تغییرات اقلیمی در کشور ما امسال موجب سیل و خسارات بسیاری شد و تقریبا چهار گوشه کشور را در برگرفت .سیل در اصل بزرگترین شدت جریان آب است که در طول یکسال اتفاق می افتد و در تعریفی دیگر می توان گفت بزرگترین شدت جریانی که 5 برابر جدول سالیانه باشد وسیل نامیده می شود و نیز سیل لحظه ای از آنرو محاسبه می شود .

در گذشته از سیل به عنوان بلای طبیعی یاد شده در صورتی که این تعبیر درست نیست و در حال حاضر سیل و سیلاب ها پشت سدها مهار شده و برای تغذیه آبخانه ها استفاده می شود به طوری که در راستای تامین و تغذیه آبخانه ها نخستین سد تغذیه مصنوعی بر روی رودخانه سارادان در ایرانشهررا نزدیک بم پور احداث کردیم .

سیل ها دوره بازگشت های متنوعی دارند که شامل دوره (2 ساله ) ، (پنج ساله )، (ده ساله )، (20 ساله )،(50 ساله )، (100 ساله ) ، (500 ساله ) ، (1000 ساله ) و (10 هزار ساله )می شود .

در دوره بازگشت سیلاب ها باید دهانه پل ها را بر اساس بازگشت سیلاب ها در نظر گرفت در صورتی که در سیل اخیر این مورد دیده نشده بود و موجب خسارات بسیاری شد .

ما باید گذشته را چراغ راه آینده کنیم تا دوباره این اتفاقات تلخ و ناگوار رخ ندهد به طور مثال باید جلوی ساخت و سازهای بی رویه وغیراصولی گرفته شود و مسسیرهای جاری شدن سیلاب ها اصلاح شود که در این راستا مسوولان شهرداری ها و وزارت نیرو باید برنامه ریزی های لازم را انجام دهند .

اگر تمهیدات لازم برای مقابله با اینگونه رخدادها اندیشیده نشود در دفعات بعدی بروز چنین اتفاقاتی تخریب ها و خسارات بیشتری را شاهد می شویم و این درحالی است که طبیعت و رخدادهای آن کار خود را انجام می دهد و پیش می رود .

اما با تمام این اوصاف این بارش ها و جاری شدن سیلاب ها مزایا و نکات مثبتی نیز داشت که یکی از این موارد پر شدن دریاچه ارومیه بود تا راهی برای نجات این دریاچه از بحران و نابودی شود .

خشک شدن دریاچه ارومیه موجب انواع بیماری های چشمی و پوستی برای مردم اطراف دریاچه شده بود که این در اثر ذرات رادیواکتیو منطقه بالستان است و ذرات شن و گرد و خاک آن منطقه است .

خوشبختانه دریاچه ارومیه با بارش های اخیر حیات دوباره خود را به دست آورد اما مسوولان شهرداری ها و وزارت نیرو نباید اجازه حفر چاه های عمیق ، نیمه عمیق و حتی کم عمق را ندهند و سدها را کاملا حساب شده بسازند تا دوباره این دریاچه رو به نابودی نرود .

علی رغم مصائبی که با این بارش های اخیر در زندگی هموطنانمان ایجاد شد دریاچه ارومیه که یک 185 هزارم وسعت دریای کاسپین (خزر) را دارد دوباره حیات خود را به دست آورد و موجب جاری شدن حیات در آن منطقه شد .

همچنین هورالعظیم نیز که مدت ها بود در حال خشک شدن و تبدیل به مرداب های غیر قابل زیست برای پرندگان و موجوداتی که در آن زندگی می کردند شده بود با این بارش ها و جاری شدن سیلاب ها حجم عظیمی از اب به این مناطق گسیل شد .

تغذیه آب زیر زمینی در احجام بسیار بزرگ و قابل دوام برای بسیاری از رودخانه ها و سدها در داخل کشور زاییده تغییرات آب و هوایی و اقلیمی است که به صورت گسترده در کشور ایجاد شده است .

محمد رضا اسپهبد
دکترای زمین شناسی آب و هسته ای

پایان پیام /26