نانوزیم‌ها نانوساختارهایی معمولا دارای بخش‌های غیرآلی هستند که با بهره گرفتن از ویژگی‌های نانومواد کاتالیز واکنش‌هایی شبیه آنزیم‌های طبیعی را تقلید می‌کنند.

این مواد به دلیل ویژگی‌های مطلوبی مانند فعالیت کاتالیزوری بالا، پایداری در برابر عوامل محیطی، هزینه پایین و سهولت در ساخت و ذخیره‌سازی، چندکاره بودن و امکان اصلاح سطحی و عامل‌دار شدن برای دست‌ورزی‌های بعدی، به عنوان نسل جدیدی از آنزیم‌های مصنوعی در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته‌ است.

عمده فعالیت‌های آنزیمی نانوزیم‌ها در حوزه هیدرولازها و اکسیدوردوکتازها قرار می‌گیرد و از این بین پراکسیدازها، اکسیدازها، کاتالازها و سوپراکسید دیسموتاز، عمده فعالیت‌های کاتالیتیکی نانوزیم‌ها را شامل می‌شوند.

به دلیل توانایی انجام این واکنش‌ها، به ویژه کاتالیز واکنش‌هایی که منجر به تولید سوبستراهای رنگی می‌شود، نانوزیم‌ها در حوزه سنجش‌های زیستی خواه شناسایی آنالیت‌ها به صورت در کنار بالین، حسگرها و زیست‌حسگرها و سنجش‌های ایمنی به صورت کیفی و کمی مورد استفاده قرار گرفته است.

از این رو این مواد در حوزه‌های مختلفی مانند زیست پزشکی، محیط زیست، صنایع غذایی و دفاعی به کار رفته‌ است. از آنجایی که واکنش‌های مهمی مانند حذف رادیکال‌های آزاد، حذف پراکسیدهیدروژن و نیز اکسیداسـیون ترکیبات را انجام می‌دهند، در حوزه بالینی و درمان بیماری‌ها و نیز از بین بردن عوامل میکروبی مضر به کار گرفته شده‌ است.

قابلیت اکسیداسیون ترکیبات موجب شده است این مواد در پالایش ترکیبات آلاینده محیطی نیز به کار بروند.

* پژوهشگر حوزه بیوفیزیک دانشگاه تهران

منبع: isti.ir

#