پرسپوليس، پاسارگاد، بيستون، شوش، زيگورات و چغازنبيل از بناهای ارزشمند تاریخی هستند که حفظ آنها مي‌تواند گزينه مناسبي برای کسب درآمدهاي غير نفتي كشور به واسطه جذب توريست باشد.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بسیاری از بنا هاي ارزشمند تاريخي همچون محوطه هاي باستاني و سنگي هگمتانه، پرسپوليس، پاسارگاد، بيستون، شوش و نيز بناهاي آجري قديمي همچون زيگورات، چغازنبيل، قلعه فلك الافلاك، گنبد سلطانيه و بناي تاريخي ارگ بم با ساختار رسي در ایران قرار دارد.  با توجه به اعلام سازمان جهاني يونسكو، ايران جز ده كشور اول دنيا به لحاظ آثار باستاني و قديمي است بنابراین حفظ چنين بناهايي مي تواند گزينه مناسبي برای کسب درآمد هاي غير نفتي كشور بواسطه جذب توريست باشد.  اما طي ساليان دراز اين بنا ها در معرض تهديدات فرسايشي از طريق عوامل مختلف قرار دارد.

همچنین امروزه به موازات گسترش همه ابعاد علوم در جهان، دانش و فناوری حفاظت و مرمت آثار باستاني و ممانعت از هرگونه تخريب تدريجي آثار هنري و ميراث فرهنگي در زمره يكي از مهمترين علوم كاربردي در كشورهاي پيشرفته بشمار مي رود. بنابراین این موضوع همواره بيش از پيش مورد توجه كارشناسان و متصديان امور فرهنگي و تاريخي قرار گرفته است.

 با گذر زمان معماري هاي منحصر به فرد قديمي و ساختمان هاي تاريخي، موزه ها، مساجد و كليساهاي باقي مانده از دوران مختلف در معرض تخريب هاي تدريجي و واكنش هاي هاي متفاوت محيطي قرار دارند. البته برای آثار مربوط به محيط هاي سربسته و كم نور، مجسمه هاي سنگي، خطوط ميخي كتيبه هاي سنگي و نقاشي هاي دوران سنگي در دل كوه ها و غارها نیز این موضوع وجود دارد. ابعاد اين آسيب ها بسته به موقعيت جغرافيايي، ميزان آلودگي هاي زيست محيطي، تركيب مواد اوليه وعناصر سازنده اين آثار، نحوه ترميم و بازسازي و عواقب سوء حاصل از كاربرد نا مناسب مواد محافظتي متفاوت است.

از این روی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی از طرح پژوهشی محققان دانشگاه الزهرا در زمینه حفاظت از این آثار حمایت کرد. این طرح پژوهشی با عنوان " مطالعه گلسنگ ها به عنوان يكي از عوامل زنده مخرب آثار باستاني و سنگي ايران" انجام شد.

بر اساس این گزارش، گلسنگ ها از جمله گروه هاي اصلي ارگانيسم هاي دخيل در تخريب آثار هستند كه با ايجاد بيوفيلم هاي قابل مشاهده، تغييراتي در زيبايي سطوح ايجاد مي كنند. برخي از آنها با ترشح متابوليت هاي اسيدي موجب حل شدن و تجزيه تركيبات سازنده بنا ها می شوند. از این طريق فرسايش ایجاد می کنند. گلسنگ ها با اثرات فيزيكو شميايي و توليد متابوليت هاي اسيدي نقش مهمي در تخريب بنا هاي سنگي و صخره اي دارند. همچنین قارچ ها نیز در بحث تخريب زيستي تركيبات معدني و آلي از فراوان ترين و مضر ترين موجودات هستند. حضور اين موجودات نه تنها از نقطه نظر زيبايي و تغيير رنگ و توليد نقاط سياه بلكه به دليل ايجاد ضايعاتي چون سوراخ، چاله، پوسته پوسته شدن سطوح و از دست رفتن مواد مورد توجه قرار گرفته است.

از سوی دیگر سيانوباكتري ها به همراه جلبك هاي سبز و قرمز و دياتومه ها بسته به شرايط محيطي قادر به ايجاد لايه هاي سبز روشن تا سبز تيره، لايه هاي قهوه اي و سياه رنگ در سطوح هستند و بدين ترتيب موجب لطمه به زيبايي بناهاي تاريخي و هنري مي شوند. همه اين فاكتورها به همراه حمله بيولوژيك موجودات زنده موجب تغيير شكل ظاهري ميراث فرهنگي كشور می شود.

اما در پژوهش حاضر برای شناسايي عوامل بيولوژيك مخرب از روش هاي مولكولي و كلاسيك استفاده می شود. نمونه هاي بيولوژيك با استفاده از منابع غني كتابخانه اي همراه با مقايسه نمونه هاي معتبر هرباريومي و با كمك ميكروسكوپ نوري و استريوميكروسكوپ شناسايي شدند. در این صورت با بررسی آنها آسیبی که ایجاد می کنند مشخص می شود تا راهکارهایی برای جلوگیری از آن اتخاذ شود.

انتهای پیام/25