به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، آبراهه‌های میانی، فصلی، رودخانه های غیر دائمی و خشکه‌رودها همچون رودخانه های دائمی همواره دارای آب نیستند. بلکه در زمان بارش های سنگین طغیان می کنند و آبدار می شوند. اما این آبراه ها نیز دارای مزیت هایی هستند و سود بسیاری را به مردمی که در حاشیه و اطراف آنها زندگی می کنند می رسانند.

ساکنین نزدیک آنها با ایجاد نهرهایی از آنها برای اهداف گوناگون همچون آبیاری مزارع برداشت می کنند. از سویی برخی سازمان های مسئول نیز با ایجاد سازه هایی از آنها برای اهداف مختلف همچون سیل گیر یا رسوب گیر بهره می برند.
البته مدیریت این آبراهه ها موضوع مهمی است زیرا طغیان آنها آسیب و خساراتی را برای مردم محلی به دنبال دارد.

جلوگیری از هدررفت خاک
در کشورمان با توجه به سطح قابل توجه اقلیم خشک و نیمه خشک ازیک سو و از سوی دیگر مناطق کوهستانی، ضرورت توجه به خشکه‌رودها را دوچندان می شود. وقوع سیلاب‌ها و حتی کاهش جریان‌های آبی در رودخانه‌های فصلی تاثیرات منفی متعددی در جوامع روستایی و محلی ایجاد می کند.

با این اقدام از یک سو تبعات زیست‌محیطی ناشی از بروز سیل و تخریب و هدررفت خاک و کاهش تولیدات گیاهی کمتر می شود و از سوی دیگر با با افزایش بهره‌وری اقتصادی از مسیل‌ها، تبعات اجتماعی و بعضاً مهاجرت در جوامع روستایی متاثر را کاهش می‌دهد.

با توجه به اهمیت این موضوع ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از انجام طرح «الگوی ساماندهی خشکه رودها برای استحصال آب و ایجاد عرصه های تولید گیاهی در بازه ‌های 1000 متری» حمایت کرد تا ساماندهی این آبراه ها در کشور با سرعت بیشتری انجام شود.

رونق فعالیت در جوامع محلی
علی اکبر داوودی راد مجری این طرح پژوهشی با بیان اینکه ایجاد پایلوت هایی در 8 شهر همچون ایلام، کرمان، مشهد و کرمانشاه این طرح پیگیری می شود عنوان کرد: در حال حاضر فعالیت های دو پایلوت در استان مرکزی در حال انجام است. در این طرح با ایجاد سازه هایی روی آبراهه ها یا به صورت پرده بند امکان ذخیره آب فراهم می شود. البته نصب سازه و نوع انتخاب آن بر حسب شرایط منطقه متفاوت است. با ذخیره سازی آب مردم می توانند برای استفاده های مختلف همچون آبیاری باغ یا پرورش ماهی از آن استفاده کنند. در منطقه استان مرکزی که طرح در حال اجرا است به دلیل خشکسالی در چند سال شاهد افت فعالیت های کشاورزی بودیم، در برنامه با ایجاد سازه های مختلف در نظر داریم امکان برداشت آب را برای مردم منطقه فراهم کنیم.

داوودی ادامه داد: در این مناطق مردم با مشکلاتی همچون کم‌آبی، شرایط نامساعد کشاورزی، اشتغال و مهاجرت دست و پنجه نرم می کردند، و از سویی سیل، فرسایش و رسوب نیز مشکلاتی را ایجاد کرده است و در اولویت برنامه‌های کاری واحد اجرایی استان (اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی) قرار داشتند. یکی از مناطق منتخب در منتهی‌الیه جنوب غربی استان مرکزی، در شهرستان شازند و بخش زالیان و به‌نام آبخیز زالیان است.

به گفته وی، از مهم‌ترین فناوری مورد نظر در این طرح کلان، ایجاد ذخایر آب درون آبرفت و کرانه‌ها از طریق پرده آب بند (یا سد زیرزمینی) در بستر خشکه رود و استفاده از سامانه‌های سطوح آبگیر باران، در کنار سازه‌ها و طرح‌های اجرایی متنوع آبخیزداری است. همچنین مشارکت و همراهی مردم مناطق از موضوعات مهم در این طرح است. زیرا از طریق برنامه‌های ترویجی همگام آنها از نتایج و عواید انجام این فعالیت آگاه می شوند که باعث جلب نظرات و مشارکت جوامع محلی می شود.
پایان پیام/25