در حال حاضر اقتصاد دریایی رابطه تنگاتنگی با اقتصاد جهانی دارد و شاید اگر دریاها و کارآیی ناشی از آنها نباشند،  اقتصاد جهانی به طور جدی با مشکل مواجه شود.

اگر تنها بخشی از کاربرد دریاها را در نظرگرفته شود مشاهده می شود که اقتصاد دریا چه تأثیری در زندگی روزمره افراد خواهد داشت. در حال حاضر حمل و نقل دریایی 90 درصد حمل و نقل دنیای صنعتی را تشکیل می دهد که دلایل آن می تواند کم هزینه بودن،  امکانات و ظرفیت بالای وسائل حمل و نقل دریایی، امن بودن و مناسب ترین روش در حمل و نقل صنایع سنگین باشد.

صنعت کشتی سازی از اشتغال‌زایی بالایی نیز  برخوردار است و راه اندازی آن می تواند باعث کاهش نرخ بیکاری و ایجاد رشد اقتصادی شود. به عنوان مثال به ازای هر 30 هزار دلار قرارداد کشتی سازی، یک شغل به طور مستقیم در کارخانه کشتی سازی و به ازای هر شغل ایجاد شده در کارخانه،  6 تا 7 شغل غیر مستقیم در خارج از کارخانه ایجاد می شود.

هر کشتی اقیانوس پیما تجاری با وزن باربری تقریبی 40 هزار تن،  قیمتی معادل 50 میلیون دلار دارد. بنابراین در صورتی که سالیانه در کل کشور فقط 10 کشتی ساخته شود،  16 هزار و 667 شغل مستقیم و 83 هزار و 333 شغل غیر مستقیم ایجاد خواهد شد. باید توجه داشت که قرارداد 650 میلیون دلاری ساخت 17 کشتی با کره جنوبی پتانسیل ایجاد 28 هزار شغل مستقیم و 140 هزار شغل غیر مستقیم را داشت.

طبق آخرین بررسی های انجام شده درحدود 115 کارگاه و کارخانه کشتی سازی و تعمیرات در کشور به ثبت رسیده است، که بیش از 60 درصد این شرکت ها در حال حاضر فعال هستند. با این حال علیرغم فرسودگی ناوگان دریایی کشور، این شرکت ها نیز در با 20 تا 35 درصد ظرفیت به فعالیت خود ادامه می دهند. امروزه توانایی فنی ساخت و تعمیر انواع شناور در کشور با استفاده از متخصصان داخلی وجود دارد.

شرکت هایی که در ساخت شناورهای سبک فلزی و فایبرگلاس فعالیت دارند به طور متوسط برای 70 نفر به صورت مستقیم ایجاد اشتغال کرده اند و در صورت فعالیت با تمام ظرفیت، توانایی اشتغال زایی مستقیم برای 300 نفر را خواهند داشت.

علاوه بر این با توجه به زنجیره تامین گسترده صنایع دریایی، تا 7 برابر نیز به صورت غیر مستقیم اشتغال زایی صورت خواهد گرفت. حدود 30 درصد از شرکت های فعال در ساخت و تعمیرات شناور های سنگین و نیمه سنگین فعالیت دارند که ظرفیت اشتغال زایی مستقیم هرکدام از این شرکت ها تا 2 تا 3 هزار نفر نیز وجود دارد. به طور کلی برآورد می شود شرکت های فعال درحال حاضر ظرفیت اشتغال‌زایی مستقیم برای حداقل 51 هزار نفر از بومیان نوار ساحلی کشور را دارند. همچنین ظرفیت اشتغال غیرمستقیم این صنعت حداقل 350 هزار نفر در خارج از کارگاه های ساخت و تعمیر شناور خواهد بود.

از دیگر دلایل توجه ویژه به صنایع دریایی میتوان به کاهش وابستگی به خارج از کشور، جلوگیری از بدعهدی های خارجی ها به بهانه تحریم و همچنین جلوگیری از خروج ارز به همراه 40 درصد صرفه جویی ارزی اشاره کرد.

عمده موانع سد راه فعالیت شرکت های کشتی سازی برخورد سلیقه‌ای و شفاف نبودن قوانین مالیات و دارایی و سرمایه در گردش شرکت ها به دلیل نبود سفارش و نوسان نرخ ارز است.

*مدیر گروه دریایی ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

منبع: isti.ir

#