بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان ارزش واقعی دارایی‌های فکری خود را درک نمی‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند از پتانسیل‌های بالقوه مالکیت فکری برای بهره‌مندی از آن‌ها در منافع آتی و سود شرکت خود استفاده کافی ببرند.

وقتی‌در یک کشور «دارایی‌های فکری» به‌صورت قانونی حمایت شود و تقاضا نیز برای محصولات و یا خدمات حمایت شده وجود داشته باشد، مالکیت فکری می‌تواند یک دارایی تجاری ارزشمند برای شرکت‌ها محسوب شود.

از این‌رو، استفاده راهبردی از دارایی‌های فکری می‌تواند توانایی شرکت را در رقابت‌ها افزایش دهد. در نتیجه شرکت‌های دانش‌بنیان برای مواجهه با چالش‌ها و اتخاذ اقدامات لازم، باید تا جای ممکن از دارایی‌های فکری خود آگاه باشند.

«دارایی‌های فکری» شرکت نیز باید همانند دارایی‌های فیزیکی (مثل ساختمان و مستغلات) به‌دست آورده شود، حفظ شود، مورد توجه قرار گیرد، ارزش‌گذاری شود، به‌دقت کنترل شود و به‌طور دقیقی برای استخراج ارزش کامل آن مدیریت شود. لذا شرکت‌های دانش‌بنیان باید در ابتدا بر ارزش دارایی فکری خود تاکید کنند و آن را به‌عنوان یک دارایی تجاری ارزشمند مورد توجه قرار دهند.

به‌طور سنتی دارایی‌های فیزیکی بخش عمده‌ای از ارزش یک شرکت محسوب شده و تا حد زیادی به‌عنوان عامل رقابتی در بازار در نظر گرفته می‌شوند، ولی در سال‌های اخیر، در دنیا وضعیت به‌طور چشمگیری تغییر کرده است. به‌طور روزافزون و تا حد زیادی در نتیجه انقلاب فناوری اطلاعات و رشد اقتصاد خدماتی، شرکت‌ها پی برده‌اند که دارایی‌های ناملموس غالبا در حال تبدیل شدن به موضوعی ارزشمند‌تر از دارایی‌های فیزیکی هستند.

امروزه در فرایندی رو به رشد انبار‌ها و کارخانجات بزرگ به‌وسیله نرم‌افزارهای قدرتمند و ایده‌های نوآورانه در حال جایگزین شدن هستند. این منابع جدید به‌عنوان منبع اصلی کسب درآمد برای بسیاری از شرکت‌های سراسر جهان تبدیل شده است.

یکی از ابزارهای اساسی برای تحقق چنین هدفی، بهره‌گیری از حمایت‌های قانونی و قضایی در زمینه حقوق مالکیت فکری است. دارایی‌های فکری که در ادامه به مصادیق آن اشاره شده است می‌توانند از حقوق مالکیت فکری بهره‌مند شوند.

برای مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان، افزایش سهم بازار محصولات شرکت از طریق سرمایه‌گذاری صحیح ضروری است. سرمایه‌گذاری در توسعه تجهیزات، املاک، تولید، بازاریابی و تحقیقات می‌تواند از طریق توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای بهره-وری، وضعیت مالی شرکت را به‌طور قابل ملاحظه‌ای بهبود بخشد. کسب «مالکیت فکری» نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد. سهم بازار یک شرکت براساس میزان دارایی‌ها، عملکردهای تجاری و پیش‌بینی‌ها از منافع آتی ارزیابی می‌شود.

برای بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان، پیش‌بینی سود آینده شرکت به‌طور قابل توجهی می‌تواند متأثر از تحصیل اختراعات کلیدی باشد. مثال‌های زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد که ارزش تجاری آن‌ها یک شبه و در اثر به‌دست آوردن گواهی‌نامه‌های مهم ثبت اختراع است که در زمینه فناوری‌های کلیدی افزایش یافته است.

به‌طور مشابه، یک علامت تجاری مشتری‌پسند نیز می‌تواند ارزش تجاری شرکت را افزایش دهد و قطعا موجب افزایش جذابیت محصولات و خدمات شرکت شما در میان مشتریان شود. از این‌رو، سرمایه‌گذاری برای توسعه یک دارایی فکری مناسب بسیار بهتر از یک عمل تدافعی در مقابل رقیبان بالقوه است. بنابراین سرمایه‌گذاری در دارایی‌های فکری روشی مؤثر برای ارتقای ارزش شرکت و بهبوددهنده‌ سودآوری شرکت در آینده خواهد بود.

اگر دارایی‌های فکری شرکت به خوبی مدیریت شود، شرکت می‌تواند دارایی‌های فکری منسوخ شده را شناسایی کند و از طرف دیگر می‌تواند از تجاوز به حقوق مالکیت فکری افراد دیگر نیز بپرهیزد. از این‌رو بدون شک مدیریت صحیح دارایی‌های فکری شرکت شما منجر به کاهش هزینه‌هایتان خواهد شد.

در ‌‌نهایت، فرهنگ‌سازی برای مدیریت و توسعه دارایی‌های فکری و بهره‌برداری راهبردی از این دارایی‌ها می‌تواند درآمدهای شرکت را افزایش داده و سبب بهبود موقعیت اقتصادی شما نسبت به رقبا در بازارهای هدف شود و در نتیجه موجب افزایش سهم بازار شرکت شما خواهد شد.

مدیر کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری*

پایان پیام/23