این شاخه نوآورانه و پیشرفته از فناوری با استفاده از ویژگی نور و برهم کنش آن با ماده به ساخت ابزارهای تولیدی، تشخیصی و ارتباطی بسیاری منجر شده است که راه و روش زندگی را تغییر داده‌اند. در فناوری اپتیک از نور مرئی، پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز استفاده می‌شود.

کاربردهای فناورانه اپتیک

از آن‌جا که نور یک موج الکترومغناطیسی است، اشکال دیگر تابش الکترومغناطیسی مانند اشعه ایکس، امواج مایکروویو و امواج رادیویی ویژگی‌های مشابهی دارند.

در بسیاری از حوزه‌های فناورانه از اخترفیزیک، مهندسی، تصویربرداری و  پزشکی به ویژه چشم پزشکی و بینایی سنجی می‌توان رد پای فناوری اپتیک را مشاهده کرد. کاربردهای عملی اپتیک در انواع فناوری ها و اشیا از جمله آینه، لنز، تلسکوپ، میکروسکوپ، لیزر و فیبر نوری قابل لمس است.

کابل‌هایی که می‌درخشد

نسل امروز فناوری‌ها در پیوند و همگرایی با یکدیگر قرار دارند؛ به طوری‌که فناوری اپتیک در پیوند با فناوری اطلاعات و ارتباطات، زمینه‌ساز تحولی انقلابی در عرصه ارتباط شده است. در حال حاضر ، بیش از 5 میلیارد کیلومتر فیبر نوری با بهره‌گیری از فناوری اپتیک در سراسر جهان مستقر شده است که ارتباطات مردم، مشاغل را تحول بخشیده و جوامع را از سراسر قاره‌ها به یکدیگر متصل می کند.

فناوری اپتیک با امکان ایجاد به اشتراک‌گذاری آنی صدا، داده، ویدئو و برنامه های کاربردی مانند اشتراک فایل، بازی‌های آنلاین، ویدئو و پخش زنده، شبکه های ارتباطی را به گسترش و تکامل سوق می دهد.

بنابراین، فناوری فیبر نوری یکی از بخش‌های تحول‌آفرین آینده‌ای نزدیک به دلیل سازگاری با سایر فناوری ها است. پس ظرفیت تقریباً نامحدود پهنای باند، توانایی رشد و سازگاری با نیازهای ارتباطی آینده را دارد. این فناوری صنعت را در توسعه نسل بعدی شبکه های ارتباطی همراهی خواهد کرد.

توسعه فناوری اپتیک در ایران

در حال حاضر بیش از 1250 شرکت دانش‌بنیان به ثبت رسیده‌اند که در زمینه فناوری‌های اپتیک، فوتونیک، فیبر نوری و ارتباطات فعالیت دارند. بخش قابل توجهی از این کسب‌وکارها در حوزه ارائه خدمات فناورانه فعال هستند.

گستردگی کاربردی این تجهیزات به گونه ای است که  بخش عمده‌ای از محصولات دانش‌بنیان تولیدشده، در حوزه سلامت به کار می‌رود و فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجهیزات نوری و تصویری در رده‌های بعدی قرار دارند.

ستاد توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، حمایت از پژوهش‌های کاربردی، توسعه و تولید تجهیزات فناورانه حوزه اپتیک و لیزر را در دستور کار خود قرار داده است و در حال حاضر بخشی از محصولات مورد استفاده به ویژه در حوزه سلامت توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی ایران‌ساخت شده است.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#24