از  زمان ظهور GIS در سال 1854  توسط دکتر جان اسنو این دانش تغییرات زیادی را تجربه کرده است. تجربه نشان داده است که GIS  می تواند در حوزه های بسیاری کاربرد داشته باشد.  به طور کلی سیر تحول GIS  از تولید نقشه آغاز شده است و تا تحلیل های مکانی و سپس حل مسائل مکانی ادامه یافته است.

در واقع در فاز اول از ابزار های متعددی نظیر دوربین های دیجیتال برای تولید نقشه های دوبعدی ، سه بعدی و چهار بعدی ( بعد زمان )استفاده شد. در فاز دوم این نقشه ها با آمار های مکانی و ریاضیات ترکیب گردید و تحلیل های مکانی، GIS را از تولید نقشه به سوی درک توزیع های مکانی و زمانی و رابطه بین آنها سوق داد. اخیرا  از GIS  برای تحلیل پدیده های دینامیک مکانی اجتماعی و فیزیکی استفاده قرار شده است; به این معنی که در این حالت با تاکید بر  فرآیند ها و تغییرات، حل مساله از طریق ایجاد سیستم های پشتیبان تصمیم گیری و پیش بینی مورد توجه قرار گرفته اند.

پیشرفت های انجام شده در علوم کامپیوتر( سخت افزاری و نرم افزاری)، فن آوری چند رسانه ای و واقعیت مجازی، GIS  را به سوی محیط های توزیع شده مجازی سوق داده است. به این ترتیب در طول زمان قابلیت های متعددی برای GIS ایجاد شده است. با پیشرفت های حاصل شده در وهله اول این امکان وجود دارد که داده ها بی وقفه از منابع مختلف برداشت شوند و به سرور های نگهدارنده اطلاعات ارسال شوند. در مرحله دوم اشتراک گذاری این داده ها در سکو های دیگر ( نظیر ابر داده) شکل می گیرد. بنابراین دو مقوله مدیریت داده های حجیم و پردازش آنها مورد توجه قرار می گیرد. به این ترتیب با در نظر گرفتن اینکه در فاز سوم رشد GIS ما نیاز به حل مسئله داریم باید از داده های اشتراکی و مدل های هوش مصنوعی استفاده شود تا تصمیمات احتمالی و یا شبیه سازی ( پیش بینی های احتمالی) را در اختیار کاربران قرار دهد.

در سال های گذشته در ایران نیز استفاده از GIS تنها به تولید نقشه های پایه محدود شده بود اما طی یک دهه اخیر با استفاده از پتانسیل های دانشگاهی و شرکت های دانش بنیان استفاده از GIS به سوی ارائه تحلیل های مکانی تغییر مسیر داده است. اما باید توجه داشت که جهت حل مسائل مکانی موجود ( نظیر مدیریت بحران) نیازمند آن هستیم  تا ضمن به اشتراک گذاری دینامیک داده ها ( داده ها ی حجیم) از مدل های ریاضی و هوش مصنوعی برای مدیریت این داده ها و ارائه تصمیمات بهینه استفاده شود. به عنوان مثال برای مدلسازی و تخمین خسارات جانی و مالی ناشی از سیل در یک منطقه نیاز داریم تا از طیف وسیعی از داده ها که توسط سازمان های مختلف و مردم به صورت دینامیک در حال جمع آوری است استفاده نماییم تا بتوانیم سناریو های احتمالی را پیش بینی و شبیه سازی نماییم.

بنابراین باید انتظار داشت تا شرکت های دانش بنیان با فعالیت در حوزه علوم مدیریت داده های حجیم و هوش مصنوعی بتوانند راه را برای حل مسائل مکانی موجود در حوزه های مختلف نظیر مدیریت بحران ( قبل، هنگام و بعد از بحران)، مدیریت محیط زیست و مدیریت منابع آب هموار کنند.

*دبیر کارگروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری