*داود صفائی
به افزایش تدریجی حرارت سطح اقیانوس‌ها و اتمسفر، گرم شدن کره‌ی زمین می‌گویند که این پدیده‌ بر اثر فعالیت‌های انسان به وجود آمده است.
گرم شدن بیش از حد کره‌ی زمین ناشی از فعالیت‌های انسانی زمانی رخ می‌دهد که مقداری زیاد از انواع خاصی از گازها به اتمسفر وارد شود. گازهای گل‌خانه‌ای شناخته شده شامل بخار آب، دی اکسید کربن(CO2)، متان (CH4) و اکسید نیتروژن (N2O) است که شایع‌ترین آن‌ها دی اکسید کربن است.
 انرژی زمین‌گرمایی انرژی حرارتی موجود در پوسته جامد زمین است. این انرژی در امتداد مرزهای صفحات تکتونیکی، در نواحی شناخته شده آتش‌فشانی و زلزله‌خیز که دارای شکستگی‌ها و گسل‌های فراوانی هستند، از تمرکز بیشتری برخوردار است.
به‌طورکلی هرچه از سطح زمین به سمت عمق پیش برویم، درجه حرارت افزایش می‌یابد و به‌طور متوسط به ازا هر 100 متر عمق، 3 درجه سانتی‌گراد دمابالا می‌رود. به‌عبارت‌دیگر در عمق 2 کیلومتری سطح زمین، درجه حرارت حدود °C 70 است، اما در بعضی نقاط، فعالیت‌های تکتونیکی باعث جاری شدن گدازه‌های داغ یا مذاب به سمت سطح زمین و درنهایت تشکیل منابعی با درجه حرارت بالا در سطح قابل‌دسترس از زمین می‌شود.
انرژی زمین‌گرمایی درواقع انرژی تجدید پذیری است که از گرمای ماگمای داغ و تخریب مواد رادیواکتیو موجود در اعماق زمین به دست می‌آید. با قرار گرفتن لایه‌های حاوی منابع آب‌های زیرزمینی در جوار لایه‌های حاوی گدازه‌های داغ، حرارت به منبع آب زیرزمینی منتقل‌شده و سپس این منابع آب داغ یا از طریق گسل‌ها و شکستگی‌های فراوان و مرتبط به هم مستقیماً به‌صورت چشمه‌های طبیعی آب یا بخار داغ و بعضاً در فشارهای بالای مخازن به‌صورت آبفشان و یا فومرول (دودخان) در سطح زمین ظاهر می‌شوند و یا اینکه از طریق حفاری چاه‌های اکتشافی، می‌توان به آب یا بخار داغ محصور در اعماق دسترسی پیدا کرد و از آن در تولید برق بهره‌برداری کرد. البته پس از استحصال حرارت از آب داغ، آب‌سرد باقی‌مانده از طریق چاه تزریقی وارد زمین شده و این چرخه مجدداً تکرار می‌شود.
نباید از انرژی زمین‌گرمایی بیش از مقدار بازیابی آن بهره‌برداری کرد تا عواقب زیست‌محیطی منفی در پی نداشته باشد. بهره‌برداری از انرژی زمین‌گرمایی اندیشه جدیدی نیست و از ابتدای قرن حاضر تلاش‌های زیادی به‌منظور تبدیل این انرژی به برق صورت گرفته است.
در سیستم زمین‌گرمایی هیدروترمال اساس کار مشابه صنعت نفت است. بدین معنی که در مناطقی از زمین مخازن آب داغی وجود دارد که باید اکتشاف و استخراج شود.
در حال حاضر مخازن زمین‌گرمایی به سه گروه مخازن دمابالا "با دمای بالاتر از °C 150 که مناسب برای تولید برق با فن‌های معمولی" مخازن با دمای بین 100 الی °C 150 " مناسب برای تولید برق با فن‌های پیشرفته‌تر باینری" و درنهایت دسته سوم مخازن دما پائین "با دمای کمتر از °C 100 که برای کاربردهای مستقیم" مناسب هستند تقسیم می‌شوند.

چگونه می‌توان با گرمایش جهانی مقابله کرد؟
خوشبختانه نگرانی‌های زیادی در این مورد در میان سران کشورهای جهان به وجود آمده است. بسیاری از دانشمندان معتقدند که بازگشت به گذشته امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان انواع خاصی از تخریب مثل یخ‌های ذوب شده‌ی قطبی را باز گرداند اما عده‌ای اعتقاد دارند که این سیاره می‌تواند این زخم را نیز التیام بخشد اگرچه برای این کار زمان لازم است.
در واقع برای از بین بردن این میزان گسترده از گازهای گل‌خانه‌ای که توسط انسان به جو وارد شده صدها و شاید هزاران سال زمان لازم است. اما کارهای زیادی است که انسان با انجام آن‌ها می‌تواند به التیام زمین کمک کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش انتشار گازهای گل‌خانه‌ای و ایجاد ثبات در سطح گازهای جو و تطبیق با این حقیقت که تغییرات آب و هوایی شروع شده است اشاره کرد.

*داود صفائی مدیر عامل شرکت فناور بهرشد