به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، طبق داده‌های ابتدای سال ۱۴۰۳، سهم فناوری PVD در بازار نانوپوشش ایران معادل ۹۷٫۸درصد است. این فناوری به دلیل دقت بالا، ایجاد لایه‌های مقاوم و کیفیت مطلوب در پوشش‌دهی، بیشترین کاربرد را در صنایع گوناگون دارد. در مقابل، فناوری‌های دیگر مانند اسپری نانوذرات (۱٫۳%)، پوشش تبدیلی (۰٫۵%) و آندایز کردن (۰٫۲%) سهم بسیار کمتری دارند.

سهم بالای PVD در بازار نانوپوشش‌ها به دلایل متعددی مرتبط است، این فناوری به ایجاد پوشش‌های یکنواخت و بسیار نازک معروف است که کیفیت را در بهبود خواص سطحی مواد افزایش می‌دهد. این پوشش‌ها در برابر خوردگی، سایش و اکسیداسیون مقاومت بالایی دارند و موجب افزایش طول عمر قطعات و تجهیزات می‌شوند. به همین دلیل، این فناوری مورد توجه صنایع خودروسازی، هوافضا، ابزارهای صنعتی و وسایل زینتی قرار گرفته است.

در صنعت دکوراسیون داخلی، از PVD برای ایجاد پوشش‌های طلایی یا نقره‌ای بر روی دستگیره‌ها و وسایل فلزی استفاده می‌شود. همچنین، تولیدکنندگان لنزها و اپتیک‌ها از این فناوری برای بهبود کیفیت نوری محصولات خود بهره می‌برند. فناوری PVD از منظر زیست‌محیطی نیز دوستدار طبیعت است؛ زیرا این روش به کاهش آلودگی و تولید مواد زائد خطرناک کمک می‌کند. از دیگر مزایای آن کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش دوام قطعات است که آن را به راه‌حلی اقتصادی برای تولیدکنندگان تبدیل کرده است.

تحلیل بازار نانوپوشش در ایران

طبق آمار، حدود ۷۴٫۵ درصد از نانوپوشش‌ها برای اهداف تزئینی به کار می‌روند، که نشان‌دهنده تقاضای بالا برای بهبود ظاهری و دوام محصولات است. ویژگی‌های دیگر مانند بازتابندگی (۲۲%)، مقاومت در برابر خوردگی (۲٫۲%) و مقاومت سایش (۱٫۳%) نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. در صنایع مختلفی از جمله دکوراسیون داخلی، خودروسازی، جواهرات و لوازم خانگی، زیبایی ظاهری محصولات از جمله عوامل جذب مشتری است.

نانوپوشش‌های تزئینی، مانند پوشش‌های طلایی یا نقره‌ای که با فناوری PVD تولید می‌شوند، جلوه‌های زیبا و مدرن به محصولات می‌بخشند. یکی از مشکلات پوشش‌های سنتی، فرسایش سریع و تغییر رنگ در طول زمان است اما نانوپوشش‌ها علاوه بر زیبایی، مقاومت بالایی در برابر سایش، خوردگی و اکسیداسیون دارند، این ویژگی باعث می‌شود محصولات برای مدت طولانی‌تری ظاهر اولیه خود را حفظ کنند.

روند رشد صنعت نانوپوشش در ایران

بررسی داده‌های بازار پوشش‌دهی فیزیکی بخار در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ نشان‌دهنده رشد چشمگیر این صنعت است.

90 شرکت تولیدی و خدماتی در این حوزه فعالیت دارند، 97 دستگاه پوشش‌دهی در کشور در حال استفاده است، 6 خط تولید پیوسته در این حوزه مشغول به کار است، حجم فروش نانوپوشش‌ها در ایران به ۶۲۰ هزار میلیارد ریال رسیده که نمایانگر رشد پایدار این صنعت است همچنین، صادرات بالغ بر 200 میلیون دلار نانوپوشش‌های ایرانی سهم قابل‌توجهی از بازار بین‌المللی را به خود اختصاص داده که نشان‌دهنده افزایش رقابت‌پذیری ایران در فناوری‌های نانو است.

چالش‌های پیش روی صنعت نانوپوشش

با وجود رشد بازار نانوپوشش در ایران، این صنعت با چالش‌هایی مواجه است، افزایش خطوط تولید پیوسته و تقویت زنجیره تأمین مواد اولیه از مشکلات اصلی به شمار می‌رود، رقابت با کشورهای پیشرو در این حوزه مانند چین، آلمان و آمریکا همچنان دشوار است همچنین بسیاری از صنایع داخلی هنوز به‌طور کامل از مزایای نانوپوشش‌ها آگاه نیستند که این موضوع می‌تواند پذیرش این فناوری را کاهش دهد.

فرصت‌های پیش رو در بازار نانوپوشش

با وجود چالش‌ها، فرصت‌های زیادی برای رشد و توسعه صنعت نانوپوشش در ایران موجود است. حمایت از مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها می‌تواند به توسعه فناوری‌های جدید و بهبود کیفیت محصولات نانوپوشش کمک کند همچنین با توجه به کیفیت مطلوب محصولات ایرانی، تمرکز بر بازارهای خاورمیانه، آسیا و اروپا می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای صنعت فراهم کند.

تسهیل فرآیندهای گمرکی، ارائه تسهیلات مالی و مشوق‌های صادراتی به رشد سریع‌تر این صنعت کمک خواهد کرد. برگزاری همایش‌ها، کارگاه‌های آموزشی و تبلیغات در سطح صنایع مختلف نیز می‌تواند سبب افزایش آگاهی از مزایای نانوپوشش‌ها شود.

علیرغم رشد چشمگیر صنعت نانوپوشش در ایران، این حوزه همچنان نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و رفع یکسری چالش‌ها است که در صورت اتخاذ راهبردهای مناسب، افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، حمایت‌های دولتی و گسترش صادرات، این صنعت می‌تواند به یکی از مزیت‌های رقابتی اقتصاد ایران تبدیل شود. با توجه به ظرفیت‌های موجود، نانوپوشش‌ها می‌توانند نقش کلیدی در آینده صنایع مختلف ایفا کنند و جایگاه ایران را در این حوزه در سطح بین‌المللی ارتقا دهند.

پایان پیام/

#20