به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، روح الله دهقانی که در نخستین گردهمایی فعالان مردمی آبادانی و پیشرفت فناورانه در محل باغ موزه دفاع مقدس سخن می‌گفت با بیان این‌که شکاف‌های حاصل از «نوآوری‌های فناورانه» را باید با دخیل‌کردن مردم، نخبگان و دستگاه‌ها به کمک نوآوری اجتماعی برطرف کرد، افزود: یکی از محورهای جدی که در معاونت علمی در کنار توسعه نوآوری‌های فناورانه دنبال می‌شود، نوآوری‌های اجتماعی است. توجه ویژه به نوآوری اجتماعی، قطعاً به کاهش شکاف‌ها و مشکلاتی که در اثر توسعه نوآوری‌های فناورانه در کشورها صورت گرفته است، کمک می‌کند. برای مردمی سازی اقتصاد دانش‌بنیان، یکی از الزامات مهم، توجه به نوآوری‌های اجتماعی است که  یک از شاخصه‌های آن، حضور و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان است. از سوی دیگر وقتی نخبگان کشور با مسائل و مشکلات واقعی جامعه آشنا می‌شوند و در مسیر حل آن‌ها گام برمی‌دارند، این حس اثربخش بودن و لزوم به این کشور نور امید و انگیزه ماندگاری و خدمت‌گذاری را در قلب‌هایشان روشن می‌کند.

وی ادامه داد: رویداد ملی آبادیران، گامی برای هم‌سو کردن و هم‌افزایی ظرفیت‌ها و توانمندی تمامی دستگاه‌های کشور برای محرومیت‌زدایی به کمک فناوری و نوآوری است و امیدوارم خداوند به همه فعالانی که در این برنامه ملی تلاش می‌کنند توفیق دهد.

رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان این‌که در توسعه نوآوری‌های فناورانه، کم‌تر به پیامدها و آسیب‌های حاصل از این توسعه توجه شده است، ادامه داد: یکی از شاخصه های حکمت این است که وقتی کاری را انجام می‌دهیم همه ابعادش را ببینیم و تجربه نشان داده وقتی روی صرفاً یک موضوع متمرکز می شویم، ابعاد و پیامدهای آن را نمی بینیم و متوجه نیستیم آن موضوع چه ابعاد و پیامدهایی را با خود به همراه دارد. توسعه علم و فناوری که طی سال‌های اخیر به یکی از مؤلفه‌های اصلی تعیین قدرت تبدیل شده از همین موضوعات است و «نوآوری فناورانه» به عنوان قسمی از  انواع نوآوری، در کنار تمام مزیت‌هایی که داشته، آسیب‌های جدی از جمله ایجاد شکاف‌های جدی و عمیق اجتماعی و طبقاتی را به همراه داشته است. طبقه‌ای که امکان دسترسی به فناوری را ندارند از قافله جا می‌مانند و کسانی که علم را به فناوری تبدیل می کنند از مزیت های ویژه آن بهره‌مند می شوند، موضوعی که شکاف آفرین است.

دهقانی با اشاره به این‌که وجود چنین شکاف‌هایی در اثر نوآوری فناورانه اجتناب ناپذیر است و باید راهکارهای مردمی برای حل آن تعریف کرد، ادامه داد: برای حل این چالش، راهکارهایی ارایه شده از جمله بررسی این که چه نوآوری هایی وجود دارد که به کمکشان، بتوان عموم مردم را درگیر مسأله توسعه کرد و این جاست که مفهوم «نوآوری اجتماعی» مطرح می شود. نوآوری اجتماعی  کمک می‌کند شکاف های حاصل از نوآوری فناورانه حل شود و نوآوری فراگیر شامل نوآوری های اجتماعی و نوآوری فناورانه است.

وی با تاکید بر این‌که موضوع نوآوری اجتماعی برای حل این شکاف، یکی از اولویت‌های جدی معاونت علمی است، ادامه داد: معاونت علمی به عنوان مجموعه ای روی توسعه فناوری و نوآوری تمرکز دارد و روی نوآری فناورانه متمرکز بوده، متوجه این آسیب ها بوده و بر آن‌ها واقف است. بر همین اساس، وظیفه خود می دانیم که بخش مهمی از توجهات و حمایت هایمان را به سمت نوآوری اجتماعی برده و در پی حل این شکاف‌ها باشیم.

دهقانی با اشاره به نقش کلیدی علوم انسانی در حل مهم‌ترین چالش‌های امروز بشر افزود: امیدآفرینی را یک دانش مبتنی بر علوم انسانی می‌دانیم که اتفاقا از علوم مهندسی و فنی به مراتب پیچیده تر است. در حوزه علوم مهندسی و علوم پزشکی، اگر موضوعاتی بی پاسخ بمانند در نهایت با راهکارهای فناورانه به جواب می‌رسند و اتفاقاً در مسائل فنی و مهندسی کمبودی نداریم، بلکه باید پاسخ‌ مهم‌ترین سوالاتمان را در علوم انسانی جست و جو کنیم. معتقدم مسائل انسانی بخش فناوری مانند مدیریت، سیاستگذاری و ... جزو دانشی ترین و فناورانه‌ترین بخش‌های اقتصاد دانش‌بنیان هستند که در دل علوم انسانی ریشه دارند.

وی با بیان این‌که توسعه نوآوری های اجتماعی، زمینه ساز درگیر شدن نخبه واقعی با مساله واقعی جامعه‌ می‌شود، ادامه داد: نوآوری اجتماعی می تواند بازتعریف خوبی از مفهوم نخبگی داشته باشد. اردوهای جهادی قدیمی را تجربه کرده ایم و دیده‌ایم که فرد نخبه وقتی در یک اردوی جهادی با مسائل و چالش‌های مردم جامعه‌اش گره می خورد و با آن‌ها آشنا می شود، دیگر آن نگاه جدابافتگی از مردم را نخواهد داشت و نخبگی خود را به معنای واقعی و در ساحت حل مسأله به نمایش خواهد گذاشت.

دهقانی با بیان این‌که رویداد ملی آبادیران از حیث درگیر کردن نخبگان با مسائل جامعه و نگریستن به نوآوری اجتماعی با محوریت معاونت علمی و نقش آفرینی تمامی دستگاه‌های اثرگذار در محرومیت زدایی شکل گرفته است، افزود: ناظر به این سه رویکرد که نوآوری اجتماعی در حل شکاف های حاصل از توسعه نوآوری فناورانه اثرگذار است، یک دانش روزآمد و موثر است و می‌تواند عامل تعهد و بهره مندی از ظرفیت نخبگان باشد، برنامه ملی آبادیران آغاز شده که بازخوردهای بسیار خوبی هم داشته و امیدوارم در ادامه مسیر خود و با مشارکت دادن مردم و دستگاه‌ها در حل مسائل جامعه و امر محرومیت زدایی، بیش از پیش اثربخش باشد.

#24