خانه هوشمند را می‌توان به عنوان یک محل اقامت یا یک ساختمان با تجهیزاتی تعریف کرد که از طریق دستگاه‌های هوشمند یا از طریق گوشی هوشمند می‌تواند از راه دور کنترل شود، در یک خانه هوشمند وسایل و تجهیزات با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و یک زیست‌بوم هوشمند و قابل کنترل و پایش را ایجاد می‌کنند.

بشر از زمانی که پا به این دنیا گذاشته، به فکر یک زندگی راحت بوده، بنابراین ایده‌ی داشتن یک خانه هوشمند به قرن‌ها پیش مربوط می‌شود.

ابتدا با فراگیر شدن لوازم خانگی برقی، کارهایی چون جارو کشیدن، شستن ظرف‌ها و لباس‌ها آسان شد. سپس با ظهور ترانزیستورها، قیمت تراشه‌های الکترونیکی کاهش پیدا کرد و لوازم خانگی با استفاده از حسگرهای داخلی و پروگرامر تا حدی خودکار شدند.

خانه‌های هوشمند آینده

تفاوت اصلی خانه های هوشمند آینده با خانه‌های هوشمند امروزی در امکانات قابل ارائه توسط آن‌ها است. خانه‌های هوشمند امروزی به کنترل سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های سرمایش و گرمایش و … می پردازند اما خانه‌های هوشمند آینده علاوه بر این موارد، قابلیت‌های جذاب دیگری نیز در اختیار کاربر قرار می‌دهند.

از جمله بخش‌هایی که به خانه هوشمند آینده اضافه می‌شود و تعداد آن‌ها روز به روز در حال افزایش است، سنسورهای هوشمند هستند. این سنسورها در انواع بسیار مختلفی از جمله سنسور دما، رطوبت، نشت گاز، شدت نور و … تولید و به بازار عر ضه می‌شوند.

همچنین از جذاب‌ترین بخش های خانه هوشمند در آینده، سازگاری با دستیار صوتی است. در حال حاضر تعداد معدودی از تولیدکنندگان در زمینه خانه هوشمند قادر هستند تجهیزاتی تولید کنند که با فرمان صوتی کنترل می‌شوند. سیستم کنترل یکپارچه از دیگر قابلیت‌های مهم در سیستم‌های خانه هوشمند آینده است که می‌توان به آن اشاره کرد.

فناوری‌های مورد نیاز

تحقق این هدف نیازمند استفاده از فناوری‌هایی از قبیل پلتفرم آنلاین، رایانش ابری، اپلیکیشن موبایل، اینترنت اشیاء، رباتیک، هوش مصنوعی و کلان دادها است، این موارد فناوری‌هایی هستند که فعالان این عرصه را به سمت تحقق خانه‌های هوشمند نزدیک‌تر می‌کند.

 در ادبیات نوآوری سه نسل رشد وجود دارد. در نسل اول توجه به رشد فناوری را پایه فشار فناوری می‌دانند و در نسل دوم رشد فناوری را بر مبنای تقاضای بازار در نظر می‌گیرند. در نسل سوم که مکمل دو نسل قبلی است، رشد فناوری را حاصل ترکیب هر دو مفهوم و اثرگذاری آنها بر .حوزه فناوری در نظر می‌گیرند

چالش ها و فرصت‌های کلیدی حوزه خانه هوشمند

پایش سلامت و تسهیل شرایط زندگی خانواده‌ها با استفاده از فناوری های روز با هدف ارتقای سطح رفاه و سلامت آن‌ها یکی از چالش‌های پیش روی خانه هوشمند است.

بهینه سازی و صرفه جویی میزان مصرف آب و انرژی در خانه‌ها و اماکن اداری و ایجاد قابلیت کنترل مصرف و خلق روش‌های نوین برای افزایش امنیت فیزیکی خانه و ارتقای امنیت مجازی استفاده از وسایل هوشمند در منازل از جمله فرصت‌های کلیدی توسعه خانه هوشمند در دنیا است.

زمینه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق به حوزه های مختلفی چون ارتقای سطح رفاه خانواده، هوشمندسازی شبکه آب و انرژی ساختمان، امنیت فیزیکی و سایبری، ربات ها و دستیاران خانگی هوشمند، خدمات پشتیبانی و هوشمندسازی شرکت های لوازم خانگی و ... مربوط می شود.

لزوم توسعه خانه‌های هوشمند

هنوز این تکنولوژی در میان عموم مردم خیلی شناخته شده نیست و درصد کمی از ساختمان‌هایی که در حال ساخت هستند بر مبنا و بستر یک خانه هوشمند ساخته می‌شوند اما این تعداد روز به روز نسبت به گذشته در حال افزایش است.

این حوزه به شدت جای کار دارد و در کشورهای پیشرفته بسیار مورد توجه قرار گرفته جوری که می‌توان گفت در آینده نه چندان دور شاهد جایگزینی وسایل هوشمند در خانه‌ها هستیم و زندگی عادی متحول خواهد شد.

در ایران نیز شرکت های دانش‌بنیان و خلاق به واسطه حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با ورود به این حوزه که هنوز خیلی فراگیر نشده، می‌توانند جایگاه کشور را در استفاده از این فناوری ارتقا دهند و باعث ایجاد پیشرفت برای تامین آسایش و آرامش شوند.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#20