این همایش نخستین همایشی است که با این موضوع برگزار شد و سخنرانان این همایش از 14 کشور ایران، آلمان، امریکا، اندونزی، انگلستان، بنگلادش، توگو، روسیه، ژاپن، چین، فرانسه، کرة جنوبی، هند، و ویتنام انتخاب شدند.

سعیدرضا عاملی، دبیر شورای انقلاب فرهنگی در این مراسم، با اشاره به دامنة مجهولات موجود دربارة کرونا، گفت: با وجود گذشت بیش از دو سال از پیدایش همه‌گیری، پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سبک زندگی، آموزشی و روابط اجتماعی ناشی از آن را مواردی برشمرد که جای تأمل جدی دارد.

وی با اشاره به آمار بیش از 6 میلیون نفر کشته در سراسر جهان بر اثر ابتلا به کووید 19، و آمار ثبت‌شدة مبتلایان به 415 میلیون نفر، بیان کرد: این بیماری پیامدهایی برای جوامع داشت. با بروز این بیماری کار و شغل و تمامی امور مرتبط با فضای زندگی با روندی نمایی به فضای مجازی منتقل شد، ازجمله خرید، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات خانوادگی، و آموزش.

وی افزود: در بستر کرونا و به اقتضای این زندگی جدید، فراجهان(متاورس)، به‌منزلة ضرورت زندگی، شکل گرفت و تلاش شد فضای دوم به فضای اول نزدیک شود: حس بودن در جهانی دیگر کم شود. در نتیجه زندگی‌ها مجازی‌تر شد و حجم پهنای باند و تعداد کاربران اینترنت افزایش یافت.

وی با بیان اینکه کرونا تابع نظام اقتصادی و پیشرفتگی یا در حال توسعه‌بودن یا ضعیف‌بودن کشورها نیست، افزود: بیشترین تعداد کشته‌شدگان کرونا متعلق به امریکاست که از مرز 1 میلیون نفر در حال عبور است و 18 درصد کشته‌شدگان کرونا در جهان را شامل می‌شود. آمار سایر کشورهای پیشرفته نیز چشمگیر است.

عاملی بیان کرد: عوامل متعددی زندگی انسان را با تغییر مسیر همراه می‌سازد، اما فرد با مواجهه با مشکل، سرخوردگی، بیماری یا موارد غیرطبیعی، بر پایة مهندسی بافت، به زندگی طبیعی خود بازمی‌گردد. به طول مثال بر زمین نشستن بیش از40 هزار هواپیما در سراسر جهان با شروع همه‌گیری کرونا و توقف سیستم حمل‌ونقل منطقه‌ای و جهانی، از جمله این پیامدها بود. این بیماری کمبود سوخت، مواد غذایی و مایحتاج زندگی، کاهش درآمد، رشد تورم و تعطیلی مشاغل را به‌همراه داشت. با روند رو به ضعیف‌شدن این ویروس، رو به طبیعی‌شدن روند زندگی و بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی و از سرگیری فعالیت مشاغل تعطیل‌شده در حال انجام است.

وی دین و ایمان دینی قوی را تصحیح‌کننده و تأمین‌کنندة ارزش‌های زندگی دانست که افراد را حتی در شرایط دشوار، به‌سمت زندگی متعالی سوق می‌دهد. وی مسئولیت نظام سلامت جامعه، رسانه‌های ملی، و نظام حکمرانی در توجه به بسته‌های حمایتی و دادن مشاوره‌های دینی را نیز یادآور شد.

عاملی به بررسی پیامدهای کرونا در نظام خانوادگی و اجتماعی پرداخت و با اشاره به فرصت‌های به‌وجودآمده گفت: هم، افزایش نقش والدین در نگهداری و آموزش فرزندان و تقبل نقش مدرسه)، افزایش مسئولیت‌پذیری اعضای خانواده نسبت به هم و به خانه و خانواده (درست مانند هم‌بستگی اجتماعی در زمان جنگ و وقایع ناگوار)، و مستحکم‌ترشدن پیوندهای روانی و عاطفی خانواده (طبق آمار Pure، از هر 10 نفر در امریکا، 4 نفر استحکام پیوندهای خانوادگی را اعلام داشته‌اند).

دبیر شورای انقلاب فرهنگی با اشار ه به پیامدهای منفی کرونا بر نظام خانوادگی و اجتماعی تصریح کرد: کاهش معیشت خانوارها به‌خصوص در دهک‌های پایین و افراد بدون حقوق ثابت؛ افزایش احساس فقر و درماندگی؛ پدیدة سوگ ابرازنشده، ازهم‌پاشیدگی خانواده (افزایش آمار طلاق که در برخی کشورها به 20 درصد آن هم در میان زوج‌هایی که پنج ماه از ازدواج آنان گذشته بود، و در امریکا به 34 درصد رسید، در سال 2020 در ایتالیا به 60 درصد رسید)؛ در مقایسه با سال 2019، از جمله عواقب این بیماری است.

وی افزود: گسترش ارتباطات مجازی یکی از جنبه‌های مهمی بود که در این دوره در روابط انسانی شکل گرفت تا مانع از انزوای اجتماعی بزرگی شود. البته، این ارتباطات هنجارشکنی‌های بزرگ و خطرناکی را نیز شکل داد.

عاملی پیامدهای کرونا بر مشاغل را دیگر عوارض بروز این بیماری جهانی دانست و گفت: کاهش توجه افراد در دورکاری و کاهش بهره‌وری، امکان افزایش رصد عدم‌انجام کار یا انجام آن، افزایش مسئولیت‌پذیری، افزایش تنبلی یا بی‌عاری در حین کار، احساس لنگرانداختن روحی و روانی در محیط مجازی، و افزایش تمایل به دورکاری، ظهور مشاغل جدید و غیره از جمله پیامدهای این بیماری بود.

وی معتقد است که این سبک زندگی جدیدی است که به ما تحمیل شده است. لازم است نگاهی جامع‌نگر به شرایط جدید داشت، به‌طوری که سلامت و تعالی فرد، جامعه، انسان و خانواده تأمین شود. این امر در پیوند با خدای متعال و مسئولیت‌پذیری نهادهای فرهنگی و نهادهای دینی همچنین نهادهای مرتبط با سلامت روحی، روانی و اجتماعی جامعه تقویت شود.

دبیر شورای انقلاب فرهنگی تأثیر کرونا بر آموزش و تعلیم و تربیت را هم مهم دانست و بیان کرد: کاهش تحصیل در مقطع دیپلم و مقاطع پایین‌تر، کاهش 25 درصدی در مقطع دکتری و افزایش در مقاطع میانه، افت کیفیت آموزش، افزایش جعل و تقلب و استفاده از فناوری‌های رصد حرکت چشم، ازدست‌رفتن آرمان‌ها و آرزوهای جوانان برای حضور در محیط دانشگاهی، بحران نگهداری و آموزش فرزندان در خانه، استفادة تمامی اعضای خانواده به‌طور هم‌زمان از فضای مجازی و تداخل‌ها و پهنای باند ضعیف نیز پیامدهای این بیماری بر آموزش بود.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#