نتایج یک طرح پژوهشی که با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری انجام شد نشان می دهد محرومیت از خواب باعث کاهش فعالیت های شناختی افراد شده و سلامتی آنان را با خطر مواجه می کند.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مجری یک طرح پژوهشی تحت حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری معتقد است: براساس نتایج اولیه این طرح تحقیقاتی، محرومیت از خواب باعث کاهش فعالیت های شناختی افراد شده و سلامتی آنان را با خطر مواجه می کند.
علی احمدعلی پور همچنین عنوان کرد: هنوز علت دقیق اینکه چرا انسان ها به خواب نیاز دارند، کاملا شناخته شده نیست اما محرومیت از خواب اثرات مخرب زیادی بر سلامتی و عملکرد شناختی افراد دارد.

وی ادامه داد: نتایج این طرح تحقیقاتی که با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری و با همکاری چند دانشگاه داخلی و خارجی در حال انجام است، نشان می دهد بی خوابی می تواند اثرات نامطلوبی بر روی رفتارهای ذهنی، جسمی و سایر رفتارها ی فرد داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بیان اینکه کمبود خواب و اختلالات مربوط به خواب از شايعه ترين مشكلات جهان کنونی است، گفت: مطالعات جدید نشان می دهد، بی خوابی حتی به مدت یک شبانه روز باعث ایجاد برخی از علائم "سایکوز" یا "روان پریشی" می شود. فعال شدن سیستم "اندوکانابینوئیدی " در افرادی که دچار محرومیت از خواب هستند، باعث افزایش اشتها و پرخوری و در نتیجه چاقی آنان می شود.

وی همچنین ابراز کرد: شناسایی مسیرهای مولکولی دخیل در بروز اثرات روانی مخرب ناشی از محرومیت از خواب می تواند به طور بالقوه روش های جدیدی برای توسعه داروهای موثرتر برای بیماری های "سایکوتیک " پدید آورد.
به گفته احمدعلی پور، این طرح تحقیقاتی در ستاد با عنوان نقش سیستم اندوکانابینوئیدی در اختلالات شناختی و سایکوتیک ناشی از محرومیت از خواب در موش رت به تصویب رسید و در اجرای این پژوهش شماری از محققان و متخصصان رشته های مختلف پزشکی در داخل و خارج از کشور مشارکت دارند.

وی افزود: در این طرح، برای اولین بار نقش "سیستم "اندوکانابینوئیدی " در مدل "سایکوز " ناشی از بی خوابی مطرح شد و همچنین اثرات محرومیت از خواب بر روی رفتار جنسی نیز مورد بررسی قرار گرفت و برای اعمال محرومیت از خواب، از دو روش محرومیت از خواب REM (خواب فعال یا خواب متناقض)و محرومیت از خواب کامل استفاده شد.

به گفته این محقق، بخش اعظم این پروژه با همکاری شماری از محققان و متخصصان به اتمام رسیده است و داده های جمع آوری شده در مرحله آنالیز قرار دارند و در صورت مشخص شدن نقش دقیق سیستم "اندوکانابینوئیدی" می توان به توسعه روش های درمانی و دارویی مبتنی بر این سیستم امیدوار بود. آنالیز اولیه بر روی نتایج این طرح نشان می دهد محرومیت از خواب REM به صورت مزمن اثرات بیشتری از محرومیت از خواب کامل دارد و نتایج مطالعات مولکولی نشان داد میزان بیان آنزیم FAAH که باعث تخریب اندوکانابینوئیدها می شود در مدل REM کاهش بسیار معنی داری دارد و کاهش این آنزیم، باعث کم شدن تخریب اندوکانابینوئیدها و بنا براین افزایش فعالیت این سیستم می شود.

وی همچنین گفت: بی خوابی می تواند اثرات مضری همانند استعمال مواد مخدر بر بدن و به ویژه مغز داشته باشد. اختلالاتی که در طول روز به واسطه محرومیت از خواب در کارهای روزانه افراد ایجاد می شود تقریبا در تمامی افراد دیده می شود. یک شب محرومیت از خواب منجر به کاهش عملکرد شناختی (مانند حافظه، تمرکز و غیره) در حدود 30 الی 40 درصد می شود در حالی که این محرومیت به میزان دو شب باعث کاهش 60 الی 70 درصدی عملکرد شناختی در نزد افراد خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه محرومیت از خواب ، چه در وضعیت حاد و یا مزمن، منجر به ایجاد مشکلات ذهنی و جسمی می شود ، گفت: میزان خواب پیشنهادی توسط سازمان بهداشت جهانی، برای کودکان 10 تا 13 ساعت، برای نوجوانان 8 تا 10 ساعت وبرای بزرگسالان نیز 7 الی 8 ساعت تعیین شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز عنوان کرد: محرومیت مزمن از خواب می تواند به عنوان یک عامل استرس زا عمل کند، چون اعمال مغز را مختل کرده و فشار خون و سطح کورتیزول خون (هورمون استرس) را نیز افزایش می دهد و سطح مولکول های پیش التهابی را افزایش می دهد.

احمدعلی پور با تاکید بر اینکه نتایج این طرح نشان می دهد که مسئله کمبود خواب باید در سیاست گذاری کلان، به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد، گفت: خواب با کیفیت و کمیت مناسب یکی از عوامل اصلی سلامت جامعه محسوب می شود و امید می رود نتایج این طرح، در مسیر حل این مشکل راهگشا باشد.
پایان پیام/25