سنتز نانومواد یک بعدی در مقایسه با صفر بعدی‌ها سخت‌تر است و تولید انبوه آن‌ها نیز مشکل‌تر است. از این رو در کاربردهای تجاری خصوصاً آن‌هایی که به حجم زیادی از نانومواد با قیمت پایین نیاز است، کاربرد کمتری دارند. اما به دلیل خواص ویژه این نانوساختارها از آن‌ها در تحقیقات و کاربردهای اپتیکی، الکترونیکی و غیره استفاده می‌شود.
 
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نانوساختارهای یک بعدی آن‌هایی هستند که در دو بعد حتماً در محدوده نانومتری و بعد دیگر حداقل چندین مرتبه بزرگ‌تر است و یا خارج از محدوده نانومتری قرار دارد. نانوساختارهای یک بعدی، بنا به پارامترهایی مثل شکل سطح مقطع و نسبت ابعادی (نسبت بعد بزرگ به بعد کوچک) به انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند.
اگر نسبت ابعادی (جلوتر دقیقاً تعریف می‌شود) کوچک باشد به آن نانومیله (Nanorod) گویند و اگر این نسبت ابعادی بزرگ باشد به آن نانوسیم (Nanowire) گویند و در آخر اگر ساختار توخالی باشد به آن نانولوله (Nanotube) می‌گویند.
سنتز نانومواد یک بعدی در مقایسه با صفر بعدی‌ها سخت‌تر است و تولید انبوه آن‌ها نیز مشکل‌تر است. از این رو در کاربردهای تجاری خصوصاً آن‌هایی که به حجم زیادی از نانومواد با قیمت پایین نیاز است، کاربرد کمتری دارند. اما به دلیل خواص ویژه این نانوساختارها از آن‌ها در تحقیقات و کاربردهای اپتیکی، الکترونیکی و غیره استفاده می‌شود.
یکی از پارامترهای مهم در این نانوساختارها نسبت ابعادی (Aspect-ratio) است. به نسبت طول بزرگ‌تر به طول کوچک‌تر، نسبت ابعادی گویند. در ارتباط با سنتز عموماً خواسته ما اینست که نانوساختارهای یک بعدی با بیشترین نسبت ابعادی تهیه شوند هر چند این موضوع به کاربرد این نانومواد بستگی دارد. همانند صفر بعدی‌ها در یک بعدی‌ها هم نیاز است همگی حتی‌الامکان دارای ابعاد مساوی باشند.
نانومواد یک بعدی پس از سنتز یا درون یک ماده دیگر (غالباً حلال) پراکنده شده‌اند یا بر روی یک سطح جامد (اغلب به شکل عمودی) قرار گرفته‌اند. غالباً صفر بعدی‌هایی که درون مایع هستند نسبت ابعادی کمتر (نانومیله) هستند و آن‌هایی که بر روی سطح تهیه می‌شوند دارای نسبت ابعادی بیشتری (نانوسیم) می‌باشند. سنتز نانومیله ها درون حلال قابلیت تولید بیشتری از جنبه حجمی از نانوسیم‌های روی سطح دارد ولی هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
مشابه صفر بعدی‌ها اگر در نانوسیم‌های نیمه‌هادی، مقطع نانوسیم آنقدر کوچک باشد که اثرات کوانتومی از خود نشان دهد به آن سیم کوانتومی (Quantum Wire) گویند که مشخصاً نیاز به پیچیدگی و دقت بیشتری در سنتز دارد. کاربرد سیم‌های کوانتومی در مقایسه با نقاط کوانتومی کمتر است ولی اهمیت آن‌ها در حال افزایش است.
یکی از نانوساختارهای یک بعدی معروف نانولوله کربنی (Carbon-nanotube) است. نانولوله کربنی همانند فولرین یک ساختار جدید از کربن هستند. خواص فوق العاده مکانیکی، الکترونیکی، نوری و غیره این نانوساختار آن را شدیداً جذاب کرده است. اهمیت نانولوله‌های کربنی به حدی است که تقریباً حجم تحقیقات آن با دیگر یک بعدی‌ها هم تراز است. توجه شود همانند فولرین دیواره این ساختار پیوسته است و فقط در نمایش شماتیک اینگونه نشان داده می‌شود.
در همین راستا ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به‌منظور هرچه بیشتر فناوری‌های نانویی در ایران فعالیت دارد.
پایان پیام/29