"مناسبات قدرت ميان والدين و فرزندان در خانواده با توجه به نقش و تأثير فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي" عنوان پژوهشی است که توسط محققان کشور در دانشگاه تهران انجام شد.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در ميان تغييرات خانواده ايراني در دهه‌هاي اخير، با رواج تلفن‌هاي همراه هوشمند، تبلت‌ها و رايانه‌هاي شخصي بين نوجوانان ايراني، خانواده مواجهه جديدي از تغييرات را كه مسبوق به سابقه نبوده، تجربه مي‌كند. رويارويي با ICTS، مسئله اجتماعي و فرهنگي جديدي است كه نيازمند مطالعه و بررسي جامعه‌شناختي است. اهميت مناسبات خانواده در ايران به لحاظ جامعه شناختي و ضرورت مداقه در آسيب ها و چالش هاي احتمالي آن با رويكرد پيشگيرانه و  شناخت تأثيرات فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي در روابط قدرت خانواده به عنوان شكل جديدي از قدرت نرم از اهداف طرح پژوهشی است که در این زمینه با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد.

این طرح با عنوان "مناسبات قدرت ميان والدين و فرزندان در خانواده با توجه به نقش و تأثير فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي" توسط پژوهشگران دانشگاه تهران به نتیجه رسید.
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری،  وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت ورزش و جوانان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجلس شورای اسلامی (در ابعاد تقنینی) مخاطبان بالقوه طرح هستند. دستاوردهای پژوهش برای شناخت آسیب های احتمالی یا پیامدهای مطلوب تأثیر فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی در خانواده میان والدین و فرزندان مثمر ثمر است. همچنین با توجه به تأکید بر مسئله سبک زندگی ایرانی اسلامی ضرورت دارد تا ابتدا شناخت کافی از سبک زندگی فعلی میان والدین و نوجوانان در خانواده شکل گیرد.

بر اساس این گزارش، يكي از پيامدهاي مواجهه خانواده ايراني با فرايند مدرن شدن، تأثيرپذيري از فناوري‌ها در سطوح خرد، متوسط و كلان است. بخشي از تغييرات درون خانواده تابعي از تغييرات تكنولوژيك جامعه است. خانواده در سطوح مختلفي از ICTS تأثير مي‌پذيرد. كنترل باروري، مناسبات و توزيع قدرت، حقوق زنان و كودكان، بعد خانواده، روابط جامعه‌پذيري، همسريابي و ازدواج، طلاق(عاطفي يا غير عاطفي)، ارزش‌ها، هويت و اوقات فراغت برخي از مؤلفه‌هاي مرتبط با نهاد خانواده هستند كه به لحاظ جامعه‌شناختي مي‌توانند از ICTS متأثر شوند. در اين بين، فناوري‌ها مي‌توانند منجر به باز تعريف، تحديد يا افزايش مناسبات قدرت ميان والدين و فرزندان شوند و همچنين ممكن است به‌منزله منبع قدرت براي هر يك از طرفين مورد استفاده قرار گيرند. به گونه‌اي كه دسترسي يا عدم دسترسي به آن توزيع قدرت بين اعضاي خانواده را دست‌خوش تغيير سازد. در اين صورت، روابط متقابل والدين و فرزندان در فرآيند جامعه‌پذيري تسهيل(يا تسريع) يا مختل شده يا تأثيري خنثي خواهد پذيرفت. مناسبات قدرت ميان والدين و فرزندان يكي از مهم‌ترين عوامل دخيل و تأثيرگذار بر فرآيند جامعه‌پذيري محسوب مي‌شود. منابع جامعه‌پذيري متكثرند. آنها مي‌توانند روابط متعددي از جمله رقابت، تضاد يا تكميل‌كنندگي با يك‌ديگر داشته باشند.

بر اساس شاخص توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات اتحاديه بين المللي مخابرات در گزارش سال 2016، ايران با كسب نمره 99/4 رتبه 89 در جهان را داشته است. در سال 2015، رتبه جهاني ايران 91 بود. شاخص توسعه فنآوري اطلاعات و ارتباطات در تهران تا نيمه سال 1395، 13/7 درصد بوده اعلام شده است. از منظر تحليل جامعه شناختي، يكي از پيامدهاي اين موضوع مي تواند اهميت نقش آفريني، توانايي و قدرت كاربران باشد. همچنين، پيوند مهارت با عامليت جوانان در آمارهاي بعدي ارائه خواهد شد. از ميان ديگر شاخص هاي فرعي توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات مي توان به مقولۀ درصد دسترسي خانواده ها به اينترنت در محل سكونت اشاره كرد. بر طبق قانون برنامۀ پنجم توسعه، اين دسترسي بايد به 60 درصد مي رسيد، اما مركز آمار ايران اين درصد را طي سال هاي 1387 تا 1394 محاسبه كرده است كه طبق آن، درصد دسترسي خانواده ها به اينترنت در محل سكونت از 2/18 درصد در سال 1387 به 5/55 درصد در سال 1394 رسيده است. همچنين درصد فراواني مربوط به دسترسي خانواده ها به رايانه و تلفن همراه بين سال هاي 1387 تا 1394 به شرح زير بوده است كه آمار مربوط به سال 1394 به تفكيك رايانه عبارت از 36 درصد رايانۀ معمولي، 9-16 درصد لپ تاپ و 1/21 درصد تبلت بوده است. در ميان كشورهاي منطقه، رتبۀ ايران در زير شاخص استفادۀ شخصي 17 است. همچنين، تا اوايل سال 1395، رتبۀ جهاني دسترسي خانواده هاي ايراني به اينترنت 14 بوده و تا پايان سال 1395، افراد استفاده كننده از اينترنت(بالاي 6 سال) 3/45 درصد اعلام شده است.
انتهای پیام/25