باند و گاز برای جذب بهتر آب، محلول وخون باید رطوبت‌پذیری بالایی داشته باشد. در ایران سالانه نزدیک به 2 هزارتن باند وگاز تولید می‌شود، در اینجا تلاش‌های انجام شده برای این کاربرد و نیز بهینه‌سازی روند تولید این محصول با استفاده از فناوری نانو بررسی می‌شود.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، باند و گاز از کالاهای اساسی پزشکی بوده و به دلیل تماس با محل جراحت ارتباط مستقیمی با سلامت بیمار دارد. از آنجا که عوارض مصرف باند و گاز غیراستریل عفونت و آلودگی میکروبی است، تولید محصول با رعایت استانداردها از اهمیت به سزایی برخوردار است.

در تهیه باند و گاز به دلیل جلوگیری از حساسیت‎های جلدی و غیر جلدی در بیمار، عدم جذب مناسب محلول‎ها و شکل خاص ساختمانی آن‎ها نباید از الیاف مصنوعی استفاده شود به همین علت از پارچه‎هایی با جنس 100درصد پنبه‎ای استفاده می‎کنند.

اما برای استفاده از الیاف پنبه‎ای با سه چالش اساسی که سبب افت کارایی محصول می‎شود روبرو هستیم. نخست این که الیاف پنبه طبیعی حاوی چربی‎های استئاریک، مالئیک، پکتیک، سیتریک و اولئیک است که در صورت باقی ماندن در پارچه‎های بکار رفته، مانع جذب آب و محلول‎ها و خون می‎شود.

 چالش دوم این است که این الیاف در حالت خام دارای رنگ زرد است که نیاز به مرحله سفیدگری دارد. سومین چالش نیز مربوط به  ناخالصیهای معدنی ناشی از جذب مواد توسط ساقه پنبه از زمین می شود که در پنبه خام وجود دارد.

باندهای بهداشتی مانند هر محصول بهداشتی دیگر باید مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار گیرد. این موسسه بیش از 26 استاندارد را تدوین کرده که شرکت‎های تولید کننده هر کالای بهداشتی ملزم به رعایت آن‎ها هستند. جالب است بدانید که 60درصد از این استانداردها مربوط به مرحله تکمیل و سفیدگری باند و گاز است.

فرآیند تولید باند و گاز شامل مراحل آماده‎سازی نخ، تولید، سفیدگری، شستشو، خشک کردن، بسته‎بندی و استریل است که مرحله سفیدگری مرحله‎ای پرهزینه و دشوار است.

پردازش پلاسما برای باند و گاز

پلاسما بر روی انواع پارچه‎ها اعم از کتان، پشم، پلیاستر وغیره باعث بهبود خواص آبدوستی، رنگ‎پذیری، ضد استاتیک، افزایش مقاومت الیاف و ضد غبار شدن آن می‎شود. بهبود خواص آبدوستی به خاطر از بین رفتن ناخالصی‎هایی مثل واکس، اسیدهای چرب، باقی مانده‎های مواد شیمیایی و غیره در اثر واکنش‎های پلاسما است.

پیدایش کندکاری‎های نانومتری منجر به افزایش نیروی جاذبه سطحی مایعات قطبی و غیرقطبی می‎شود. پلاسماهای دمای پایین یا همان پلاسماهای سرد نوع بسیار مناسبی از پلاسما برای مهندسی سطوح پارچه در ابعاد نانو یا پردازش سطح الیاف و پلیمرهای حساس به دما است.

محیط پلاسما تعداد زیادی یون و گونه‎های فعال شیمیایی دارد که با سطح الیاف پلیمری واکنش می‎دهد و به حجم نفوذ نمی-‎کند. این گونه‎های شیمیایی تولید شده به وسیله پلاسما با اکسیژن موجود در هوا واکنش داده و باعث تولید گروه‎های آبدوست بر سطح الیاف می‎شود.

ارزش‎های مختلف اضافه شده در ازای تغییر سطح الیاف بدون استفاده از مقدار زیادی از آب، مواد شیمیایی، انرژی کاهش تولید پساب از مزایای استفاده از پلاسما برای پردازش منسوجات و ایجاد خصوصیت آبدوستی است.

آبدوستی 20 برابری توسط شرکت دانش‌بنیان ایرانی

با تلاش‎های انجام شده، شرکت دانش‌بنیان مهندسی تجهیزات پیشرفته آدنا دیاکو فناور (آدیکو) موفق به افزایش آبدوستی پارچه‎های پنبه‎ای مورد استفاده در باندهای استریل پزشکی تا 20 برابر سریع‌تر از حالت بدون پردازش پلاسما شده است که در نوع خود بی‎نظیر است. از این طریق ظرفیت آب جذب شده تا سه برابر افزایش یافته است. همچنین زمان سیکل تولید را به میزان 33 درصد کاهش پیدا کرد.

دستگاه در یکی از کارخانه‎های تولید کننده باند و گاز مستقر شد و مشاهده شد به ازای هر 3 ساعت یک ساعت از چرخه تولید کاهش پیدا کرده است. از دیگر تست‌های انجام شده رنگ ظاهری و استحکام پارچه در اثر پلاسما تغییری نمی‎کرد. بوی ازن باقی مانده ناشی از پردازش پلاسمایی بعد از یک مرحله شستشو از بین رفت. در نهایت باند و گاز بدست آمده مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار گرفت.

با بکارگیری فناوری پلاسمای سرد در پردازش باند و گاز، کاهش 45 درصدی در مصرف آب، کاهش 8 درصدی مصرف مواد شیمیایی، کاهش 35 درصدی مصرف انرژی و همچنین کاهش آلودگی‎های موجود در پساب (رسیدن به حد استاندارد) قابل دستیابی است.

پایان پیام/29