چند سالی است که روزهای سرد پاییز و زمستان را با معضلی به نام وارونگی هوا می‌گذرانیم. وارونگی هوا یا دما پدیده‌ای است که در آن یک لایه هوای گرم، در بالای شهر یا یک منطقه خاص بوجود می‌آید و در آن ناحیه ماندگار می‌شود. در این شرایط گازهای آلاینده تولید شده در لایه زیرین حبس می‌شود و به تدریج غلظت آلاینده‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد. این پدیده میهمان بیشتر روزهای نیمه دوم سال شهرهای بزرگ و صنعتی کشور است.

پدیده‌ای که عوامل مختلفی در ایجاد آن موثر است. اما به صورت کلی بیشترین دلیل بروز وارونگی هوا در شهرهای بزرگ را وارونگی تشعشی می‌دانند. بروز پدیده وارونگی هوا یا وارونگی دما توسط چند عامل تشدید می‌شود. عدم وزش باد به صورت مقطعی، عدم وجود ابر در آسمان و وجود هوای سرد و خشک.

در این میان، آلاینده‌های ساخته دست بشر هم کنار این پدیده جوی می ایستند و نفس مردمان شهرنشین را به شماره می‌اندازند. اما تنها راه‌هایی که مدیران شهری برای کاهش این غلظت‌های نفس‌گیر اتخاذ کرده‌اند به چند مورد کاهش تردد خودروهای شخصی، ترغیب مردم به استفاده از خودروهای عمومی، تعطیلی موقت مدارس، دانشگاه‌ها و کارخانجات اطراف شهرهای بزرگ بسنده کرده است.

اما تولید خودروها یا موتورهای با آلایندگی کمتر یکی از روش‌های موثر در کاهش این آلایندگی‌ها است. خودروهایی که سهم قابل توجهی از آلودگی هوا را به خود اختصاص داده‌اند. ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اما بنا به رسالتی که دارد در تلاش است تا با اجرای طرح‌هایی در حوزه حمل‌ونقل، نقشی موثر در کاهش این آلاینده‌ها داشته باشد.

 از جمله این طرح‌ها اجرای پروژه برقی‌ کردن خودروها است. این کار با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، خودروسازها و فعالان صنعتی حوزه اتوبوس، موتورسیکلت و خودروهای سواری در حال پی‌گیری است. در این طرح قرار است این وسایل نقلیه به گونه‌ای نمونه‌سازی می‌شوند که قابلیت تولید و صنعتی شدن داشته باشند. البته این کار در قالب یک پلت‌فورم بومی و مشترک اجرایی می‌شود.

پروژه بعدی در این حوزه، همکاری در طراحی و تولید موتورهای کم‌مصرف با آلایندگی بسیار پایین و با مصرف زیر 5 لیتر در 100 کیلومتر است که این طرح چند سالی است در کشور آغاز شده و نتایج خوبی هم به دست آمده است.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/23