پژوهشگران کشور پروژه‌ای با عنوان " تهیه زیست بانک قارچ‌های چوب‌زی پوساننده دخیل در بحران خشکی جنگل‌های زاگرس" را انجام دادند تا علاوه برجمع‌آوري و شناسایی قارچ‌هاي چوب‌زي در منطقه، ثبت ذخاير ژنتيکي زاگرس را انجام دهند.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، زاگرس به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی در کشور همواره کانون جذب طرح های توسعه ای بوده و این امر سلامت و پایداری تنوع زیستی منطقه را به مخاطره انداخته است. روند رو به رشد تخریب عرصه های زیستی زاگرس نه تنها تنوع زیستی این اکوسیستم را تهدید می کند بلکه زندگی ساکنان بومی منطقه را نیز که حیات آنها مستقیما وابسته به بهره برداری پایدار در منطقه است با خطر جدی مواجه می کند. در کنار انواع عوامل تهدید کننده درختان زاگرس ، تا کنون نقش قارچ های پوساننده چوب از توجه بازمانده است.

این قارچ ها عمدتا ماکرومیست بوده و با مجهز بودن به سیستم آنزیمی متنوع و در عین حال منحصر به فرد قادر به تبدیل چوب به اجزای سازنده آن است. گروهی از آنها مولد پوسیدگی سفید و تنها موجودات قادر به تجزیه لیگنین به شمار می روند. با افزایش دما و فزونی خشکی، پدیده ای که اکوسیستم های بسیاری نقاط ایران از جمله زاگرس را درگیر کرده است، برخی گونه ها وارد فاز تهاجمی شده و به عنوان عامل بیماری زا موجب تضعیف یا مرگ میزبان می شوند. تضعیف سیستم دفاعی درختان زمینه را برای دخالت سایر عوامل بیماری زا نظیر انواع حشرات و سوسک های چوبخوار فراهم می کند.

در این میان جنگل های بلوط به لحاظ وسعت (حدود 5 میلیون هکتار جنگل بلوط در منطقه) از اهمیت ویژه ای برخوردارند. بلوط ایرانی بیشترین سطح پراکنش را در منطقه دارد و 90 درصد پوشش جنگلی بلوط زاگرس را به خود اختصاص می دهد. بنابراین شناسایی قارچ های بیماری زای بلوط تاثیر شایانی در حفظ سلامت و عمل در جهت پایداری و پویایی اکوسیستم می کند. از سویی تعداد قابل توجهی از قارچ های چوب زی ارزش دارویی و خوراکی داشته (استامتس 2005) و دارای کاربردهای کلیدی در صنعت و بیوتکنولوژی است.

در این راستا پژوهشی با عنوان " تهیه زیست بانک قارچ های چوبزی پوساننده دخیل در بحران خشکی جنگل های زاگرس" با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد تا جمع آوري و شناسایی قارچ هاي چوب زي در مناطق جنگلي و نيمه جنگلي زاگرس انجام شود.

همچنین بررسی بيماري زايي گونه ها و تهيه بانك اطلاعاتي جامع گونه ها به صورت چاپي و آنلاين (شامل اطلاعات مورفولوژیکی، ژنتیکی و بیماری زایی گونه ها ، نقشه های پراکنش، راهنمای شناسایی مصور و دیجیتالی، و نمونه های قارچی خشک و زنده) هدف دیگر از انجام این پروژه است.

این پروژه بر آن است که برای نخستین بار با تلفیق روش های کلاسیک و نوین مولکولی به شناسايي و ثبت این ذخاير ژنتيکي زاگرس پرداخته و نقش آنها را در بیمارگری درختان و درختچه های جنگل های زاگرس مشخص کند. شناسایی دقیق و سریع گونه های شاخص بیماری زا از طریق طراحی پرایمر نیز مورد ارزیابی گرفت.

بانک اطلاعاتی تدوین شده در این طرح، امکان مقایسه و شناسایی سریع و دقیق آلودگی های قارچی منطقه را فراهم کرده است و نتایج آن قابل استفاده در سایر نقاط ایران نیز است. همچنین نمونه های ثبت و ضبط شده در طول این طرح به دو صورت خشک و زنده استانداردسازی شده و قابل ارائه به مراکز پژوهشی و آموزشی است.
انتهای پیام/23