مغز انسان ارزشمندترین موهبت الهی و کامل ترین ودیعه خلقت نزد آدم خاکی است. مغز کانون تفکرات، امیال، خواسته ها، برنامه ها و حافظه های ما است که در مجموع شناخت خوانده می شوند. هر نوع اختلال عملکردی یا ساختاری در آن ممکن است تاثیرات نامطلوب گسترده ای به زندگی ما تحمیل کند. مغز انسان در گذر زمان و طی بیماری های مختلف ممکن است دچار فرسودگی، آسیب یا تخریب شود. دانشمندان علوم اعصاب مدت ها تصور می کردند آسیب یا فرسودگی مغز غیر قابل برگشت و اصلاح است. اما رشد دانش و فناوری های شناختی در چند سال اخیر فرصت هایی جدی برای اصلاح، ترمیم و تقویت عملکردهای مغزی ایجاد کرده است.

اکنون تقویت و بازتوانی شناختی مفهومی پذیرفته شده در مجامع علوم اعصاب در سراسر دنیا است. یکی از مهم ترین راهکارهای تقویت و بازتوانی شناختی ارائه آموزش هایی پیرامون چگونگی کارکرد مغز و شیوه استفاده بهینه از عملکردهای شناختی است. در کنار این آموزش ها انجام تمرینات منظم و مرحله بندی شده به تفکیک عملکردهای مختلف شناختی توانمندی های مغز را پله پله ارتقاء می دهد.

اغلب ما آگاهی نسبتا مناسبی از عضلات، استخوان ها و مفاصل خود داریم. می دانیم که هر یک از اجزای بدن ما چه وظایفی بر عهده دارند. همچنین از شیوه ها و روش های تقویت یا تخریب آنها آگاهی داریم. می دانیم و باور داریم که ورزش منظم عضلات را تقویت می کند و توان جسمی را افزایش می دهد. اما بسیاری از ما اطلاع چندانی از مغز خود، اجزای آن، عملکردش و شیوه های تقویت یا تضعیف ان نداریم. این در حالی است که مغز انسان مهم ترین بخش وجودی او برای «انسان بودن» و «هوشمند زندگی کردن» است. حفظ سلامت مغز و تقویت توانمندی های آن باید هدف اصلی در هر سن و موقعیتی باشد.

*عضو هیات علمی پژوهشکده علوم شناختی