به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، شامگاه پنج‌شنبه ۲۲ آذر در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ساعت ۲۲ شبکه خبر از برگزاری دوازدهمین دوره نمایشگاه «ایران ساخت» خبر داد و اظهار کرد: این نمایشگاه روز جمعه ۲۳ آذر، همزمان با هفته پژوهش آغاز به کار خواهد کرد.

وی تقویت زیرساخت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و نمایش دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تأمین مواد اولیه و تجهیزات آزمایشگاهی را هدف اصلی برگزاری این نمایشگاه دانست.

اقشین توضیح داد: در این نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در تأمین مواد اولیه و تجهیزات آزمایشگاهی با کاربری در حوزه‌های پژوهشی، گرد هم می‌آیند تا محصولات و توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارند.

وی همچنین از برگزاری هم‌زمان نمایشگاه دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری و دانشگاه‌های کشور نیز خبر داد.

«ایران‌ساخت» سکوی نمایش کاردستی‌های فناورانه 

افشین با اشاره به انتخاب ۳۰۰ شرکت از میان متقاضیان برای شرکت در این نمایشگاه، تأکید کرد: وقتی از تجهیزات آزمایشگاهی صحبت می‌کنیم، در واقع در مورد مرزهای فناوری سخن می‌گوییم. این تجهیزات می‌توانند پایه‌ای برای پژوهش‌های ما باشند و در پیشرفت علم و فناوری کشور نقش مهمی ایفا کنند.

وی همچنین اعلام کرد: در یازدهمین دوره نمایشگاه «ایران ساخت»، نزدیک به ۳۰۰ میلیارد تومان خرید از تجهیزات آزمایشگاهی انجام شده است.

به گفته افشین، با توجه به عمق ساخت داخلی محصول، معاونت علمی از خرید تجهیزات ارائه شده در این نمایشگاه بین ۱۰ تا ۴۰ درصد حمایت خواهد کرد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با تاکید بر ظرفیت ایران‌ساخت در حمایت از تولید داخلی، افزود: علاوه بر حمایت از خرید دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، سه دانشگاه برتر که در مراسم سرآمدان علم ایران معرفی شدند، می‌توانند هر کدام به میزان پنج میلیارد تومان در این نمایشگاه خرید کنند و هزینه آن به عنوان جایزه از سوی معاونت علمی به این دانشگاه‌ها اعطا شده است.

افشین ضمن اشاره به اینکه، این نمایشگاه بستری برای کمک به بخش زیرساخت پژوهش محسوب می‌شود، آن را فرصت مناسبی برای عرضه کاردستی‌های فناورانه دانست و توضیح داد: این نمایشگاه تجلی اعتماد به نفس فناوران در تولید محصولات پیشرفته ایرانی است و بازدید از آن می‌تواند به ویژه برای دانش‌آموزان نقشی حیاتی در شکل‌گیری باور ملی به اینکه محصولات ایرانی قابلیت رقابت با نمونه‌های خارجی را دارند، ایفا کند.

تقویت زیرساخت‌ها، نجات‌دهنده چشمه‌های دانش‌بنیان

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، در این گفتگو به وضعیت و چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۲ پرداخت و اعلام کرد: در این سال، شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به کسب درآمدی معادل ۱۵۰۰ همت شدند که از این میزان، ۳۰۰ همت سهم محصولات دانش‌بنیان بود. همچنین، این شرکت‌ها حدود دو میلیارد دلار صادرات داشته‌اند که از این مقدار، حدود ۵۰۰ میلیون دلار به صادرات محصولات دانش‌بنیان مربوط می‌شود.

افشین همچنین به چالش‌های موجود اشاره کرد و افزود: باید قبول کنیم که برخی از فعالیت‌های ما نیاز به تقویت زیرساخت‌ها دارد. اشتباه کوتاه‌مدت ما این بود که پس از این که شرکت‌های دانش‌بنیان فعال شدند، تمرکز خود را روی انجام کارهای بزرگ با این شرکت‌ها گذاشتیم.

وی تأکید کرد: این نظریه درستی است، اما اگر چشمه و ریشه این شرکت‌ها خشک شود، آنها مانند آب راکد باقی خواهند ماند و نمی‌توانند به رشد و پیشرفت ادامه دهند.

قانون جهش تولید دانش‌بنیان؛ سنگ بنای تقویت زیرساخت‌های کشور

معاون علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، در ادامه سخنان خود از قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» به عنوان یکی از موثرترین قوانین این حوزه یاد کرد و اظهار داشت: قانون جهش، قانون بسیار خوبی است و در صورت اجرای کامل، نویدبخش تقویت زیرساخت‌های کشور خواهد بود.

وی با تاکید بر اهمیت اجرای کامل این قانون افزود: دغدغه اصلی من این است که در فرآیند تصویب قوانین بودجه‌ای، هیچ ماده‌ای وضع نشود که به بخش‌هایی از این قانون کلیدی و تأثیرگذار آسیب برساند.

افشین افزود: متاسفانه تاکنون کمتر از ۱۰ درصد از این قانون به اجرا درآمده، اما متعهد هستیم با پیگیری مستمر، این میزان را به بیش از ۸۰ درصد ارتقا دهیم و بدین ترتیب، زیرساخت‌های کشور را به صورت بنیادین تقویت کنیم.

نسل جوان و اساتید متخصص، نقاط قوت کشور 

به گفته افشین، امروز کشور در شرایط سختی به سر می‌برد، اما نوجوانان، جوانان و اساتید با انگیزه، با اعتماد به نفس و متخصص، نقاط قوت کشور هستند.این جوانان و اساتید می‌توانند به عنوان موتور محرکه‌ای برای پیشرفت و توسعه کشور عمل کنند و به رغم چالش‌ها، روحیه امید را در جامعه تقویت کنند.

وی همچنین به کیفیت آموزش در ایران اشاره و بیان کرد: همانطور که در سراسر دنیا شنیده می‌شود، هیچ جای دیگری در دنیا، دانشجوی کارشناسی به خوبی دانشگاه شریف تربیت نمی‌کند.

اعتبار مالیاتی، موتور محرک تحقیق و توسعه

افشین، با اشاره به اهمیت استفاده از اعتبار مالیاتی در حمایت از فعالیت‌های تحقیق و توسعه، بیان کرد: در بسیاری از کشورهای جهان، از اعتبار مالیاتی به عنوان ابزاری برای تشویق سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه استفاده می‌کردند؛ در ایران به دلیل فقدان قانون مناسب، این امکان فراهم نبود. اکنون براساس مواد ۱۱ و ۱۳ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، شرکت‌ها می‌توانند هزینه مالیات خود را در راستای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه وارد کنند.

وی تاکید کرد: بدون تحقیق و توسعه، پیشرفت یک کشور امکان‌پذیر نیست. این موضوع در تاریخ بارها ثابت شده است.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با ذکر مثالی از صنعت فناوری گفت: در دهه ۱۹۹۰، کشور ژاپن در صدر شرکت‌های تولید تراشه و میکرو الکترونیک قرار داشت. اما به دلیل ادامه ندادن مسیر تحقیق و توسعه، شاهد افت جایگاه این کشور شدیم.

وی اضافه کرد : فناوری به ما می‌آموزد که باید به‌طور مداوم بدویم و در هر مرحله سریع‌تر از قبل حرکت کنیم. توسعه فناوری فرآیندی مستمر و پایدار است.

حمایت قاطع معاون علمی از شرکت‌های دانش‌بنیان؛ کاهش بروکراسی و موانع دولتی

افشین، با تأکید بر تعهد خود به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، اذعان کرد: من در بالاترین نقطه خواهم ایستاد و جلوی تمام موانع موجود بر سر راه شرکت‌های دانش‌بنیان را می‌گیرم؛ هدف من ایجاد معاونتی سبک‌بال و پویا، بدون هیچ‌گونه بروکراسی است که مشکلات افراد و شرکت‌ها به‌طور مویرگی پیگیری شود.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت حفظ فضای رقابتی برای شرکت‌های خصوصی گفت: اجازه نخواهم داد که شرکت‌های دولتی در عرصه‌هایی که شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان عملکرد خوبی دارند، وارد شوند. برای این منظور، در معاونت علمی شورای راهبری برای شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت هدفمند برگزار می‌کنیم که مانع از ورود بی‌رویه شرکت‌های دولتی به بازارهایی می‌شود که شرکت‌های دانش‌بنیان پوشش داده‌اند.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور تصریح کرد: با بروز بحران‌ها، واردات بلافاصله مجاز می‌شود تا کمبودها جبران شود، اما این امر می‌تواند به شرکت‌های دانش‌بنیان با بنیه مالی ضعیف آسیب برساند و آنها را به خطر بیندازد.

وی تاکید کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان از ما می‌خواهند که ارزش آنها را درک کنیم، به آنها اعتماد کنیم، برای آنها چالشی ایجاد نکنیم و بگذاریم آزادانه فعالیت داشته باشند؛ در این ۱۰۰ روز تلاش کرده‌ام با ایجاد فضایی حمایتی و کاهش موانع، از این شرکت‌ها پشتیبانی کنم. با گوش دادن به نیازها و دغدغه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، تلاش کردیم تصمیمات مناسبی اتخاذ کنیم و فضای رشد و نوآوری را تقویت کنم.

مرجعیت علمی کشور باید بهبود پیدا کند

افشین، در بخش دیگر سخنان خود به اهمیت تولید علم و پژوهش در کشور پرداخت و مطرح کرد: ما در رویداد سرآمدان سالانه با شاخصی مشخص، افرادی را که توانسته‌اند در مجلات معتبر جهانی مقاله چاپ کنند، تقدیر می‌کنیم.

وی با ابراز نگرانی از کاهش تعداد افراد واجد شرایط جایزه سرآمدان، افزود: سال‌های قبل، به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر جایزه اهدا می‌کردیم؛ امسال با همان شاخص‌ها این تعداد به ۵۹ نفر کاهش یافته است. این امر نشان‌دهنده وجود اشکالاتی در کار است.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: بعضی‌ها می‌گویند چاپ مقاله به چه دردی می‌‌خورد؟! باید حواسمان باشد که هم دانشی که به صنعت و نوآوری تبدیل می‌شود اهمیت دارد و هم حرکت بر لبه دانش و تولید علم حائز اهمیت است.

افشین بر لزوم حفظ زنجیره فعالیت‌های اساتید دانشگاه، از تولید علم تا تربیت دانشجو و شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید کرد و گفت: این زنجیره نباید تحت تأثیر تصمیمات دولتی قرار گیرد. ما باید نقش تشویقی در بخش‌هایی ایفا کنیم که برای ارتقای جایگاه علمی کشور نیاز به تقویت دارد.

تسهیلات ۱۵ میلیونی بلاعوض برای دانشجویان دکتری عضو بنیاد ملی نخبگان

رئیس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به فعالیت‌های جدید این بنیاد، گفت: ما در این ۱۰۰ روز از ۲۴۰ هسته پژوهشی (۱۵۰۰ دانشجو) که مسائل کشور را شناسایی و حل کرده‌اند، حمایت کردیم.

معاون علمی و فناوری با یادآوری دغدغه‌های رئیس‌جمهور در زمینه تأمین معیشت نخبگان، اظهار کرد: در هفته آینده، به مناسبت هفته پژوهش آیین‌نامه‌ای برای حمایت از دانشجویان دکتری عضو بنیاد ملی نخبگان اعلام می‌کنیم؛ براساس این آیین‌نامه‌ به دانشجویان دکتری طی دو سال، ماهانه تسهیلاتی حدود ۱۵ میلیون تومان ارائه خواهد شد.

افشین افزود: اگر دانشجویان در این دو سال به خوبی به شاخص‌های مورد انتظار پاسخ دهند، این تسهیلات بلاعوض خواهد شد. در غیر این صورت، باید تسهیلات را با نرخ صفر درصد بازپرداخت کنند. این برنامه با همکاری وزارت علوم اجرایی خواهد شد و هدف آن حمایت از پژوهش و نوآوری در کشور است.

معاونت علمی، متولی هوش مصنوعی در برنامه هفتم

معاون علمی و فناوری، با اشاره به نقش این معاونت در زمینه هوش مصنوعی و برنامه‌های آینده، بیان کرد: در قانون برنامه هفتم، معاونت علمی به عنوان متولی حوزه هوش مصنوعی شناخته شده است؛ نیروی انسانی، زیرساخت، سکوی پیشرفت هوش مصنوعی و داده، چهار حوزه کلیدی برای پیشرفت در این زمینه محسوب می‌شوند.

افشین از اقدامات انجام شده در راستای تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه هوش مصنوعی خبر داد و گفت: پس از تدوین سرفصل دروس آموزشی دانشگاهی از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳، ۳۰ استاد را در این حوزه تأیید کردیم و از مهرماه تدریس در دانشگاه‌ها شروع شده است.

وی افزود: کلاس‌ها به‌طور کامل ضبط می‌شود و تا پایان دی‌ماه محتواهای آموزشی فارسی برای هوش مصنوعی در دسترس قرار خواهد گرفت.

معاون علمی و فناوری رییس جمهور در ادامه به حمایت بنیاد ملی علم از حدود ۵۰ طرح پژوهشی در زمینه هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: بنیاد علم از تمام پایان‌نامه‌های دکتری حمایت می‌کند اما در شش حوزه فناورانه این حمایت‌ها یک و نیم برابر بیشتر است.

راه‌اندازی مجهزترین سیستم پردازشی GPU کشور تا اردیبهشت ۱۴۰۴

افشین همچنین از راه‌اندازی مجهزترین سیستم پردازشی GPU کشور تا اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ خبر داد و تأکید کرد: این سیستم در خدمت بخش خصوصی و دانشگاه‌ها قرار خواهد گرفت. مقدمات این کار در ۱۰۰ روز اخیر انجام شده است.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور همچنین از انعقاد قرارداد با یکی از دانشگاه‌های کشور برای ایجاد سکوی ملی هوش مصنوعی خبر داد و گفت: با این قرار داد، پژوهش‌هایی در این زمینه در حال انجام است. نسخه آزمایشی این سکو در اسفند ۱۴۰۳ عرضه می‌شود و نسخه نهایی در شهریور ۱۴۰۴ آماده بهره‌برداری خواهد بود.

جمع‌آوری داده‌ها و تنظیم‌گری

معاون علمی، بحث «داده ‌ها» را به عنوان مولفه‌ای حیاتی در حوزه هوش‌مصنوعی مورد توجه قرار داد و بیان کرد: در حال حاضر داده‌های عظیمی در کشور، در دسترس است. باید فرآیند استفاده و جمع ‌آوری این داده‌ها را تسهیل بخشیم؛ در برخی دیگر از بخش‌ها نیز «داده» موجود است اما نیاز به جمع‌آوری و تحلیل دارد. 

افشین افزود: شورای عالی فضای مجازی مسئول تنظیم‌گری در این حوزه است و در حال انجام مناسباتی هستیم که بتوانیم از داده‌ها در بخش‌های مختلف استفاده کنیم.

سازمان هوش مصنوعی، برنامه‌ریز و ناظر توسعه هوش مصنوعی در کشور

معاون علمی رئیس‌جمهور، سازمان ملی هوش مصنوعی را به عنوان یک نهاد برنامه‌ریز و ناظر دانست و گفت: این سازمان به هیچ‌وجه تصدی‌گر نخواهد بود؛ چراکه در صورت نبود پویایی و کاربردی بودن علم در این سازمان، تأثیرات منفی بر روند توسعه هوش مصنوعی در کشور خواهد گذاشت.

وی افزود: این سازمان به بررسی برنامه‌ها و فعالیت‌های وزارتخانه‌ها در حوزه هوش مصنوعی می‌پردازد و به دنبال تصویب و نظارت بر اجرای آنها خواهد بود. 

به گفته افشین، مانع‌تراشی برای فعالیت‌های وزارتخانه‌ها در این حوزه غیرقابل قبول است و هدف اصلی سازمان، ارتقاء و نظارت بر توسعه هوش مصنوعی در کشور است.