صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی طرحی پسا دکتری در دانشگاه تهران با عنوان "تدوین مدل جهت شناخت فرایند مصرف انرژی در سازمان براساس مطالعه رفتار  مصرفی کارکنان" را مورد حمایت قرار داد.  

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مقوله انرژی در دهه های اخیر به عنوان یکی از مهمترین حوزه ها در مباحث و گفتمان های سیاسی و اجتماعی مطرح بوده و هست. وابستگی بیش از حد درآمدهای کشور به منابع نفت و گاز از یک طرف و مقام دومی کشورمان در دارا بودن ذخایر غنی نفت و گاز در دنیا از سوی دیگر مقوله انرژی را به یکی از مهمترین و استراتژیک ترین حوزه ها در سیاستگذاری کلان کشور و دستیابی به توسعه پایدار تبدیل کرده است. امروزه كمتر كسي ترديد دارد كه مصرف انرژي در كشور بسيار بي رويه بوده و شاخص شدت انرژي در كشور بسيار نامطلوب است. اما دستیابی به تغییرات در رفتارهای انرژی، نیازمند دانش گسترده ای درباره محرک های رفتار و بیان این دانش به صورت برنامه های مداخله گر موفق است. رفتار، ترکیبی پیچیده از هیجانات، روحیات، عادات، عوامل اجتماعی و هنجارها است که تغییر هر یک از این اجزاء می تواند چالش برانگیز باشد. بسیاری از رفتارهای مصرف انرژی براساس عادات و روتین شدن فعالیت ها است و مقدار کمی از رفتارهای مصرفی جزء رفتارهای یکباره هستند.

در بخش خانگی بدلیل وجود پیچیدگی عوامل موثر در مصرف انرژی، مدل های جامعی برای بررسی همه جانبه آن و ارزیابی اثرات تکنولوژیکی-اقتصادی بر روی این بخش مصرف ارائه شده است. درخصوص بخش های دیگر مصرف نظیر بخش تجاری، صنعتی، کشاورزی و حمل و نقل نیز به دلیل وجود قوانین مشخص و مستندسازی های بهتر نسبت به بخش مصرف خانگی، رفتار مصرف قابل درک است اما الگوی مصرف انرژی در سازمان ها معمولا با الگوی مصرف خانگی و تجاری بصورت یکسان فرض شده و در بسیاری از کشورها داده های مربوط به این دو بخش تحت نام «مصرف خانگی و تجاری» گردآوری می شوند.

به بیان دیگر تا کنون این بخش از مصرف بصورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. به همین دلیل در این تحقیق بخشی از مصرف مورد توجه قرار خواهد گرفت که از نظر تقسیم بندی های سنتی متفاوت است. با توجه به تفاوت بخش مصرفی مورد بررسی به نظر می رسد شاخص ها و روش های اندازه گیری مورد استفاده در سایر بخشها دیگر چندان مناسب این بخش نبوده و ابزارهای اصلاحی اقتصادی یا تکنولوژیکی جهت کنترل و تغییر الگوی مصرف در این بخش کارگشا نخواهد بود

بنابراین صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی طرحی پسا دکتری در دانشگاه تهران با عنوان "تدوین مدل جهت شناخت فرایند مصرف انرژی در سازمان براساس مطالعه رفتار  مصرفی کارکنان" را مورد حمایت قرار داد.  در این تحقیق به بررسی ویژگی ها و رفتار مصرف انرژی کارکنان در سازمان ها پرداخته شده است. اين تحقيق ضمن اتخاذ رويكرد رفتاري به مصرف انرژی در سازمان ها، مي‌کوشد تا با اتکا به تجربيات، ادراکات و نگرش‌هاي افراد، به کمک روش های تحقیق کیفی نظیر «تئوری برخواسته از داده ها»  الگويي را براي درک جامع و عميق از فرایند مصرف انرژی  صورت‌بندي کرده و با انتخاب و استفاده از ابزارهایی نظیر معادلات ساختاری، پویایی سیستم و نگاشت شناختی، با در نظر گرفتن نتایج حاصل از قسمت قبل و قابلیتهای هریک از این ابزارها، اقدام به توسعه یک مدل علي به منظور بررسی روابط مختلفی که ممکن است در یک بستر واقعی ميان مولفه‌اي شناسايي شده رخ دهد بپردازد.

در دنياي امروز و عصر تكنولوژي با توجه به روند رو به رشد جمعيت جهان و افزايش سطح رفاه جوامع كه در بسياري از موارد منجر به افزايش يا ايجاد مصارف جديد انرژي مي‌شود، بحران تأمين انرژي مورد نياز به نحوي كه با توسعه پايدار هماهنگ باشد، يكي از دغدغه‌هاي مهم است. رشد مصرف حامل‌هاي انرژي طي سال‌هاي 1980 تا 2006 در جهان 98/1 درصد و در ايران 3/6 درصد بوده است. به عبارت ديگر در طول زمان مذكور، نرخ رشد مصرف حامل‌هاي انرژي در ايران بيش از سه برابر مقدار جهاني آن است. شدت مصرف انرژي نيز كه به عنوان شاخص سنجش كارايي انرژي در كشورهاي مختلف شناخته مي‌شود، در ايران با مقدار 907 تن معادل نفت خام به ازاي يك ميليون دلار ارزش افزوده، بيش از چهار برابر متوسط جهاني آن بوده است. بدين ترتيب با ادامه روند موجود در مصرف انرژي داخل كشور، در چشم‌انداز 1404 ، ايران از صادر كننده خالص انرژي به يك كشور وارد كننده مبدل خواهد شد و مزيت‌هاي نسبي درآمدهاي سرشار ناشي از صادرات انرژي را از دست خواهد داد. از آنجا که در این تحقیق به رفتار کارکنان در خصوص مصرف انرژی در سازمان ها پرداخته شده است لذا کلیه سازمانها می توانند از نتایج آن بهره مند شوند. از طرف دیگر به دلیل اینکه شناخت و کنترل رفتار مصرفی انرژی کارکنان  در سازمان ها می تواند سهم به سزایی در صرفه جویی انرژی در کشور داشته باشد می توان ادعا کرد که کل کشور از نتایج حاصل از این تحقیق منتفع خواهند شد.

همچنین تجربه نشان داده است که آگاهی نسبت به انرژی و تغییر رفتارهای مرتبط با آن می تواند هزینه های مستقیم و غیر مستقیم انرژی را به شدت کاهش دهد بنابراین در اين طرح، محقق با روش تحقیق آمیخته به مطالعه مصرف انرژی در سازمان ها خواهد پرداخت. مساله اصلي این تحقيق، مطالعه فرایند مصرف انرژی در سازمان از طریق تبيين اجزاء موثر بر مصرف و تعيين روابط ميان این اجزا و در نهایت تدوین مدل براساس رفتار مصرفی کارکنان است. به این منظور از روش تحقیق آمیخته استفاده شده و در مرحله اول به کمک تئوری برخواسته از داده ها مدل فرایندی تدوین و در مرحله دوم به کمک ابزارهای مدلسازی نظیر پویایی سیستم و... روابط بین عوامل شناسایی و تحلیل خواهد شد.

با توجه به اهمیت شناخت و تغییر رفتار مرتبط با انرژی به عنوان یک زمینه تحقیقاتی نوظهور و پرکاربرد، هدف اصلی این تحقیق آن است که دیدی تازه در مورد مصرف انرژی کارکنان در سازمان ها ارائه شود و به درک فاکتورهای اثرگذار بر رفتار مصرف انرژی و تشخیص فرصت های تغییر رفتار کمک کند. دو هدف فرعی این تحقیق شناسایی عوامل تاثيرگذار بر فرایند مصرف انرژی سازمان و تعیین روابط بين این عوامل با تاکید بر رفتار مصرفی کارکنان است.

انتهای پیام/25