هوشمندسازی حمل‌ونقل یکی از ابزارهای مهم توسعه‌یافتگی کشورها است. راهی که می‌تواند مصداق و نمادی باشد برای مدیریت هوشمند شهری. همه کشورها سال‌ها است که به این حوزه ورود کرده‌اند و برنامه‌ها و طرح‌های مختلفی برای اجرایی شدن آن در نظر گرفته‌اند. ایران هم از غافله عقب نمانده است.

البته که مسیر برای رسیدن به جایی که بتوان گفت حمل‌ونقل هوشمند در کشور محقق شده طولانی است؛ اما گام‌هایی که در این مسیر برداشته شده با توجه به امکانات موجود خوب و بزرگ است. ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم به عنوان نهادی پیشرو در این حوزه تلاش می‌کند نقش یک واسطه‌گر و جاذب توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود نهادهای مرتبط با حوزه حمل‌ونقل هوشمند را بازی کند.

این اقدامات در 4 سطح ترویج، آموزش، توسعه زیست‌بوم و تعریف پروژه‌های عملیاتی انجام می‌شود. کارهای ترویجی ستاد هم با برگزاری رویدادهای استارتاپی و کارآفرینی برای شناسایی تیم‌های علاقه‌مند و توانمند در این حوزه شروع شد.

همچنین شرکت در نمایشگاه‌های مختلف و معتبر داخلی و خارجی که خط و ربط آن به این حوزه می‌رسد را هم در اولویت کاری خود قرار دادیم. نمایشگاه‌هایی در حوزه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات. در این نمایشگاه‌ها معمولا به صورت تعاملی حضور داریم. یعنی ستاد با ایجاد پاویونی فضا را برای معرفی محصولات و خدمات دانش‌بنیان‌های این حوزه فراهم می‌کند.

شناسایی نمایشگاه‌های بین‌المللی را هم دنبال می‌کنیم تا از این طریق راه برای توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان باز شود. مسیری که به رونق اقتصادی کشور می‌انجامد.

راه دیگری که برای ترویج مفاهیم هوشمندسازی حمل‌ونقل انتخاب کرده‌ایم تدوین فصلنامه‌ای است که در آن مباحث تخصصی این حوزه منعکس می¬گردد. این فصلنامه فضایی برای ارائه آخرین اخبار و اطلاعات داخلی و خارجی مرتبط با حمل‌ونقل هوشمند است.

ساماندهی سایت خبری ستاد از دیگر اقداماتی است که در اولویت کاری قرار دادیم. در این سایت آخرین اخبار فناوری را بازتاب می‌دهیم. در تلاش هستیم سایت را به شکلی تعاملی اداره کنیم یعنی در این سایت شرایط را برای ارائه اطلاعات و خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کنیم تا سازمان‌ها و نهادهای مرتبط بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.

برگزاری وبینارهای تخصصی هم از دیگر فعالیت‌های ترویجی ستاد است. این کار را هم تاکنون با برگزاری 5 وبینار پیش برده‌ایم. رویدادهای فناورانه‌ای در حوزه‌های استانداردسازی حمل‌ونقل جاده‌ای، راه‌کارهای حمل‌ونقل هوشمند بار، کلان‌داده‌های حمل‌ونقل، مدیریت هوشمند ناوگان و بررسی راه‌کارهای توسعه محصولات صادرات محصولات حمل‌ونقل هوشمند که از یک ماه پیش تاکنون با حضور فعالان و افراد مرتبط با این برگزار شده است.

ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل هوشمند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت از پایان‌نامه‌های مرتبط با حمل‌ونقل هوشمند را هم با امضای تفاهم‌نامه‌ با دانشگاه‌های کشور دنبال می‌کند. با این کار در تلاشیم تا مسیر اجرایی‌ و تجاری‌سازی پایان‌نامه‌های دانشجویی را فراهم کنیم.

شناسایی زیست‌بوم فناوری و نوآوری حمل‌ونقل هوشمند هم اولویت دیگری است که اجرایی شدن آن را در ستاد پیگیری می‌کنیم. این کار به تنوع محصولات این حوزه می‌انجامد. یعنی با شناسایی نیازها و معرفی آن به توانمندان این حوزه، فضا برای رفع به موقع این چالش‌ها ایجاد می‌شود.

ما برای پیشبرد سریع حمل‌ونقل هوشمند در کشور می‌خواهیم همکاری همه نهادها، سازمان‌های مرتبط و بخش خصوصی را هم جلب کنیم. برای همین با آنها تفاهم‌نامه‌هایی داریم تا اجرای طرح‌ها شتاب گیرد. مثلا به صورت آزمایشی اجرا و پیاده‌سازی سامانه تماس اضطراری را با همکاری آنها بر روی برخی خودروها را آغاز کردیم تا در صورت مثبت بودن نتایج، آن را بر روی همه خودروها نصب کنیم. این سامانه در زمان بروز تصادف به صورت خودکار محل سانحه را به اورژانس اطلاع می‌دهد.

تقویت ارتباطات بین‌المللی که به توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان می‌انجامد را هم با شناسایی فعالان ایرانی خارج از کشور دنبال می‌کنیم. برای این کار هم حضور در نمایشگاه‌های مختلف خارجی را مدنظر داریم.

تعریف 10 پروژه خرد و یک پروژه کلان در ستاد از دیگر اقدامات است. کلان پروژه ایجاد مرکز کلان‌داده حمل‌ونقل ملی و تحلیل داده‌های سامانه‌های مدیریت هوشمند ناوگان با همکاری همه نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط با این حوزه پیگیری می‌شود.

امروز استفاده از فناوری‌های نوین به خصوص ارتباطات و اطلاعات به صورت روزافزونی در صنایع افزایش یافته است. این کار به بالا رفتن بهره‌وری صنایع در کشور می‌انجامد. صنعت حمل‌ونقل هم از این موضوع مستثنی نیست و استفاده از این فناوری‌ها قطعا افزایش بهره‌وری، کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا، کاهش تصادفات و ایجاد کسب‌وکارهای نوین را به دنبال دارد. 

حمل‌ونقل هوشمند صنعتی است که با حوزه‌های علمی مختلفی در ارتباط است. ما هم به عنوان نهادی راهبر سعی می‌کنیم ارتباط میان اجزای این زیست‌بوم را برقرار کنیم. در حال حاضر 200 شرکت دانش‌بنیان و 40 سازمان مرتبط با این حوزه را شناسایی کرده‌ایم. این کار به هم‌افزایی تلاش‌ها در این حوزه کمک می‌کند.

تدوین یک سند جامع برای ترسیم نقشه راه حوزه حمل‌ونقل هوشمند هم در کشور ضروری است. سندی که یک سالی است در ستاد در حال تدوین است و با تعامل و همکاری همه نهادهای ذیربط مراحل اجرایی شدن آن را دنبال می‌کنیم.

*مسوول گروه حمل‌ونقل هوشمند ستاد توسعه‌ فناوری‌های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری