علیرضا فارسی نژاد،عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

امروزه از سلول‌های بنیادی صرفا جهت درمان سرطان های خون استفاده نمی شود و این علم وارد حوزه های دیگر رشته‌های پزشکی نیز شده است .طی دهه گذشته، کشورمان در حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی به پیشرفت‌های خوبی رسیده است و پس از سپری شدن مراحل تحقیقاتی، در حال ورود به مرحله تجاری سازی فرآورده ها و محصولات مرتبط با این حیطه هستیم. در مورد قرنیه چشم، پوست و غضروف تجربیات و مطالعات بیشتری وجود دارد که کار را ساده‌تر و کاربردی تر می کند. 

غضروف بافتی است که به دلیل فقدان رگ خونی، به خوبی تغذیه نمی‌شود و به همین دلیل نمی‌تواند آسیب‌های وارده را خود به خود ترمیم کند. 

آسیب های غضروفی مفصل زانو درجات مختلفی دارند. در مواردی که این ضایعات وسیع بوده و عملکرد مفصل زانو برای بیمار(مانند ورزشکاران حرفه ای) اهمیت زیادی داشته باشد؛ بر مبنای تشخیص پزشک، زانو جراحی می‌شود تا به واسطه آن بتوان وضعیت غضروف آسیب دیده را تا حد امکان به حالت قبل از آسیب برگرداند.

پیوند سلول های غضروفی اتولوگ (Autologous chondrocyte implantation) سالهاست که به عنوان یکی از درمان‌های رایج جهت آسیب‌های غضروفی در بسیاری از کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش در آلمان و سوئد به صورت روتین جهت ترمیم آسیب های غضروفی عمیق و وسیع انجام می‌شود. این روش جراحی مبتنی بر نمونه برداری از غضروف زانوی بیمار، کشت استریل و تکثیر سلول های غضروفی در آزمایشگاه، نصب یک پوشش بیولوژیک تجزیه پذیر بر روی ضایعه و تزریق سلول های غضروفی در زیر این پوشش است. پس از پیوند، بیمار می‌تواند بعد از حدود سه هفته راه رفتن را آغاز و با گذشت شش ماه زندگی طبیعی خود را از سر گیرد.

یکی از پوشش های متداول، استفاده از پریوست یا همان پرده روی استخوانی بیمار و دیگری استفاده از روکش‌های کلاژنی است که معمولا منشا حیوانی دارند. هر دوی این پوشش ها محدودیت های خاص خود را دارند. بعنوان مثال تهیه پریوست مستلزم انجام جراحی و شکافتن ناحیه ساق بیمار جهت جداسازی پریوست است. در شیوه جدیدی که برای نخستین بار توسط متخصصان کرمانی مورد استفاده قرار گرفت، عمل پیوند بافت غضروف زانو با استفاده از روکش بیولوژیک حاصل از خون خود بیمار انجام شد. این روش ابداعی از نظر هزینه، شیوه تهیه و همچنین سهولت انجام نسبت به روش های متداول تفاوت چشمگیری دارد. در این روش پیوند، با بهره‌گیری از تکنولوژی مهندسی بافت، یک روکش فیبرینی از خون خود بیمار تهیه می شود که ازکیفیت و قوام بسیار بالایی برخوردار بوده و بعد از یک ماه جذب می‌شود.

منبع:isti/ir