به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با چشمانی متعجب به اطراف می نگریست. گویی زمان و مکان را درک نمی کند. عابری جلو رفت. از او پرسید که کمک می خواهد اما جواب او تنها نگاه هایی متعجب بود. تنها روی کاغذی که در جیب داشت آدرس و یک شماره تلفن بود. با شماره تماس گرفت. صدایی مضطرب از آن سوی خط جواب داد. بله، ایشون پدرم هستند. متاسفانه مدتی است که دچار آلزایمر شده است.

آلزایمر با ویرانی سلول ها در بخش هایی از مغز که برای حافظه اهمیت حیاتی دارند آغاز می شود. رفته رفته به از بین رفتن قدرت تکلم، ادراک، مهارتهای حرکتی، بی ثباتی احساسی و در موارد پیشرفته به بی واکنشی، از بین رفتن حرکت و توانایی کنترل واکنشهای جسمی می انجامد. واقعیت این است که هیچ درمان قطعی در حال حاضر برای این بیماری وجود ندارد و درمان های موجود تنها می تواند به ثابت نگه داشتن بیماری یا کند شدن روند زوال مغز کمک کند.در این زمینه پژوهشگران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طرحی پژوهشی انجام دادند. «پایش و هدایت بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر به کمک سامانه موقعیت یاب داخلی و فناوری واقعیت افزوده» عنوان این پژوهش است.

مهدی دلربایی مجری این طرح پژوهشی درباره انجام آن بیان کرد: طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، جمعیت افراد سالخورده در ایران و جهان به سرعت در حال افزایش است و در آینده نزدیک باید منتظر موج عظیمی از سالخوردگان مبتلا به علائم زوال عقل همچون اختلال در حافظه، دشواری در انجام کارهای روزانه و نارسایی در قدرت تفکر و تصمیم‌گیری باشیم. اختلالات شناختی غیر از بیمار، چالش‌های روانی، اجتماعی و روان شناختی فراوانی را هم به خانواده و هم به پرستاران بیمار تحمیل می‌کند. بنابراین وجود سامانه‌ای  خودکار که علاوه بر پایش از راه دور و ثبت علائم رفتاری بیماران (بدون مختل کردن حریم خصوصی و آسایش آن‌ها)، امکان هدایت نامحسوس آن‌ها را هم فراهم کند بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

مراقبت از راه دور

وی ادامه داد: زوال عقل سالخوردگی و به طور خاص بیماری فراگیر آلزایمر افراد و خانواده های بسیاری را در کشور ما درگیر کرده است. بیماری آلزایمر غیر از خود بیمار، دشواری های فراوانی برای خانواده و پرستاران بیمار هم بوجود می آورد. بنابراین فراهم بودن امکانی که از راه دور هم بتوان مراقب رفتار بیمار بود و در صورت لزوم به شکل موثری به آنها یاری رساند بسیار راهگشا است.

دلربایی درباره اهداف انجام این پژوهش گفت: هدف اصلی در این طرح، طراحی و ساخت یک سامانه است تا به طور خودکار و بدون ایجاد مزاحمت برای بیمار و خانواده، موقعیت بیمار را در هر لحظه درون خانه مشخص کند. برای نمونه، خانواده بیمار بتوانند از راه دور و از طریق گوشی تلفن همراه در هر لحظه از موقعیت مکانی بیمار مطلع و اگر احساس کردند بیمار در شرایط نگران کننده ای در محیط خانه قرار گرفته به سرعت از آن با خبر شوند. این سامانه به پزشکان هم کمک خواهد کرد تا با مقایسه الگوهای رفتاری بیمار که در مقاطع زمانی معین ثبت شده اند برای کاهش اثرات بیماری و انتخاب شیوه درمان مناسب به شکل مطمئن تری تصمیم بگیرند. 

رهایی از سردرگمی های احتمالی

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر همچنین عنوان کرد: هدف دیگر در این طرح آن است که به کمک مفهوم واقعیت افزوده بیماران را از سردرگمی های احتمالی در محیط خانه برهانند. فناوری واقعیت افزوده عمدتاً مجموعه ای از اطلاعات به صورت متن یا تصویر هستند که بر روی عینک هوشمند بیمار نمایش داده می شوند. برای نمونه، اگر بیمار در اتاق خود یا راه خروج را گم کرده است، این سردرگمی شناسایی شده و جهت در اتاق به شکل گرافیکی نمایش داده می شود. در کنار آن و از طریق همین عینک، خانواده هم می توانند با بیمار ارتباط تصویری و کلامی برقرار کنند.

به گفته وی، فناوری واقعیت افزوده با نصب نرم‌افزارهای کاربردی روی گوشی‌های تلفن همراه یا عینک‌های هوشمند در دسترس است و شکل و توالی نمایش اطلاعات مورد نیاز را می‌توان بر اساس موقعیت مکانی کاربر (به کمک شتاب سنج، قطب نمای دیجیتال و یا سیستم موقعیت‌یاب) یا تشخیص الگو (به کمک الگوریتم‌های پردازش تصویر) تنظیم کرد. هرچند این فناوری در چند سال اخیر در کشور ما عموماً به عنوان ابزار سرگرمی معرفی‌شده اما به اعتقاد پژوهشگران، قابلیت‌های فراوانی برای استفاده از آن در زمینه تحقیق و توسعه‌ علوم شناختی وجود دارد.

پایان پیام/25