تنوع‌بخشی به سبد صادراتی
ایران سال‌های طولانی است که به دنبال تنوع‌بخشی به سبد صادراتی و رهایی از صادرات نفت خام است. اهمیت این موضوع و تمرکز سیاست‌گذار، سبب ورود عبارت صادرات غیرنفتی به ادبیات تجارت خارجی کشور شد.
امروزه نیز این باور وجود دارد که کشور باید به سمت صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنیان حرکت کند تا بتوان علاوه بر گسترش تولید فناورانه در کشور و اشتغال نیروی متخصص، به سمت تنوع‌بخشی به سبد صادراتی کشور نیز حرکت کند. از سوی دیگر با افزایش حجم فروش و تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین محدودیت بازارهای داخلی، پایداری اکوسیستم دانش‌بنیان کشور نیز نیازمند ورود به بازارهای جهانی است.
رشد سریع فناوری‌های جدید، تقاضاهای افزایشی مشتریان و جهانی شدن همگی موید این است که بازارها دچار دگرگونی و تحول شده‌اند. ورود به بازارهای خارجی برای تمامی شرکت‌ها محقق نمی‌شود و تعداد اندکی از آن‌ها قادرند از این فرصت‌ها بهره ببرند. در این میان نحوه تعامل شرکت‌ها به اشکال متفاوتی نمود پیدا می‌کند. از پرکاربردترین آن‌ها تجارت بین‌الملل در قالب صادرات و واردات است که تبدیل به یک فعالیت مهم اقتصادی برای کسب و کارها و کشورها در جهت رشد و توسعه شده است.
در شرایط اقتصادی امروز ایران و با توجه به اقتصاد مقاومتی، صادرات به عنوان اصلی‌ترین ضرورت برای دولت مطرح شده است. توسعه صادرات غیرنفتی علاوه بر ارزآوری، به جهت توسعه اشتغال اهمیت فراوانی دارد.
باید توجه کرد که توسعه صادرات تنها به افزایش درآمد ارزی محدود نمی‌شود، بلکه نقش مهمتری را به عنوان یک استراتژی رشد و توسعه اقتصادی در جهان ایفا می‌کند. در سطوح بنگاهی، صادرات فرصت‌های رشد و توسعه‌ای ایجاد می‌کند که با گسترش سطح دسترسی به بازارهای خارجی شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا سطح تولیدات خود را افزایش دهند.
این امر باعث کاهش بهای تمام‌شده واحد و دستیابی به نرخ‌های سود بالاتر می‌گردد. صادرات همچنین فرصت‌های ایجاد تنوع در بازارها را برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند. به شرکت‌ها اجازه بهره بردن از نرخ‌های رشد متفاوت در بازارهای متفاوت را می‌دهد تا وابستگی به یک بازار خاص کاهش یابد. همچنین فرصتی برای یادگیری در به دست آوردن توانایی برای بقا در محیط‌های ناآشنا ایجاد می‌کند.
بدترین حالت در تجارت خارجی و صادرات یک کشور، صادرات تک محصولی است. زیرا این امر در پی وابستگی شدید به محصولی واحد بر اثر نوسانات قیمتی و حجم خرید در دنیا، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. صادرات می‌بایست در دو حالت تنوع کالا و بازارهای صادراتی شکل بگیرد تا از ثبات و اطمینان بیشتری برخوردار باشد.
برنامه‌های توسعه صادرات که توسط دولت‌ها، تشکل‌ها و برخی سازمان‌ها ارائه می‌شود، نقشی اساسی در تشویق فعالیت‌های بین‌المللی ایفا می‌کند و به کسب و کارها توان مقابله بر محدودیت‌ها می‌بخشد. هدف از برنامه‌های توسعه صادرات در واقع افزایش عملکرد صادراتی از طریق ارتقای توانمندی‌ها، منابع، راهبردها و رقابت‌پذیری کلی است که در عملکرد صادراتی نیز انعکاس دارد.. علاوه بر موارد ذکر شده نباید از توسعه پایدار صادرات غافل ماند. زیرا توسعه پایدار یکی از مهم‌ترین اهداف اقتصادی برای هر کشور است.
*دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
منبع: isti.ir
#
Send to friends