*محمد مونسان

براي ايجاد انگيزه و تحرک در جوانان و محققين ايراني و کمک به توسعه دانش و تسريع در يادگيري بايد بتوان از فناوري­ هاي روز برای توليد فيلم‌هاي آموزشي استفاده کرد.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری ،تهيه فيلم آموزشي دروس دانشگاهي توسط اساتيد مختلف، به گونه اي که دورافتاده ترين دانشگاه‌هاي کشور نيز بتوانند از دانش اساتيد مطرح و نخبگان ايران استفاده کنند. حرکت‌هاي خوبي از طرف سايت‌هايي مانند «مکتب­خونه» انجام شده است، ولي متاسفانه فيلم‌هاي تهيه شده بسيار بدوي و در قالب فيلمبرداري از تخته انجام شده است، در صورتي‌که با امکانات امروزي مي­ توان فايل‌هاي پاورپوينت يا اسناد مختلف را ابتدا تهيه کرد و سپس با فيلمبرداري از صفحه دسکتاپ کامپيوتر مي‌توان توضيحات لازم را ارائه کرد و با کيفيت بسيار عالي در ارائه شکل‌ها، نمودارها، فرمول‌ها و جداول و کيفيت عالي صدا، کار تهيه فيلم‌ها را انجام داد.
بايد بتوان ساختاري ايجاد کرد تا اساتيد دانشگاه‌هاي ايران به سمت تهيه اين نوع فيلم‌هاي آموزشي حرکت کنند، چراکه هم کيفيت و هم حجم مطالب آموزشي بهتر شده و عدالت آموزشي مناسب‌تري ايجاد میشود. يکي از راه‌هاي آن وارد کردن اين امتياز در آيين­ نامه ارتقاء اعضاء هيات علمي مي­ باشد که باید به وزارت علوم تکلیف شود. 
تهيه فيلم‌هاي فاخر علمي از پروژه هاي مهندسي برتر کشور  به کمک فناوري انيميشن سازي سه بعدي یا فناوري تايم لپس. مثلا امروزه هيچ فيلمي در هيچ جايي نمي توان پيدا کرد که بصورت کاملا علمي فرايند ساخت کشتي غول پيکر ايران اراک را توضيح داده باشد، درحالي‌که اين کشتي اولين پروژه ساخت کشتي اقيانوس پيما در کشور بود و بزرگ‌ترين سازه مهندسي متحرک که در تاريخ ايران ساخته شده بود.
همچنين در مورد ساخت کشتي نفتکش افراماکس يا سکوي نيمه شناور ايران  البرز که واقعا جاي تاسف دارد. بايد بتوان به نوعي حس غرور را در نسل جوان زنده کرد و راه حل آن همين فيلم‌هاي فاخر مهندسي است. چيزي که الان به عنوان مستند علمي از پروژه هاي مهندسي در کشور تهيه مي شود صرفا مصاحبه هاي تکراري با مديران پروژه است، که هيچ چگالي علمی نداشته و فقط در اين خلاصه مي شود که "ما مشکلات داشتيم ولي توانستيم" و همين حرف توسط چندين نفر به دفعات تکرار مي شود. این‌چنین فیلم هایی ارزش علمی ندارند بلکه صرفا ارزش خبری دارند و تفاوت این دو را تلویزیون ایران و مدیران علمی کشور متاسفانه درک نمی کنند.
در صورتي‌که وقتي بحث انتقال علم و فناوري و آموزش تجارب گذشته مطرح باشد بايد سطح بالاتري از ساخت فيلم‌هاي علمی را مدنظر قرار داد. اگر هم مصاحبه اي با افراد مي شود با افراد متخصص رده پايين تر که از نزديک با مشکلات دست به گريبان بوده و بطور دقيق و مصداقي بيان کنند که در فلان مرحله از پروژه دقيقا فلان مشکلات وجود داشت و با فلان راهکار مهندسي حل شد و در حين اين توضيحات بجاي اينکه صرفا صورت مصاحبه شونده نمايش داده شود از عکس ها و فيلم هاي آرشيوي استفاده شود و در کنار آن از انيميشن سازي براي توضيحات علمي دقيق ­تر استفاده شود، مانند فيلم هاي شبکه ديسکاوري.
متاسفانه اهميت تهيه اين فيلم‌ها هرگز در ايران درک نشده است و بايد يک ساختار از قبل تعريف شود و قبل از شروع ساخت يک پروژه به‌صورت مداوم و مرتب از بخش‌هاي مختلف پروژه فيلمبرداري يا عکسبرداري انجام شود و در حين پروژه با افراد مختلف مصاحبه فني شود. در اين شرايط مي توان براي يک کشتي مانند ايران  اراک چندين ساعت فيلم بسيار ارزشمند علمي تهيه کرد و بر روي سايت‌هاي مختلف و فضای مجازی قرار داد.
اين نقيصه صرفا مربوط به پروژه هاي فاخر دريايي نيست بلکه ساير پروژه هاي فاخر ملي نيز گرفتار همين شرايط است مثلا الان شما حتي يک فيلم علمي مناسب که مشخصات فني، مراحل ساخت، تامين تجهيزات و اجزاء طراحي برج ميلاد و مشکلات مربوطه را به‌طور علمي توضيح داده باشد بر روي اينترنت به هيچ وجه پيدا نمي کنيد يا يک کليپ کوتاه 60 ثانيه اي که بصورت تايم لپس، مراحل ساخت برج ميلاد از صفر تا صد را نشان دهد.
اصولا ما ايراني ها در ارايه دادن فعاليت‌هاي علمي و مهندسي خود بسيار بسيار ضعيف عمل مي کنيم. پیشنهاد می‌شود معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با چندین شرکت فیلم ساز حرفه ای قراردادهایی را منعقد کند تا از زمان شروع هر پروژه ملی بصورت هرچند هفته یکبار فیلمبرداری انجام شود و در انتهای کار یک فیلم علمی واقعی از مشخصات و معضلات آن پروژه از صفر تا صد بیان شود و نیمی از هزینه تهیه فیلم نیز از شرکت یا شرکت های مجری اخذ گردد چراکه به نوعی تبلیغ کار آن‌ها نیز محسوب می شود. با ساخت چند نمونه فیلم فاخر از این نوع، به مرور تبدیل به یک رویه شده و خود شرکت‌ها برای تبلیغ کار خود، اقدام به تهیه این فیلم ها خواهند کرد.

* عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

پایان پیام/32