افزایش سرمایه و سواد سلامت شناختی یکی از موثرترین روش ها برای ارتقای شناختی افراد جامعه است و ارتقاء مهارت های شناختی باعث پیشگیری از افت عملکرد شناختی می شود.

مطالعات تحقیقی نشان می دهد تقویت مهارت های شناختی  از افت کارکردهای شناختی از جمله حافظه، توجه، استدلال و تصمیم گیری جلوگیری می کند.

کارگروه ارتقاء و توانبخشی شناختی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی در بررسی مطالعات انجام شده در بخش‏های مختلف این حوزه در سطح جهان، اشاره دارد که افزایش ذخیره شناختی با استفاده از آموزش و تقویت منظم کارکردهای مغز می تواند منجر به جلوگیری از افت عملکرد شناختی افراد شود.

در بررسی این مطالعات، داشتن سبک زندگی سالم شامل تمرینات فیزیکی، تغذیه مناسب، پرهیز از مواد و الکل، و نیز استفاده از روش های مختلف تمرینات شناختی همچون برنامه ها و بازی های شناختی مداد کاغذی و کامپیوتری سبب افزایش عملکرد مغز شده و از افت کارکردهای شناختی مغز با توجه به افزایش سن افراد جلوگیری بعمل می آورد.

کارگروه ارتقا و توانبخشی این ستاد در بررسی وضعیت جهانی این حوزه، به این نتیجه رسید که جهان امروز و مطالبات روزافزون آن نیازمند عملکردهای شناختی عالی با سرعت پردازش بالاست، چراکه چالش‏ها به سرعت درحال تغییر و افزایش هستند و زندگی در جوامع اطلاعاتی و اقتصاد پسا صنعتی نیازمند مهارت‏های شناختی است که می تواند از طریق فرآیندهای کوششی، آموزشی و تربیتی حاصل شود.

براساس این تحقیقات ، اکتساب مهارت‏های شناختی خاص به افراد این امکان را می‏دهد تا بتوانند بر روند زندگی و سیر آن اثر داشته باشند و در همین چارچوب، در سال های گذشته کشورهای مختلف اقدام به سرمایه گذاری در این زمینه کرده‏ اند تا بتوانند با استفاده از روش های موجود سرمایه شناختی جامعه را افزایش دهند.

از سوی دیگر، با توجه به افزایش متوسط سن جامعه، لازم است با حفظ و کاهش سرعت افت توانمندی­های شناختی در افراد، بویژه بزرگسالان، زندگی آنان را بهبود و میزان بهره ­مندی همگان از تجارب  و توانمندی های آنان را فراهم  ساخت.

کارگروه ارتقاء و توانبخشی شناختی نتایج بخشی از بررسی وضعیت دنیا را در بخش‏های مختلف این حوزه برای مطالعه علاقه مندان و پژوهشگران و محققان در دسترس قرار داده است.

 *دبیر کارگروه ارتقا و توانبخشی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی