد بشر بود؛ اما به مرور و با توسعه فناوری در دنیا و کشف داروهای شیمیایی، استفاده از داروهای گیاهی رنگ باخت و جای آنها را داروهایی مدرن و با مواد اولیه شیمیایی گرفت. اما این روند دوباره چند سالی است که به روال قبل بازگشته و تاثیرات دارویی این گیاهان و استفاده از آنها داعیان خود را یافت و این داروها در برخی کشورها مجددا به پروتکل دارویی بازگشت.

با وقوع انقلاب صنعتی استفاده از داروهای گیاهی به عنوان روشی درمانی به دست فراموشی سپرده شد، اما با گذشت زمان و آشکار شدن مضرات داروهای شیمیایی بر بدن انسان، استفاده از خدمات طب سنتی و بکارگیری گیاه درمانی افزایش یافت. ایران هم از این قافله عقب نماند و تلاش‌ها برای رونق دادن به این صنعت باقدمت در کشور افزایش یافته است.

مرکز اراتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#23