قرن جدید عصر تحولات بزرگ برای مردم ایران بود که با پیروزی انقلاب اسلامی در دهه‌ 50 شروع و با تثبیت استقلال کشور با غلبه بر دشمنان خارجی و داخلی در دهه‌ 60 ادامه یافت. اما دهه‌ آخر این سده برای مردم ایران، شروع دوران شکوفایی و بازگشت به شکوه تمدنی خود بوده است.

با همه‌ مشکلات و موانع پیش‌رو در این سال‌ها، یک درک مشترک در بین همه افراد با همه نگرش‌ها وجود داشته است و آن باور به شایستگی ملت ایران برای قرار گرفتن بر بالاترین قله‌های پیشرفت بوده است.

ملت ایران در این 40 سال به خوبی آموخته است که تهدیدهای بدخواهان را به فرصت‌های رشد و بالندگی برای خود تبدیل کند. دشمنان ایران به زعم خود در چند سال گذشته شدیدترین و پیچیده‌ترین تحریم‌ها را علیه استقلال و معیشت ملت ایران اعمال کرده‌اند که حتی کشورهای پیشرفته با اقتصاد قوی توان تاب‌آوری در مقابل آن را نداشتند.

اما تحریم در کنار همه‌ی دشواری‌هایش، درس‌های بزرگی برای مردم ایران داشت. اول اینکه برای حفظ استقلال خود باید اقتصادی قوی داشته باشد که متکی به فروش نفت و سایر منابع ارزشمند طبیعی کشور نباشد و دیگر اینکه برای تامین نیازهای اساسی اقتصادی و صنعتی خود باید به توانمندی‌های داخلی به ویژه نیروی انسانی جوان و متخصص کشور تکیه کند.

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یک سازمان جوان، نقشی محوری در این تغییر رویکرد داشته است. این مجموعه نه تنها متولی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای ورود کشور به عرصه فناوری‌های نوظهور و پیشرفته بوده، بلکه در عرصه نهادسازی برای پیشرفت نیز نوآوری‌های متعددی داشته است.

شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی یکی از نوآوری نهادی مهم در زیست‌بوم نوآوری ایران بوده که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ابتدای دولت یازدهم و با شروع دوره مدیریت آقای دکتر ستاری بر این معاونت ایجاد شده است. این شبکه پس از 7 سال فعالیت توانسته است پاسخی برای بخش مهمی از نیازهای پژوهشگران و صنایع کشور باشد که سال‌ها به عنوان ضعف‌های زیرساختی نظام پژوهش کشور مطرح بوده‌اند.

شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی امروز یک شبکه ملی از همه جنبه‌هاست. پوشش جغرافیایی بیش از 111 شهر از 31 استان کشور، به اشتراک‌گذاری خدمات آزمایشگاهی حدود 860 دانشگاه و پژوهشگاه و مرکز آزمایشگاهی از همه وزارتخانه‌های دولتی، سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های خصوصی و ارایه خدمات آزمایشگاهی در همه حوزه‌های فناوری و بخش‌های صنعتی شاهدی بر این مدعا است.

بیش از 6 هزار شرکت و حدود 115 هزار پژوهشگر از سراسر کشورتا پایان سال گذشته در باشگاه مشتریان این شبکه ثبت‌نام کرده و از خدمات آن بهره‌مند شده‌اند. حجم خدمات شبکه از سال 93 تا 99 به بیش از 10 میلیون خدمت آزمایشگاهی رسیده است.

علی‌رغم رشد چشمگیر شبکه از همه‌ ابعاد به ویژه در سال‌های 98 و 99، بر این باوریم که هنوز در ابتدای راه هستیم و فرصت‌های بزرگی برای توسعه پیش‌روی کشور قرار دارد. سال 1400 می‌تواند سرآغاز دوره‌ای نوین برای ایفای نقش شبکه به عنوان یک زیرساخت اثرگذار برای عزیمت کشور از مرحله اقتصادی مبتنی بر فروش منابع خام به اقتصاد دانش‌بنیان باشد.

*مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری