بیماری یکی از روندهای طبیعی است که در طول زندگی به شکل‌های مختلفی برای موجودات زنده بروز می‌کند. اما نوع بیماری‌ها با هم فرق دارد. گاهی یک بیماری ساده با استفاده از داروهای تجویز شده موجود قابل درمان است گاهی برخی بیماری‌ها به دلیل سرعت پیشرفت و نبود داروهای درمانی مناسب، نیازمند برخی جراحی‌های طولانی مدت و تزریق‌هایی از جنس بافت زنده بدن بیمار یا یک فرد سالم است.

مثلا بیماری‌هایی چون ویتیلیگو، اسکار آکنه، اسکار سالک، بیماری‌های قلبی و درمان زخم دیابتی و استئوآرتریت (آرتروز) از جمله امراضی است که تنها یک روش برای درمان آنها وجود دارد. سلول درمانی. روشی که در آن سلول زنده از خود فرد یا فرد سالم دیگر با هدف بازسازی و درمان به بیمار تزریق می‌شود. این روش نوین درمانی در همه دنیا مورد توجه قرار گرفته است.

سلول درمانی برای بیماری‌های قلبی

مطالعات نشان می‌دهد از سلول درمانی برای بیماری‌های قلبی که عوارض زیادی برای بیماران دارد استفاده می‌شود. این شیوه درمانی در همه بیماری‌هایی که علت اصلی آن‌ها از دست دادن بخشی از عملکرد بافتی است هم کاربرد دارد.

محققان، نام کارخانه‌های قدرتمند را برای سلول‌های بدن انتخاب کرده‌اند. این موجودات زنده می‌توانند در بافت آسیب‌دیده رخنه کنند و با ترشح مواد محرک، رشد مجدد آن بافت را از سر گیرند. به همین دلیل سلول‌درمانی به یکی از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین روش‌های درمانی تبدیل شده است.

البته این روش درمانی در طب قدیم هم بوده اما خواستگاه آن را سال ۱۹۶۸ می‌دانند. درمانی که روی بیمار مبتلا به  SCID (نوعی بیماری نقص ایمنی) انجام شد و نتیجه‌بخش بود. اما این روش درمانی به دلیل اثربخش بودن زیاد و درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها به سرعت جای خود را در پروتکل‌های درمانی باز کرد و به یکی از روش‌های متداول این روزهای پزشکی بدل شد.

امروز کشورهای پیشتار حوزه سلول‌درمانی را آمریکا، اروپا و چین می‌دانند کشورهایی که بیشترین میزان طرح‌های تحقیقاتی بالینی در این حوزه را در دست اجرا دارند. خاورمیانه هم تلاش‌هایی در این حوزه دارد که نتیجه آن انجام ۹۳۱ مطالعه ثبت شده است که یکصد مورد آن توسط محققان ایرانی انجام گرفته است.

پیشرو در حوزه سلول‌های بنیادی

ایران هم که یکی از کشورهای پیشرو در حوزه سلول‌های بنیادی است از سال 69 با نخستین پیوند مغز استخوان به بیماری سرطانی به لیست کشورهای دارای این نوع درمان پیوست. اما این آمار تا امروز به بیش از 8 هزار پیوند رسیده است و تحقیقات جدی برای اثربخشی و استفاده از این روش درمانی برای بیماری‌هایی چون ارتوپدی، قلب، مغز و اعصاب، کلیه، چشم و تولید مثل و زنان، بیماری‌های پوستی و غیره در کشور آغاز شده است.

ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم که نقشی موثر و ماندگار در توسعه این علوم کاربردی در کشور دارد هم با حمایت از شرکت‌ها، مراکز درمانی و تخصصی و مجموعه‌های تحقیقاتی که روی این موضوع تمرکز دارند، در تلاش است تا زیست‌بوم فناوری و نوآوری این حوزه را بسط دهد.

امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم با ارائه گزارشی از میزان پیوند سلول‌های بنیادی در کشور، می‌گوید: تاکنون بیش از ۱۲ هزار پیوند سلول‌های بنیادی خونساز در کشور انجام شده است.

به گفته حمیدیه، پیوند سلول های بنیادی خونساز، روش درمانی موثر برای بیش از ۷۰ نوع بیماری صعب العلاج از جمله بیماری های خونی، بدخیمی، نقص ایمنی و اختلالات متابولیکی است.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری همچنین بیان می‌کند: این روش درمانی هم به نجات جان انسان‌ها کمک می‌کند و هم مزایایی چون پیشگیری از خروج ارز، کاهش بار هزینه درمان و غیره را به همراه دارد.

سلول‌درمانی شیوه‌ای است که روزنه امیدی برای بیماران صعب‌العلاج باز کرده است. بیمارانی که پیش از این امیدی به درمان و ادامه حیات نداشتند، با استفاده از این روش درمانی به زندگی بازگشته‌اند و روند درمانی خود را با اطمینان و امید به اثربخشی زیاد طی می‌کنند.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/23