*زهره توفیقی
رسانه های دیجیتال شامل اینترنت، برخط (آنلاین) ، فیلم ها و بازیهای رایانه ای، هنرهای دیجیتال و فضای مجازی، فرصت ها و تهدیدهای زیادی برای جوامع پدید آورده اند در حالی که می توان با اجرای برنامه هایی، تهدیدهای آن را نیز به فرصت تبدیل کرد.
برای رفع آسیب های این رسانه ها ابتدا باید بررسی کرد منظور از فرصت ها و تهدیدهای رسانه های دیجیتال چیست و اصولا کدام جنبه های این رسانه ها فرصت و کدام جنبه های آن تهدید است.
رسانه های دیجیتال به طور قطع تحولات شگرفی در جوامع پدیده آورده اند که هیچ شک و تردیدی در آن وجود ندارد. این رسانه ها میزان اطلاعات و آگاهی مردم را در زمینه های مختلف بالا برده اند. دسترسی آنان را به شاهراه های اطلاعاتی آسان کرده اند و اخبار و اطلاعات را در کمترین زمان به مخاطبان ارائه می کنند.
با اینحال مزایا و فرصت های رسانه های دیجیتال فقط این نیست بلکه با ارایه آموزش های مجازی، بسیاری از کلاس های دانشگاهی و مدرسه بدون حضور در این مراکز انجام می شود که از این نظر تحولات زیادی در ارائه آموزش های کاربردی ایجاد کرده اند.
این رسانه ها همچنین میزان ارتباط فرد به فرد و گروه به گروه را به صورت تصویری فراهم کرده اند که از این لحاظ یک انقلابی در این زمینه بوجود آمده است.
بااین حال رسانه های دیجیتال در کنار این همه مزیت ها، معایبی نیز دارد که عموما بخاطر فرهنگ سازی نشدن و نداشتن برنامه رخ می دهد و می تواند آسیب هایی را نیز به همراه داشته باشد.
شاید یکی از مهمترین آسیب های این رسانه ها، رواج انواع شایعه ها از طریق انتشار مطالب مختلف باشد. یکی از مهمترین دلایل شیوع این آسیب ها ناکارآمدی رسانه های سنتی است که درست، به موقع و سریع اخبار و تحولات جامعه را منعکس نمی کنند.                                                                                                  .
رسانه های دیجیتال با ظرفیت های مختلفی که در اختیار دارند چنان تحولات عظیمی در جامعه بوجود آورنده اند که توسعه آن یک ضرورت محسوب می شود اما می توان با برنامه ریزی های کارشناسانه و کاربردی میزان آسیب های آن را کاهش داد.
برای مثال اینترنت با خود بسیاری از امکانات را برای آسایش و رفاه و همچنین افزایش اطلاعات جوامع بوجود آورد که اکنون نبود و دستکم محدود کردن آن می تواند همه این دستاوردها را کمرنگ و بی اثر کند.
 اکنون خیلی از مکاتبات اداری و غیر اداری، خرید و فروش کالاهای مختلف، اشتغال، مسایل مربوط به بازرگانی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی، از طریق همین ابزار صورت می گیرد و با این امکانات و تحولات، آیا دنیایی بدون اینترنت و دستاوردهای آن امکان پذیر هست؟
شاید یکی از دستاوردهای مهم اینترنت صرفه جویی در وقت و کاهش ترافیک شهرها باشد. هر چند به نظر می رسد تحقیق جامعی در باره دستاوردهای اینترنت در کاهش ترافیک شهرها و کاهش اتلاف وقت شهروندان نشده اما همانطور که گفته شد خیلی از کارهای مردم از مسایل اداری تا آموزشی، خرید و فروش و غیره با اینترنت انجام می شود و نبود این وسیله می تواند همین افراد را به خیابان ها و ادارات بکشاند و معضلات مختلفی از جمله افزایش ترافیک و آلودگی شهرها را به دنبال داشته باشد.
استفاده نادرست از اینترنت یا هر وسیله دیگر به فرهنگسازی آن جامعه بر می گردد.ابزاری با چنین کارکردی می تواند از جانب افرادی مثل خیلی از وسایل و ابزارهای مفید جامعه به شیوه منفی نیز استفاده شود که در مقابل مزایا و فواید آن ناچیز است.
یک مثال ساده :چاقو و یا کارد در همه خانه ها وجود دارد و یک ابزار دم دستی محسوب می شود. با این ابزار می توان افراد را زخمی کرد و یا کشت، که صد البته تاکنون با استفاده از همین وسیله شاهد اتفاقات بی شماری در این خصوص بوده ایم. آیا منطقی است گقته شود بخاطر اینکه وجود چاقو در خانه و جامعه، مخل امنیت محیط است بنابر این باید آن را جمع آوری کرد. مسلما چنین سخنی برزبان کسی جاری نشده است.
با اینحال یک تفاوت اساسی بین چاقو و اینترنت وجود دارد. رسانه های دیجیتال که یکی از آنها اینترنت هست معمولا محصولات و تولیدات آنها با روح انسان سروکار دارد یعنی در این ابزار هم می توان مطالب مناسب انتشار دهیم و هم مطالب نامناسب.
لذا به هیچ وجه نمی توان اینترنت را از زندگی انسان حذف کرد اما می توان با تولید محتوای مناسب در مقابل محتوای غیر مناسب ایستادگی کرد.

*کار‌شناس ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت ساز معاونت علمی