داوود حبیبی کیا*

آتشفشان دماوند در دوران چهارم زمین شناسی تشکیل و نخستین فوران آن حدود دو میلیون سال قبل و آخرین آن در حدود هفت هزار و ۳۰۰ سال قبل صورت گرفته است. عمده فوران های آتشفشان دماوند در بازه زمانی ۶۰۰ الی ۲۸۰۰ هزار سال قبل رخ داده است.

در خصوص فعال بودن آتشفشان دماوند نظرات متفاوتی ارائه شده است. به نظر برخی از متخصصان، هسته آتشفشان و حجره ماگمایی، کاملا سرد شده است و امکان فعالیت مجدد آن وجود ندارد. برخی دیگر از متخصصان نیز خروج مقداری گوگرد و وجود چشمه های آب گرم را شواهدی بر نیمه فعال بودن این آتشفشان مطرح کردند.

بعد از اینکه سیل در «گزنگ» در منطقه دماوند اتفاق افتاد، شایعاتی در برخی از رسانه ها در فضای مجازی مطرح شد مبنی بر اینکه فعالیت مجدد آتشفشان دماوند، باعث گرم شدن قله و در نتیجه آب شدن یخچال های دائمی قله دماوند شده است. 

اظهار نظرهای غیر کارشناسی افراد غیر متخصص نیز به این شایعات دامن زده است. این درحالی است که رویداد سیلاب های تابستانه بخصوص در مناطقی که دارای یخچال های طبیعی و دائمی هستند، یک پدیده عجیب و نادر نیست به ویژه با گرمایش جهانی، بر تعداد وقوع این سیلاب ها افزوده شده است.

فعالیت آتشفشان به صورت فوران گدازه ای و انفجاری، یک پدیده لحظه ای نیست که نتوان آن را پیش بینی کرد، با پایش مداوم پارادایم های متعدد در قله و دامنه کوه های آتشفشانی توسط مطالعات ماهواره ای، بررسی روند تغییرات دما و گازهای خروجی و تغییر سطح آب های زیر زمینی و مشاهده نوسانات غیر متعارف، اطلاعاتی به دست می آیدکه با تحلیل مجموعه این داده ها می توان به صورت مستند فعالیت یک آتشفشان را تائید و تکذیب کرد .

با توجه به حضور متخصصان این حوزه، تنها متولی امر سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور است. البته سایر سازمان ها نیز می توانند در امر پایش فعالیت احتمالی آتشفشان دماوند با سازمان زمین شناسی همکاری کنند.

 در آتشفشان تفتان  در سال ۹۴ گزارش هایی در خصوص خروج گدازه به صورت محدود وجود دارد و در نتیجه آتشفشان تفتان فعال ترین آتشفشان کشور در حال حاضر است.

یکسری پایش ها باید به صورت دائم انجام و اطلاعات به صورت مستمر مخابره شود؛ از جمله اطلاعات مربوط به زمین لرزه ها است که موقعیت کانونی آن در حریم قله آتشفشانی دماوند است. تا جایی که اطلاع دارم چندین ایستگاه ثبت لرزه ای در اطراف قله دماوند پیش بینی و دستگاه های آن ثبت شده است.

*عضو ستاد توسعه فناوری انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

منبع: isti.ir

پایان پیام/